Podczas gdy coraz szersze kręgi niemieckiej elity politycznej zabiegają o głosy tzw.
wypędzonych, warto przypomnieć, na jakich podstawach zbudowana została dzisiejsza
państwowość niemiecka. Losów powojennych zachodnich Niemiec nie można streścić
legendą o cudzie gospodarczym i zbudowaniu modelowej demokracji. W rzeczywistości do
powstania i rozbudowy RFN w przeważającym stopniu przyczyniły się dawne kadry
nazistowskiego reżimu, które po 1945 r. wróciły na stanowiska. Co ważne, powojenna
ciągłość elit do dziś stanowi dla Niemców uciążliwe brzemię i potencjalne
źródło nowych sporów i skandali.
Książka ma ambicję – by użyć formuły historyka Petera Reichela – przedstawić
„drugą historię narodowego socjalizmu”, czyli historię nazizmu w Niemczech
zachodnich po 1945 r. Analizuje przeszkody, na jakie do momentu powstania RFN w 1949 r.
napotykała prowadzona i kontrolowana przez zwycięskich aliantów denazyfikacja.
Następnie omawia politykę rządu Adenauera, której cechą szczególną była
pobłażliwość wobec byłych nazistów i troska o zachowanie ciągłości personelu
urzędniczego. Dzięki temu kadry zarządzające gospodarką, kulturą, jak i
administracją państwową nie zmieniały się przez wyjątkowo długi czas.
Praca A. Wahla pozwala zrozumieć, jak bardzo obecność przeszłości
(Vergangenheitsbewältigung) wpływa nie tylko na życie codzienne najludniejszej i
najbogatszej europejskiej demokracji, lecz także na treść niemieckiej kultury
politycznej i na kształt świadomości zbiorowej.
Książka przedstawia francuski punkt widzenia na najnowszą historię Niemiec i może
stanowić istotne uzupełnienie aktualnego stanu wiedzy o dziejach stosunków
polsko-niemieckich. Stawia także ogólniejsze pytanie: czy możliwa jest przemiana
ustrojowa bez wykorzystania kadr i elit poprzedniego ustroju?, które doskonale wpisuje
się w rozważania nad potrzebą i zasięgiem lustracji w Polsce po roku 1989.
Alfred Wahl jest emerytowanym wykładowcą historii współczesnej na
uniwersytecie w Metzu. Udziela się również w środowisku francuskiej lewicy. Wydał
szereg publikacji poświęconych tematyce niemieckiej: L’Allemagne de 1945 a nos jours
(2009), L’Allemagne de 1918 a 1945 (2003), Histoire de la République Fédérale
d’Allemagne (2000), Les forces politiques en Allemagne, XIXe–XXe siecle (1999). Jest
także autorem książek o historii piłki nożnej.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział I
Denazyfikacja dokonana przez aliantów (1945–1949)
1. Zaskoczenie i pragmatyzm aliantów (maj – czerwiec 1945 r.)
2. Denazyfikacja w strefie amerykańskiej (lato – jesień 1945 r.)
3. Denazyfikacja w strefie francuskiej
4. Ustawa o uwolnieniu od nazizmu i militaryzmu
(Gesetz zur Befreiung von Nationalsozialismus und Militarismus)
5. Denazyfikacja w strefie brytyjskiej
6. Trzecia faza w strefie francuskiej
7. Pobłażliwość sędziów wobec nazistów
8. Wnioski
Rozdział II
Początki RFN a nazizm
1. Okres Vergangenheitspolitik
2. Uwolnijcie naszych więźniów!
3. Pobłażliwość niemieckiego wymiaru sprawiedliwości
4. Zwrot w działaniu wymiaru sprawiedliwości
5. Perypetie sądowe nazistowskich kadr po roku 1945
6. Nazistowskie incydenty za Adenauera
7. Wiedergutmachung
8. Wnioski
Rozdział III
Ciągłość w kadrach i aparacie państwowym
1. Ciągłość nazizmu w polityce
2. Dawna administracja wciąż na posterunku
3. Odtworzenie Auswärtiges Amt Ribbentropa?
4. Winni krwi sędziowie (Blutrichter) wciąż na stanowisku
5. Bundeswehra: powrót nazizmu?
6. Ludzie uniwersytetu i pracownicy służby zdrowia
7. Zjawisko ciągłości wśród historyków
8. Wnioski
Rozdział IV
Ciągłość nazizmu w niektórych branżach sektora prywatnego
1. Ciągłość nazizmu w gospodarce
2. Zjawisko ciągłości w życiu kulturalnym
3. Prasa, dziennikarze
4. Ciągłość w świecie sportu
Rozdział V
Vergangenheitsbewältigung
1. Co to jest Vergangenheitsbewältigung?
2. Vergangenheitsbewältigung (1945–1963 r.)
3. Kultura pamięci (1963–1990 r.)
4. Vergangenheitsbewältigung po zjednoczeniu (1990 r.)
Wnioski końcowe
Bibliografia ogólna
344 strony, oprawa miękka
Księgarnia nie działa. Nie odpowiadamy na pytania i nie realizujemy zamówien. Do odwolania !.
