Czy możemy ufać wybranym przez nas władzom, czy też życie publiczne jest
już tak skorumpowane, że nie możemy dłużej polegać na rządzie i liczyć, że
będzie chronił nasze interesy i nasze wolności obywatelskie? Czy obecny nastrój
publicznego braku zaufania jest uzasadniony, czy też powinniśmy – w epoce globalizmu
– ponownie przyjrzeć się pojęciu zaufania i zrewidować nasze przekonania?
Russell Hardin w swej szeroko zakrojonej książce stara się podważyć mity
narosłe wokół koncepcji zaufania we współczesnym społeczeństwie i polityce.
Wykorzystując obszerną literaturę na temat zaufania, analizuje powszechne
obawy w związku ze spadającym poziomem zaufania, zarówno wobec współobywateli, jak i
wobec rządu. Bada różnorodne przejawy zaufania i braku zaufania w życiu publicznym –
od terroryzmu do internetu, od społecznego kapitału do demokracji przedstawicielskiej.
Pokazuje przy tym, że spadek zaufania, jakiego doświadczają współcześni politycy,
nie jest bynajmniej zjawiskiem nowym – o braku zaufania do polityków pisali już w
swoich pracach wiodący myśliciele liberalni, tacy jak David Hume i James Madison. Ich
poglądy – zdaniem Hardina – nie straciły nic na aktualności i są dzisiaj tak samo
trafne, jak były w XVIII i XIX wieku. Dlatego, zdaniem autora, nie powinniśmy
przywiązywać zbyt dużej wagi do widocznego brakiu zaufania do polityków w bieżącym
stuleciu. Hardin zauważa nie bez racji, iż świat, w którym żyjemy, jest o wiele
bardziej różnorodny i złożony niż ten, w którym żyli nasi przodkowie, co w logiczny
sposób skutkuje zarówno większym zaufaniem, jak też brakiem zaufania między
jednostkami.
Książka Hardina, niekwestionowanego autorytetu w badaniach nad zaufaniem, będzie
wartościowym źródłem wiedzy oraz inspiracji dla studentów nauk politycznych,
socjologii i filozofii.
Russel Hardin jest profesorem politologii na New York University (USA).
Spis treści:
Podziękowania
1. Wiek nieufności?
Dlaczego powinniśmy ufać właśnie dzisiaj?
Potrzeba było wioski
Społeczeństwo sieciowe
Wiejskie życie
Terroryzm a nieufność etniczna
Wnioski
Zawartość książki
2. Zaufanie i jego pochodne
Zaufanie jako zawieranie się korzyści
Inne koncepcje zaufania
Elementy i pochodne zaufania oraz wiarygodności
Błędne przekonania
Pomiar zaufania
Wnioski
3. Współczesne badania nad zaufaniem
Doświadczenia nad zaufaniem
Badania sondażowe
Wnioski
4. Kapitał społeczny a zaufanie
Korzyści, konsumpcja, dobrobyt
Kapitał
Zaufanie a kapitał interpersonalny
Zablokowanie kapitału społecznego
Wnioski
5. Zaufanie w Internecie
Handel elektroniczny
Umożliwianie współpracy
Polityka w Internecie
Co umożliwia nam sieć
Internet pneumatyczny
Wnioski
6. Terroryzm i nieufność
Epistemologia zamkniętych społeczności
Uogólnione zaufanie, uogólniona nieufność
Społeczności terrorystów
Swobody obywatelskie i ewentualni terroryści
Wnioski
7. Liberalna nieufność
Od Locke'a do Smitha
Madison a Konstytucja Stanów Zjednoczonych
Analogie europejskie
Nierówność władzy a zaufanie
Wnioski
8. Demokracja pośrednia a zaufanie
Teoria demokratyczna
Wnioski
Bibliografia
Indeks pojęć i nazwisk
216 stron, oprawa miękka