Gospodarka końca XX i początku XXI wieku charakteryzowała się zintensyfikowanymi
procesami integracyjnymi w jednych krajach i dezintegracyjnymi w innych. Dezintegracja nie
jest postrzegana przez autorów książki jako zjawisko trwałe. Prowadzi do zastąpienia
starych, nieefektywnych więzi, opartych na rozwiązaniach politycznych, narzuconych często
krajom w nich uczestniczącym przez silniejszych partnerów, nowymi więziami,
efektywnymi, gdyż opartymi na działaniu mechanizmów rynkowych i przyjmowanymi
dobrowolnie przez współpracujące ze sobą kraje.
Procesy dezintegracyjne przeplatają się z integracyjnymi. Dezintegracja objęła obszar
byłego ZSRR, byłej Jugosławii czy byłej Czechosłowacji. Obecnie zdezintegrowane państwa
dążą do stopniowego przywracania – w nowej formie – powiązań między sobą. Częściowo
następuje to w ramach UE, częściowo za pośrednictwem procesów globalnych. Procesy
integracyjne objęły również obszary, na których zjawisko to miało dotąd sporadyczny
charakter; tam można je zaliczyć do działań nowych i mniej znanych.
Autorzy pokazują, w jaki sposób procesy integracyjne regulowane są przez wymianę
handlową i specjalizację produkcji; jak liberalizacja wymiany wprowadzona przez dwa
największe rynki na świecie – UE i USA – wpływa na handel z krajami trzecimi.
Omawia się tu tendencje integracyjne w dziedzinie polityki monetarnej UE, którym nie
towarzyszy integracja fiskalna, starając się odpowiedzieć na pytanie dotyczące
konsekwencji takiego wybiórczego podejścia. Przedstawia się międzynarodową współpracę
w dziedzinie bezpieczeństwa, ukazując, w jakim stopniu zadecydował o niej postęp
technologiczny i rosnące koszty badań rozwojowych. Wreszcie przedstawia się procesy
integracyjne w Ameryce Łacińskiej (w ramach Mercosur), włączanie republik powstałych
z byłej Jugosławii do głównego nurtu gospodarki światowej, integrację krajów afrykańskich,
a także specyfikę integracji z UE obwodu kaliningradzkiego.
Książka powinna zainteresować wszystkich zajmujących się współczesnymi stosunkami
międzynarodowymi. Integracja jest tu bowiem jednocześnie celem, instrumentem
wykorzystywanym do nadganiania opóźnień rozwojowych, metodą regulowania rozwiązań
systemowych i sposobem służącym uniwersalizacji integrujących się systemów.
Najskuteczniejsza jest integracja między nierównymi. Stymuluje zmiany strukturalne zarówno
w krajach wysoko rozwiniętych, jak i rozwijających się, czyniąc z nich proces współzależny,
korzystny dla każdej z dwóch grup krajów.
Przedmowa (Katarzyna Żukrowska)
Kolegium Gospodarki Światowej
Część I. Główne tendencje zmian współczesnej polityki handlowej – stopień
integracji przez handel (Eliza Chilimoniuk)
1. Wstęp
2. Wpływ międzynarodowej liberalizacji handlu na politykę handlową
2.1. Wspieranie eksportu
2.2. Ograniczenia importu
2.3. Miary ograniczeń importu
3. Wpływ niedoskonałości rynków międzynarodowych na politykę handlową
3.1. Efekty zewnętrzne
3.2. Mobilność siły roboczej
3.3 Dumping
3.4. Bariery wejścia i koncentracja produkcji
4. Wnioski
Bibliografia
Aneks
Kolegium Ekonomiczno-Społeczne
Część II. Polityka handlowa UE i USA i ich wpływ na kraje trzecie.
Instytucjonalizacja i praktyka (Małgorzata Grącik)
1. Wstęp
2. Instytucjonalizacja transatlantyckich stosunków gospodarczych
2.1. Deklaracja transatlantycka
2.2. Nowa agenda transatlantycka
2.3. Transatlantyckie partnerstwo gospodarcze
2.4. Nowy rynek transatlantycki
2.5. Skuteczność regulacji instytucjonalnych
3. Relacje UE–USA i ich wpływ na kraje trzecie
3.1. Wielostronny system handlowy w ramach WTO
3.2. Spory handlowe UE–USA
4. Zakończenie
Bibliografia
Kolegium Ekonomiczno-Społeczne
Część III. Integracja monetarna wobec braku integracji fiskalnej – Unia
Gospodarcza i Walutowa w Europie (Joanna Stryjek)
Bibliografia
Aneks 1
Aneks 2
Kolegium Ekonomiczno-Społeczne
Część IV. Mercosur jako ugrupowanie umacniające kraje członkowskie w ramach
procesu integracyjnego obu Ameryk (Ewa Nowacka)
1. Wstęp
2. Sukcesy i porażki Mercosur
3. Czy jest możliwe wprowadzenie wspólnej waluty w Mercosur?
4. Współpraca zewnętrzna Mercosur
4.1. Współpraca Mercosur z krajami latynoamerykańskimi
4.2. Stosunki Mercosur z Unią Europejską i FTAA
4.3. Współpraca z państwami rozwijającymi się
5. Podsumowanie
Bibliografia
Kolegium Gospodarki Światowej
Część V. Obwód kaliningradzki – wyzwaniem dla europejskich procesów
integracyjnych (Krzysztof Falkowski)
1. Wstęp
2. Geopolityczna specyfika obwodu kaliningradzkiego
3. Poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego obwodu kaliningradzkiego na tle Rosji i państw
sąsiednich
4. Miejsce obwodu kaliningradzkiego w stosunkach Rosji z Unią Europejską
5. Obwód kaliningradzki a rozszerzenie Unii Europejskiej – analiza SWOT
6. Koncepcje przyszłego statusu obwodu kaliningradzkiego
7. Wnioski
Bibliografia
Kolegium Gospodarki Światowej
Część VI. Integracja krajów byłej Jugosławii (Bośni i Hercegowiny, Serbii i
Czarnogóry, Macedonii, Chorwacji, Słowenii) z gospodarką światową (Marta Götz)
1. Wstęp
2. Zmiany gospodarcze zachodzące w Bośni i Hercegowinie, Serbii i Czarnogórze,
Macedonii, Chorwacji oraz Słowenii od momentu rozpadu Jugosławii do 2005 r.
2.1. Republika Bośni i Hercegowiny (Republika Bosna i Hercegowina)
2.2. Republika Chorwacji (Republika Hrvatska)
2.3. Republika Macedonia (Republika Makedonija; ang. FYROM – Former Yugoslav Republic of
Macedonia)
2.4. Republika Słowenii (Republika Slovenija)
2.5. Republika Serbii i Czarnogóry (Srbija i Crna Gora) (do 2002 r. Federalna Republika
Jugosławii – Savezna Republika Jugoslavija)
2.6. Charakterystyka porównawcza krajów byłej Jugosławii
3. Uczestnictwo Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Macedonii, Słowenii oraz Serbii i
Czarnogóry w handlu światowym
3.1. Struktura towarowa i geograficzna handlu zagranicznego krajów byłej Jugosławii
3.2. Eksport i import usług w krajach byłej Jugosławii ze szczególnym uwzględnieniem
ruchu turystycznego
3.3. Bilanse obrotów bieżących, kapitałowych i finansowych krajów byłej Jugosławii
3.4. Wnioski
4. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Bośni i Hercegowinie, Chorwacji, Macedonii, Słowenii
oraz Serbii i Czarnogórze
4.1. Informacje ogólne – atrakcyjność inwestycyjna, korporacje transnarodowe, wskaźniki
inwestycyjne UNCTAD
4.2. Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w latach 1992–2003 do krajów byłej
Jugosławii
5. Członkostwo Bośni i Hercegowiny, Serbii i Czarnogóry, Macedonii, Chorwacji oraz Słowenii
w organizacjach międzynarodowych
5.1. Organizacje międzynarodowe a kraje byłej Jugosławii – przegląd
5.2. Unia Europejska a kraje byłej Jugosławii
6. Procesy dezintegracyjne zachodzące między krajami byłej Jugosławii
7. Podsumowanie
Bibliografia
Kolegium Gospodarki Światowej
Część VII. Procesy integracyjne w Afryce (Tomasz Rusek)
1. Wstęp
2. Polityczne i ekonomiczne przesłanki integracji regionalnej
3. Przegląd ugrupowań integracyjnych
3.1. Integracja gospodarcza w Afryce Zachodniej
3.2. Integracja gospodarcza w Afryce Południowej i Wschodniej
4. Efekty integracji regionalnej w Afryce
Bibliografia
Kolegium Ekonomiczno-Społeczne
Część VIII. Międzynarodowa współpraca na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju
jako odpowiedź na rozwój technologiczny
(Paweł Czerpak)
1. Wstęp
2. Zagrożenia dla bezpieczeństwa
3. Potrzeba współpracy międzynarodowej
4. Typy przestępstw komputerowych
5. Współpraca międzynarodowa w zakresie bezpieczeństwa komputerowego
5.1. Współpraca dwustronna
5.2. Współpraca wielostronna
6. Podejście organizacji międzynarodowych
6.1. Unia Europejska
6.2. Grupa G-8
6.3. OECD
6.4. Inne podejścia
7. Podsumowanie
Zakończenie (Katarzyna Żukrowska)
263 strony, format B5, miękka oprawa
