„Demokracja ekonomiczna może wydawać się
dziwnym pojęciem. Nauczyliśmy się cenić demokrację polityczną, żywotną
dla naszej wolności. Gdy jednak gospodarka staje się dominująca we
wszystkich sferach, nawet w samej polityce, trzeba przemyśleć
na nowo ogólną równowagę procesów podejmowania decyzji, które
dziś nazywa się governance. Gdy istotne decyzje o naszym życiu, naszych
wartościach i naszej przyszłości wymykają się sferze politycznej i są
podejmowane przez korporacyjnych olbrzymów, nad którymi nie mamy żadnej
kontroli, nie wystarczą okresowe wybory przedstawicieli politycznych. Dziś
korporacje operują większymi budżetami niż większość
rządów planety. Nikt nie wybiera ich przywódców. W głównych
łańcuchach produkcyjnych na rynku panuje wąska grupa przedsiębiorstw,
która narzuca ceny oraz za pośrednictwem reklamy
i kontroli nad mediami konstruuje pozytywny wizerunek samej siebie.
Demokratyzacja gospodarki wyłania się jako centralny temat. Teorie
ekonomiczne, które odziedziczyliśmy po przeszłości,
w rzeczywistości nie zdają sprawy z tego, co się dzieje. W tym
eseju, w rozmaitych nurtach myśli alternatywnej, staramy się zidentyfikować
szerszą tendencję do odzyskiwania przez obywateli kontroli nad
kierunkami naszego rozwoju. Nie jest to zwykłe ćwiczenie akademickie.
Ocieplenie globalne stoi u naszych bram i zdajemy sobie sprawę, że
obsesyjna konsumpcja oparta na eksploatacji
taniego i ograniczonego zasobu – ropy naftowej – prowadzi nas
po prostu do impasu. Nieodpowiedzialnie
trwoniona i zanieczyszczana woda sprawia, że co roku 4 miliony
dzieci umierają z powodu zanieczyszczenia środowiska. Życie
w morzach dosłownie ulega zniszczeniu, a chodzi o największą
rezerwę życia na planecie. Tylko 2% rodzin skupia w swoich rękach
połowę bogactwa światowego; na biedniejszą połowę
ludności przypada zaledwie 1% bogactwa planety. Tylko osoby
nieświadome lub powodowane złą wiarą nie zdają sobie sprawy
z szerzącego się dramatu.”
Sao Paulo, 25 czerwca 2007 r. (fragment
wstępu)
Ladislau Dowbor (ur. 1941) – Brazylijski
ekonomista polskiego pochodzenia. Doktoryzował się w dziedzinie nauk ekonomicznych
w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, jest
profesorem tytularnym na Papieskim Uniwersytecie Katolickim
Sao Paulo i konsultantem rozmaitych agend Narodów Zjednoczonych. Jest
autorem książek A reproduçao social i Tecnologias do conhecimento:
Os desafios da educaçao (wyd. Vozes), O que acontece com o trabalho? (wyd.
Senac) i Rozbita mozaika: Ekonomia poza równaniami (Wyd. Akademickie
Dialog) oraz koordynatorem pracy zbiorowej Economia social no Brasil (wyd.
Senac). Jego liczne prace o planowaniu społeczno-gospodarczym, a nawet
lista użytecznych stron internetowych, są dostępne
Spis treści:
Ujemne saldo / 7
Przedmowa do polskiego wydania / 9
Wstęp / 13
Zmiana klimatyczna I 13
Rachunek globalnego ocieplenia I 14
Nieład społeczny I 16
Wykluczenie produkcyjne I 17
Wyczerpywanie zasobów I 18
Zbieżne dynamiki I 20
Demokracja ekonomiczna / 23
1. Szersza wizja / 25
2. Szukając wyników / 30
3. Mierząc wyniki / 33
4. Finansjeryzacja nauk ekonomicznych / 39
5. Od spekulacji do społecznie użytecznych inwestycji / 46
6. Władza ekonomiczna i władza polityczna / 55
7. Teoria konsumpcji / 61
8. Oblężenie handlowe / 69
9. Infrastruktura gospodarcza i korzyści zewnętrzne / 84
10. Rozwój lokalny / 90
11. Gospodarka wiedzy / 100
12. Gospodarka sfer społecznych / 114
13. Gospodarowanie czasem / 121
14. Teoria ekonomiczna trwałości / 131
15. Polityka makroekonomiczna / 143
16. Teoria gospodarki światowej / 156
17. Paradygmat współpracy / 170
18. Ekonomia organizacji społeczeństwa obywatelskiego / 181
19. Etyka w ekonomii / 190
20. Demokracja ekonomiczna / 202
Wnioski / 216 Bibliografia / 222
228 stron, oprawa miękka