Oddajê w Pañstwa rêce wybór dokumentów dotycz±cych miêdzynarodowych
problemów ekologicznych. Zaprezentowanie wszystkich regulacji miêdzynarodowych w
zakresie ochrony ¶rodowiska zarówno regionalnych jak i globalnych z powodu ich ilo¶ci
nie by³o mo¿liwe. Z tego wzglêdu wybór dokumentów ma charakter subiektywny oparty na
kryterium znaczenia dokumentu dla zapewnienia re¿ymu ochrony ¶rodowiska. Przygotowuj±c
publikacjê, stara³em siê nie dokonywaæ skrótów w dokumentach zasadniczych, aie
czyni³em to w przypadku za³±czników zawieraj±cych szczegó³owe okre¶lenia
dotycz±ce substancji lub innych kwestii maj±cych charakter czysto techniczny.
Niniejsza publikacja jest przeznaczona dla studentów stosunków miêdzynarodowych,
pracowników organizacji pozarz±dowych, urzêdników oraz wszystkich zainteresowanych
zagadnieniami miêdzynarodowych regulacji dotycz±cych ochrony ¶rodowiska Ziemi.
Zbiór dokumentów sk³ada siê z trzech czê¶ci. Pierwsza czê¶æ zawiera dokumenty
przyjmowane na konferencjach globalnych, takich jak konferencja w Sztokholmie, w Rio de
Janeiro i w Johanesburgu. Dokumenty te pokazuj± ewolucjê postrzegania przez pañstwa
problematyki ekologicznej oraz ró¿ne koncepcje dzia³añ, które przez lata ulega³y
zmianie. Druga czê¶æ zawiera wybór dokumentów dotycz±cych szczegó³owych problemów
ochrony ¶rodowiska, takich jak ochrona flory i fauny, powietrza, klimatu wód i oceanów.
W trzeciej czê¶ci przedstawiono regulacje miêdzynarodowe o charakterze regionalnym,
dotycz±ce wybranych aspektów ochrony ¶rodowiska w Europie. W trzech przypadkach
odst±piono od podzia³u na regulacje globalne i regionalne, w przypadku Konwencji o
ochronie i u¿ytkowaniu cieków transgranicznych i jezior miêdzynarodowych, Konwencji w
sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odleg³o¶ci oraz Konwencji
w sprawie skutków awarii przemys³owych. Wynika³o to ze ¶cis³ych zwi±zków tych
regulacji z poprzednimi i nastêpnymi. Regulacje u³o¿ono w sposób chronologiczny
zgodnie z datami ich podpisania w poszczególnych grupach tematycznych. W przypadku
za³±czników i aneksów do umów miêdzynarodowych zaprezentowano je ³±cznie z
umowami, równie¿ w ujêciu chronologicznym."
Czê¶æ I
Dokumenty przyjête na konferencjach miêdzynarodowych
1. Deklaracja Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie ¶rodowiska cz³owieka
przyjêta w Sztokholmie dnia 16 czerwca 1972 roku 13
2. Deklaracja z Rio de Janeiro w sprawie ¶rodowiska i rozwoju z dnia 14 czerwca 1992 r 16
3. Deklaracja z Johannesburga w sprawie zrównowa¿onego rozwoju z dnia 4 wrze¶nia 2002
21
4. Plan urzeczywistniania postanowieñ ¦wiatowego Szczytu w sprawie Zrównowa¿onego
Rozwoju przyjêty 4 wrze¶nia 2002 w Johannesburgu . 25
Czê¶æ II
Dokumenty dotycz±ce problemów szczegó³owych– .
Regulacje w zakresie ochrony wód
Konwencja zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych
substancji, sporz±dzona w Moskwie, Waszyngtonie, Londynie i Meksyku dnia 29 grudnia 1972
r 1
Miêdzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczania morza przez statki, sporz±dzona
w Londynie dnia 2 listopada 1973 r. . 63
Konwencja o ochronie i u¿ytkowaniu cieków transgranicznych i jezior miêdzynarodowych,
sporz±dzona w Helsinkach dnia 17 marca 1992 r. 74
– Regulacje w zakresie powietrza i atmosfery
Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odleg³o¶ci,
sporz±dzona w Genewie dnia 13 listopada 1979 r. . 89
Konwencja wiedeñska w sprawie ochrony warstwy ozonowej, sporz±dzona w Wiedniu dnia 22
marca 1985 r. 96
Protokó³ Montrealski w sprawie substancji zubo¿aj±cych warstwê ozonow±, sporz±dzony
w Montrealu dnia 16 wrze¶nia 1987 r 106
Poprawki do Protoko³u Montrealskiego w sprawie substancji zubo¿aj±cych warstwê
ozonow±, sporz±dzone w Londynie dnia 29 czerwca 1990 r. . 116
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporz±dzona w Nowym
Jorku dnia 9 maja 1992 r . 127
Poprawki do Protoko³u Montrealskiego w sprawie substancji zubo¿aj±cych warstwê
ozonow±, sporz±dzone w Montrealu dnia 17 wrze¶nia 1997 r. . 146
Protokó³ z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu
sporz±dzony w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r. . 148
– . Regulacje dotycz±ce flory i fauny
Konwencja w sprawie ochrony ¶wiatowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego
sporz±dzona w Pary¿u w dniu 16 listopada 1972 r 165
Konwencja o obszarach wodno-b³otnych maj±cych znaczenie miêdzynarodowe, zw³aszcza jako
¶rodowisko ¿yciowe ptactwa wodnego sporz±dzona w Ramsar dnia 2 lutego 1971 r 177
Konwencja o miêdzynarodowym handlu dzikimi zwierzêtami i ro¶linami gatunków
zagro¿onych wyginiêciem sporz±dzona w Waszyngtonie dnia 3 marca 1973 r 183
Konwencja o ochronie wêdrownych gatunków dzikich zwierz±t sporz±dzona w Bonn dnia 3
czerwca 1979 r. 198
Konwencja o ró¿norodno¶ci biologicznej sporz±dzona w Rio de Janeiro w dniu 5 czerwca
1992 r 209
– . inne Regulacje
Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia w pañstwach
dotkniêtych powa¿nymi suszami i/lub pustynnieniem sporz±dzona w Pary¿u dnia 17 czerwca
1994 r. . 232
Konwencja o dostêpie do informacji, udziale spo³eczeñstwa w podejmowaniu decyzji oraz
dostêpie do sprawiedliwo¶ci w sprawach dotycz±cych ¶rodowiska sporz±dzona w Aarhus
dnia 25 czerwca 1998 r. . 257
Konwencja o transgranicznych skutkach wypadków przemys³owych sporz±dzona w Helsinkach
dnia 17 marca 1992 r. 273
Konwencja Bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów
niebezpiecznych sporz±dzona w Bazylei dnia 22 marca 1989 r 289
Konwencja o wczesnym powiadamianiu o awarii j±drowej, sporz±dzona w Wiedniu dnia 26
wrze¶nia 1986 r. 311
Konwencja o pomocy w przypadku awarii j±drowej lub zagro¿enia radiologicznego
sporz±dzona w Wiedniu dnia 26 wrze¶nia 1986 r. . 317
Konwencja bezpieczeñstwa j±drowego sporz±dzona w Wiedniu dnia 20 wrze¶nia 1994 r 326
Czê¶æ III
Dokumenty o charakterze regionalnym
Konwencja o ochronie ¶rodowiska morskiego obszaru morza Ba³tyckiego,
sporz±dzona w Helsinkach dnia 22 marca 1974 r. 341
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk,
sporz±dzona w Bernie dnia 19 wrze¶nia 1979 r. 357
Porozumienie o ochronie nietoperzy w Europie, podpisane w Londynie dnia 4 grudnia 1991 r.
. . 367
Konwencja o ochronie ¶rodowiska morskiego obszaru Morza Ba³tyckiego, sporz±dzona w
Helsinkach dnia 9 kwietnia 1992 r . 372
386 stron, B5, oprawa miêkka