Michel Meyer (ur. 1950), pod którego redakcją ukazała się ta książka,
należy do najwybitniejszych znawców retoryki, kontynuatorów myśli Chaima Perelmana
(także jako jego następca na katedrze w Brukseli).
Niniejszy tom nie jest typowym banalnym spisem nazwisk i opisem dzieł w
porządku chronologicznym, lecz poszukiwaniem głębokiego zakorzenienia retoryki w
historycznych i intelektualnych uwarunkowaniach poszczególnych epok.
Odzwierciedla nowoczesne podejście do niej już nie od strony "sztuki
prowadzenia sporów", lecz od strony dynamiki ludzkiego myślenia, na które
spogląda się dziś po doświadczeniach filozofii dialogu, hermeneutyki, dialektycznego
napięcia między trzema składnikami retoryki: ethos, logos i pathos. Retoryka nie jest
techniką, zbiorem "chwytów", lecz tkwi głęboko w sytuacji człowieka i
determinuje jego myśl. Autorzy podkreślają, że nie stanowi ani dziedziny figur
stylistycznych i literackiego języka, ani dziedziny argumentacyjnej, lecz wszystko to
naraz. Jako taka jedność, pełni funkcje demaskatorskie wobec języka. Dziś już zatem
nie ukrywa prawdziwych zamiarów mówcy, lecz je ujawnia. Książka stara się objaśnić
ten jej nowy sens.
Spis treści:
WSTĘP: DLACZEGO RACJONALNA HISTORIA RETORYKI?
Manuel Maria Carrilho KORZENIE RETORYKI: STAROŻYTNOŚĆ GRECKA I RZYMSKA
1. Od rozwiązywania konfliktów do uroków perswazji
1. Koraks i Tejzjasz (Vwiekp.n.e.)
2. Gorgiasz (ok. 485 - ok. 380) i Protagoras (ok. 480 - 410)
2. Platon (427-347) lub "diabolizacja" słowa
1. Protagoras
2. Gorgiasz
3. Fajdros
4. Izokrates (436-338) przeciw Platonowi
3. Arystoteles (384-322) lub wielość bytu jako podstawa retoryki
1. Wielorakość bytu jako zasadniczy klucz do retoryki
2. Retoryka i dialektyka
3. Trójpodział: etos, patos, logos
4. Inwencja, dyspozycja, elokucja i działanie
4. Retoryka hellenistyczna i rzymska
1. Hermagoras z Temnos (II wiek p.n.e.)
2. Rhetorica ad Herennium (ok. 84 p.n.e.)
3. Cyceron (106-43p.n.e.)
4. Kwintylian (30-100)
5. Poza językiem: druga sofistyka i retoryka chrześcijańska
1. Hermogenes z Tarsu (II wiek)
2. Filostrat (ok. 170- ok. 245)
3. Eliusz Atystydes (II wiek)
4. Św. Augustyn (354-430)
5. Boecjusz (480-524)
Benoit Timmermans
ODRODZENIE I NOWOŻYTNOŚĆ RETORYKI
1. Od średniowiecza do renesansu
2. Ogólny duch renesansu
3. XV wiek i odkrycie wielkich traktatów o retoryce
1. Odkrycie Kwintyliana i Cycerona
2. Dwóch "Seneków"
3. Grzegorz z Trapezuntu (1396-1486), czyli Hermogenes przeciw Kwintylianowi
4. XVI wiek lub sprzeczność między etosem a patosem
1. Spór o Cycerona
2. Odnogi cyceronizmu
3. Retoryki kontrreformacji
4. Ramus (1515-1572) albo rozszerzenie retoryki
5. XVII wiek między barokiem a klasycyzmem
1. Pierwsze oznaki zmierzchu etosu
2. Duch "barokowy"
3. Styl klasyczny
4. Filozoficzne koncepcje retoryki
5. Spór o retorykę sakralną
6. Wiek oświecenia i języka
1. Estetyki i filozofie uczuć
2. Nauka nowa Giambattisty Vica (1668-1744)
3. O tropach Du Marsais (1676-1756)
4. Retoryka w Anglii i The Philosophy of Rhetoric George \'a Campbella (1719-1796)
7. XIX wiek między ideologią a filozofią
1. Ideologie retoryki
2. Filozofie retoryki
Michel Meyer
WSPÓŁCZESNOŚĆ
1. Retoryki XX wieku
1. Retoryka między logiką a stylistyką
2. Powrót retoryki na łono języka naturalnego
3. Wniosek: obszar retoryki jako połączenie różnych teorii
2. Problematologia jako klucz do jedności retoryki
1. Urwanie głowy z definicją retoryki: czy jest rozwiązanie problemu?
2. Czy retoryka różni się od argumentacji?
3. Struktury pytajne retoryki i podstawy rozumowania
4. Problematologia etosu
5. Problematologia patosu
6. Miejsca wspólne i miejsca właściwe
7. Ad rem / ad hominem
8. Problematologia logosu
9. Figuratywność tekstu jako odpowiedź lub fundamenty retoryki literackiej
10. Zakończenie
Struktury retoryki
Chronologia
Bibliografia
356 stron, oprawa miękka
