W skomplikowanej "układance" badań regionalnych coraz częściej elementem
porządkującym mnogość czynników rozwoju jest struktura powiązań przestrzennych.
Interakcje sąsiedzkie oraz ograniczające je bariery fizyczne, administracyjne,
kulturowe, historyczne, językowe stanowią o rozprzestrzenianiu się procesów w sferze
ekonomicznej i społecznej. Stąd rozwój ekonomiczno-społeczny może być obserwowany z
perspektywy renty geograficznej, która jest premią za położenie geograficzne w
układzie geopolitycznym, uwzględniającą interakcje sąsiedzkie, odległość od
granicy, sąsiedztwo z regionami bogatszymi/biedniejszymi, bliskość szlaków
komunikacyjnych etc.
Książka jest próbą teoretycznego i empirycznego interdyscyplinarnego badania
powiązań pomiędzy rozwojem sfery społeczno-kulturowej a gospodarczej. Spoiwem
obu sfer jest tu aspekt przestrzenny, gdyż oba procesy nie dzieją się w oderwaniu od
lokalizacji. Rozwój regionalny jest tu rozumiany jako wypadkowa przemian w ekonomicznej
świadomości społecznej, ekonomicznego procesu konwergencji oraz renty geograficznej.
Książka poszukuje odpowiedzi na ważne pytania rozwojowe: Czy w krajach Europy
Środkowo-Wschodniej następuje konwergencja ekonomiczna i społeczna? Czy szybsze zmiany
w sferze społecznej przekładają się na szybsze zmiany w sferze ekonomicznej? Czy w
okresie transformacji proces imitacji w obszarach granicznych przekładał się na
szybszą konwergencję,wynikającą z renty geograficznej? Regionalizacja czy
globalizacja:czy przewaga sił wynika z istnienia czynników ogólnonarodowych
instytucjonalnych oraz regionalnych społeczno-kulturowych? Problem ciągłości i czasu w
rozwoju - czy zmiany są path-dependent ?
W pracy zaakcentowany został powrót do ekonomii jako nauki społecznej i traktowanie
czynników społeczno-kulturowych jako ważnych determinant rozwoju gospodarczego. Z
drugiej strony, wykorzystane zostały nowoczesne metody statystyki i ekonometrii
przestrzennej z wykorzystaniem map GIS.
Spis treści
Wprowadzenie
Rozdział 1. Teoretyczne problemy rozwoju
1.1. Proces imitacji
1.1.1. Modele imitacji globalnej i lokalnej
1.1.2. Natura imitacji w różnych sektorach
1.1.3. Bilans korzyści i strat procesu imitacji
1.2. Teoria rozwoju regionalnego
1.3. Bodźce rozwoju gospodarczego
1.3.1. Bodźce wewnętrzne
1.3.2. Bodźce zewnętrzne
1.4. Teoria integracji
1.5. Globalizacja i regionalizacja
1.6. Budowanie kapitalizmu - ale jakiego?
1.7. Problem czasu i ciągłości
1.8. Podsumowanie
Rozdział 2. Powstawanie renty geograficznej - ujecie teoretyczne
2.1. Definicja renty geograficznej
2.2. Bliskość przestrzenna i jakość sąsiedztwa
2.3. Rola granic i lokalizacji w tworzeniu renty geograficznej
2.4. Czynniki społeczno-kulturowe a renta geograficzna
2.5. Podsumowanie
Rozdział 3. Społeczeństwo, kultura i gospodarka - przegląd
literatury
3. l. Pojadę rozwoju społecznego, świadomości społecznej, kultury
3.2. Teoria kapitału społecznego
3.3. Model Hofstede
3.4. Teza Ingleharta
3.5. Model Kochanowicza i Marody
3.6. Model Portera
3.7. Teoria modernizacji
3.8. Podsumowanie
Rozdział 4. Dane i metodologia badań przestrzennych
4.1. Obszar badawczy
4.2. Wybrane wskaźniki strukturalne
4.3. Kwestie podziału regionalnego
4.4. Dane wykorzystane w badaniu
4.5. Modelowanie konwergencji
4.6. Modelowanie renty geograficznej
4.7. Ilościowe metody przestrzenne
4.7.1. Macierz wag przestrzennych i struktura sąsiedztwa
4.7.2. Autokorelacja przestrzenna
4.7.3. Ekonometryczne modele przestrzenne
Rozdział 5. Renta geograficzna w regionalnym rozwoju społecznym
5.1. Różnice kulturowe i świadomość społeczna w Europie Środkowo-Wschodniej
5.2. Regionalna ekonomiczna świadomość społeczna - ujęcie empiryczne
5.3. Podsumowanie
Rozdział 6. Renta geograficzna w regionalnym rozwoju gospodarczym
6. l. Rozwój gospodarczy w latach 1995-2002 - ujęcie statystyczne
6.2. Zmiany w strukturze zatrudnienia w latach 1995-2002 - ujęcie statystyczne
6.3. Uwarunkowania historyczno-instytucjonalne tworzenia się renty geograficznej
6.4. Podsumowanie
Rozdział 7. Wzajemne oddziaływanie czynników społecznych i ekonomicznych
7.1. Wzrost gospodarczy a rozwój społeczny
7.2. Struktura zatrudnienia a rozwój społeczny
7.3. Modelowanie konwergencji dochodu
7.4. Próba prognozy zmian w świadomości społecznej
7.5. Próba prognozy rozwoju gospodarczego
7.6. Podsumowanie
Zakończenie
Indeks komend i pojęć
Bibliografia
190 stron, B5, miękka oprawa
