W opracowaniu przedstawiono zasady i metody oceny efektywności finansowej
działalności spółek kapitałowych oraz prawidłowej interpretacji jej wyników,
umożliwiającej prognozę szans rozwojowych lub zagrożeń dla przyszłej egzystencji
firmy.
Wiadomości na ten temat poprzedzono sformułowaniem podstawowych kryteriów,
przez pryzmat których powinna być dokonywana ocena efektywności finansowej spółki z
punktu widzenia jej udziałowców, władz i kierownictwa, a także jej zewnętrznych
kontrahentów (zwłaszcza kredytodawców) oraz inwestorów występujących na rynku
kapitałowym (dotyczy spółek akcyjnych).
Źródłem danych do kompleksowej oceny efektywności finansowej spółki są
jej sprawozdania finansowe. Dlatego zasady i metody analizy prezentowane są w opracowaniu
na podstawie sporządzanych według ustawowo obowiązujących wzorów rocznych sprawozdań
finansowych spółki, do których zaliczają się - jak wiadomo - bilans, rachunek zysków
i strat oraz sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych. Sprawozdania te zawierają
zestaw szczegółowych danych liczbowych. Stanowią one podstawę otwierania i zamykania
ksiąg za poszczególne lata obrotowe, wymiaru obciążeń fiskalnych itp. Natomiast dla
analizy finansowej działalności spółki ten rozwinięty zestaw informacji jest zbyt
szczegółowy. Ponadto sporządzane na urzędowych wzorach sprawozdania nie są łatwe do
analizowania przez osoby nieposiadające znajomości zasad rachunkowości. W celu
ułatwienia analizy oraz prezentacji podstawowych sprawozdań finansowych w formie
czytelniejszej dla szerszego grona odbiorców przedstawiono w opracowaniu sposób
sporządzania syntetycznych bilansów oraz rachunków zysków i strat.
Zasadniczą część opracowania stanowi charakterystyka zasad, metod i technik oceny
efektywności finansowej spółki, zilustrowanych przykładem liczbowym. Szczególną
uwagę poświęcono przy tym interpretacji wyników analizy na podstawie syntetycznych
wskaźników oceny zyskowności spółki, jej zdolności do terminowego regulowania
zobowiązań i do obsługi zadłużenia, a w przypadku spółek akcyjnych również
wskaźników rynku kapitałowego. Wskaźniki te stosowane w ujednoliconej formie w
praktyce międzynarodowej dostarczają władzom i kierownictwu spółki pożytecznych
informacji nie tylko na temat sytuacji finansowej własnej spółki. Na ich podstawie
można także dokonywać oceny wiarygodności i solidności płatniczej potencjalnych
dłużników spółki, co pozwala na uniknięcie współpracy z niewypłacalnymi
partnerami.
Prawidłowa ocena efektywności finansowej firmy wymaga analizowania zmian
szeregu podstawowych wielkości takich jak zysk, sprzedaż, kapitały własne czy stopa
ich zyskowności w realnych układach, tj. po wyeliminowaniu zmian spowodowanych
inflacją. Dlatego w opracowaniu przedstawiono zasady doprowadzania odpowiednich danych do
porównywalnych warunków cenowych.
Jednym z zasadniczych kryteriów oceny efektywności działania spółki jest
osiągana nadwyżka finansowa (cash flow), od której zależy zwrotność zainwestowanych
kapitałów własnych. Spodziewana wielkość nadwyżki ma decydujące znaczenie już w
trakcie podejmowania decyzji inwestycyjnych. Dla pełniejszego naświetlenia roli rachunku
nadwyżki finansowej w końcowej części opracowania zawarto podstawowe zasady kalkulacji
efektywności i wyboru alternatyw inwestycyjnych, która powinna poprzedzać podjęcie
decyzji w tej sprawie.
Opracowanie jest adresowane przede wszystkim do udziałowców spółek oraz osób
zatrudnionych w spółkach interesujących się oceną sytuacji finansowej i majątkowej
firmy, a także do pracowników banków zajmujących się kredytowaniem przedsiębiorstw.
Jest ono również przydatne dla biegłych rewidentów, którzy mają obowiązek ujmowania
w raportach z badania sprawozdań finansowych syntetycznej oceny finansowej i majątkowej
firmy ze szczególnym uwzględnieniem zmian, które mogą powodować zagrożenia dla jej
przyszłej egzystencji.
Witold Bień - profesor zwyczajny, doktor habilitowany w Szkole
Głównej Handlowej w Warszawie, kierownik Katedry Zarządzania Finansami
Przedsiębiorstwa. Jest także biegłym rewidentem oraz posiada wieloletnie doświadczenie
praktyczne w sferze finansów. W ostatnich latach opublikował m.in. następujące
pozycje: "Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa", Difin, Warszawa 2005;
"Rynek papierów wartościowych", Difin, Warszawa 2004; "Kalkulacja ceny
pieniądza w lokatach, pożyczkach i kredytach" (wspólnie z A. Bieniem), Difin,
Warszawa 2002; "Czytanie bilansu przedsiębiorstwa (dla menedżerów)", Difin,
Warszawa 2005.
Spis treści
Od autora
1. Wprowadzenie
1.1. Cele i znaczenie oceny efektywności finansowej spółki
1.2. Podstawowe kryteria oceny
2. Wpływ inflacji na ocenę efektywności finansowej
2.1. Eliminacja skutków inflacji
2.2. Realistyczna ocena zyskowności spółki w warunkach inflacji
2.2.1. Węzłowe znaczenie stopy zyskowności
2.2.2. Ocena zmian wielkości zysku
2.2.3. Ocena stopy zyskowności kapitałów własnych
2.2.4. Konkluzje
3. Sprawozdania finansowe podstawą oceny
3.1. Obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych
3.2. Charakterystyka bilansu
3.3. Charakterystyka rachunku zysków i strat
3.4. Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych
4. Analityczny bilans oraz rachunek zysków i strat.
5. Metody oceny efektywności finansowej
5. l. Założenia wstępne
5.2. Analiza pionowa i pozioma
5.2.1. Ocena wyniku finansowego
5.2.2. Ocena sytuacji majątkowej i finansowej
5.3. Analiza wskaźnikowa
5.3.1. Charakterystyka syntetycznych wskaźników
5.3.2. Ocena zyskowności
5.3.3. Ocena płynności finansowej
5.3.4. Ocena zdolności do obsługi zadłużenia
5.3.5. Ocena z punktu widzenia rynku kapitałowego
6. Analiza i optymalizacja struktury kapitałów
6.1. Kryteria i celowość optymalizacji kapitałów firmy
6.2. Relacje między strukturą kapitałów i majątkiem trwałym
6.3. Struktura finansowania majątku obrotowego
6.4. Kalkulacja optymalnej struktury kapitałów
7. Kompleksowe podsumowanie oceny
8. Analiza piramidalna (model Du Ponta)
9. Ważniejsze zjawiska wpływające pozytywnie lub negatywnie na ocenę efektywności
finansowej
10. Ocena efektywności inwestycji
10.1. Założenia wstępne
10.2. Okres zwrotu nakładów inwestycyjnych
10.3. Aktualna wartość nadwyżki finansowej netto
10.4. Stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych
10.5. Konkluzje
Aneksy
- bilans
- rachunek zysków i strat
- sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych
140 stron, miękka oprawa