Czas i opowieść to kolejne dzieło Ricoeura – po La Métaphore vive – które bada
podstawowy problem innowacji semantycznej. Metafora polegała na tworzeniu nowej
znaczeniowej stosowności poprzez zaskakującą atrybucję. W opowieści semantyczna
innowacja polega na wynalezieniu intrygi: cele, przyczyny, przypadki, należące w
różnorodny sposób do dziedziny praktyki, są zebrane w ramach czasowej jedności
całościowej i domkniętej akcji. Zagadnienie filozoficzne, które stawia owa praca
kompozycji narracyjnej, dotyczy relacji między czasem opowieści a czasem życia i
aktywności emocjonalnej. W tej wielkiej debacie dotyczącej czasu i opowieści
przywołuje się wiele dyscyplin, przede wszystkim fenomenologię czasu, historiografię
oraz teorię literacką opowieści fikcyjnej.
Trzeci tom Czasu i opowieści pokazuje najpierw, że – niejako
równolegle do socjologii –fenomenologia rozwijająca się od św. Augustyna do
Heideggera prowadzi do nieuniknionej Aporetyki czasu. Drugi dział ukazuje, w jaki sposób
Poetyka opowieści odpowiada na ów impas myśli, mobilizując – za pośrednictwem
lektury – połączone możliwości historii i opowieści fikcyjnej.
Paul Ricoeur (1913–2005)
Filozof, autor znakomitych dzieł, poświęcił swoją refleksję analizie podmiotu, jego
działania i jego stosunku do czasu (Czas i opowieść, wyd. oryg. 1983, 1984, 1985) oraz
nawiązał trwały dialog z psychoanalizą, lingwistyką, strukturalizmem, a także z
teoriami społecznymi i politycznymi (L’Idéologie et l’Utopie, 1997). Odnowił
również poszukiwania egzegetyczne i biblijne (Myśleć biblijnie, 1998, wyd. pol. 2003;
Lectures 3, 1994).
426 stron, B5, oprawa miękka