Celem niniejszej książki
jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie zasadnicze: Jak tłumaczyć teksty prawodawcze i
prawnicze? Dla ułatwienia poszukiwań właściwej odpowiedzi postawiono szereg pytań
szczegółowych, które pomogą sformułować odpowiedź zasadniczą. Są to następujące
pytania:
Jakie elementy składają
się na sytuację komunikacyjną, która obejmuje tłumaczenie tekstów prawodawczych i
prawniczych?
Jakie założenia należy
przyjąć przed rozpoczęciem procesu translacyjnego w odniesieniu do wszystkich
elementów składających się na sytuację komunikacyjną?
Co jest warunkiem uzyskania
możliwie najwyższego stopnia precyzji w tłumaczeniu aktów prawnych?
Wśród kwestii
szczegółowych uwzględniono zwłaszcza takie pytania o aspekty sytuacji komunikacyjnej,
jak status instytucjonalny i intencje autora oryginalnego tekstu prawodawczego lub
prawniczego, czyli autora prymarnego; status instytucjonalny i cele tłumacza,
czyli autora tłumaczenia tekstu i zarazem nadawcy wtórnego; charakterystyka odbiorcy
prymarnego i odbiorcy finalnego oraz różnice i podobieństwa wynikające z porównania
obu typów odbiorców.
Ze szczegółowo
sformułowanych założeń, warunkujących odpowiedź na zasadnicze pytanie, wynikły
pytania dotyczące sposobów osiągania pożądanej precyzji tłumaczenia tekstów
prawodawczych i prawniczych. Pytania te dotyczą mianowicie wyboru preferowanej zasady
ekwiwalencji w zależności od typu odbiorcy, jego oczekiwań lub wręcz stawianych przez
niego żądań oraz różnych rodzajów terminologii preskryptywnej, jej mocy wiążącej
lub stopnia autorytatywności.
W tym kontekście podjęto
próbę odpowiedzi na pytanie o powody, dla których znaczenie unifikacji terminologicznej
w tłumaczeniu prawniczym jest tak wielkie, oraz określono cele, którym unifikacja taka
ma służyć.
Odpowiedź na pytanie
zasadnicze została przedstawiona w postaci "modelu pragmatycznego tłumaczenia
terminów prawnych", na który złożą się odpowiedzi na pytania szczegółowe.
Będą dotyczyć one głównie sposobów tzw. "wtórnego tworzenia terminologii"
w procesie translacyjnym we własnym zakresie tłumacza oraz sposobów tworzenia
terminologii preskryptywnej w ramach zunifikowanych systemów terminologicznych.
Następnie, cząstkowe
odpowiedzi na pytanie zasadnicze znajdą się w opisach międzynarodowych i krajowych
zbiorów terminologicznych, powstałych w wyniku systematycznej działalności
terminologicznej, zwłaszcza w zakresie unifikacji terminologii specjalistycznej, w tym
również prawnej. Ważne tu będą metody stosowane przez różne systemy terminologiczne
w celu zapewnienia jednoznaczności objętych nimi terminów, w szczególności
stanowiących wynik wtórnego tworzenia terminologii, tj. tłumaczenia ich na inne
języki.
Zaproponowane w książce
koncepcje mają stanowić próbę wzbogacenia metod dotąd znanych i opisanych w polskiej
literaturze przedmiotu poprzez poszerzenie zakresu ich stosowania i uwzględnienie
najnowszych trendów, które pojawiły się w teorii przekładu prawniczego w ostatniej
dekadzie XX wieku.
200 stron, miękka oprawa