Konstytucyjny system władz publicznych to publikacja dotycząca ustroju
władz publicznych w Polsce.
Odwołuje się do wiedzy z zakresu prawa konstytucyjnego, prawa
administracyjnego, prawa o ustroju organów ochrony prawnej, a także historii państwa i
prawa. W książce omówiono m.in. funkcje Sejmu i Senatu, Prezydenta, organów kontroli
państwowej i ochrony prawa oraz centralnych i terenowych organów administracji
rządowej.
Nowe wydanie zostało uzupełnione o zagadnienia poświęcone prokuraturze. Omówiono w
nim również konsekwencje członkostwa Polski w Unii Europejskiej dla funkcjonowania
władz publicznych. Niektóre inne części książki poddano gruntownym zmianom, m.in. te
dotyczące administracji rządowej, a także władz publicznych w stanach nadzwyczajnych i
sytuacjach kryzysowych (zarządzania kryzysowego).
Podręcznik zawiera obowiązkowe treści programowe przedmiotów o nazwie odpowiadającej
jej tytułowi lub podobnych. Przeznaczony jest przede wszystkim dla studentów takich
kierunków studiów, jak: prawo, administracja, zarządzanie, politologia, europeistyka.
Książka uwzględnia stan prawny na dzień 1 września 2010 r., natomiast stan
orzecznictwa i literatury na dzień 1 lipca 2010 r.
Dr Andrzej Adamczyk – adiunkt w Instytucie Ekonomii i Administracji
Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach (historia
administracji).
Dr Monika Chlipała – adiunkt w Instytucie Ekonomii i Administracji
Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach (prawo
administracyjne).
Dr hab. Paweł Chmielnicki – profesor Uniwersytetu
Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach, dyrektor Instytutu Ekonomii i
Administracji (prawo administracyjne).
Prof. zw. dr hab. Jerzy Jaskiernia – profesor Uniwersytetu
Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach, kierownik Zakładu
Współczesnych Systemów Politycznych Instytutu Nauk Politycznych (prawo konstytucyjne).
Dr Hubert Kaczmarczyk – adiunkt w Instytucie Ekonomii i Administracji
Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach (teoria państwa
i prawa).
Dr Marek Mączyński – adiunkt w Katedrze Prawa Samorządu
Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego (społeczeństwo obywatelskie,
bezpieczeństwo publiczne).
Spis treści:
WYKAZ SKRÓTÓW
SŁOWO WSTĘPNE
Rozdział 1. KONSTYTUCYJNE ZASADY USTROJU POLITYCZNEGO W POLSKICH AKTACH
KONSTYTUCYJNYCH XX WIEKU
1.1. Wprowadzenie
1.2. Konstytucja i ustawa konstytucyjna a ustrój polityczny państwa
1.3. Ogólna charakterystyka polskich konstytucji i innych aktów rangi konstytucyjnej
1.4.Konstytucjonalizacja zasad ustroju politycznego w polskich aktach konstytucyjnych
1.4.1. Tradycje Konstytucji 3 Maja w zakresie regulacji ustroju politycznego
1.4.2. Akty konstytucyjne okresu przejściowego (1918-1921)
1.4.3. Konstytucja marcowa z 1921 r.
1.4.4. Konstytucja kwietniowa z 1935 r.
1.4.5. Mała konstytucja z 1947 r.
1.4.6. Konstytucja lipcowa z 1952 r.
1.4.7. Mała konstytucja z 1992 r.
1.5.Konstytucyjne zasady ustroju politycznego w Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej z 1997 r. w świetle polskiej tradycji konstytucyjnej
Rozdział 2. SEJM I SENAT
2.1. Pozycja ustrojowa
2.1.1. Ogólna charakterystyka parlamentu jako władzy ustawodawczej
2.1.2. Zasada dwuizbowości
2.1.3. Zgromadzenie Narodowe
2.2. Tryb wyboru
2.3. Struktura
2.4. Zasady funkcjonowania
2.5. Status prawny posła i senatora
2.5.1. Ogólna charakterystyka mandatu przedstawicielskiego
2.5.3. Ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej i inne zasady etycznego
postępowania parlamentarzystów
2.5.4. Immunitet parlamentarny
2.5.5. Warunki wykonywania mandatu parlamentarnego
2.5.6. Kompetencje parlamentarzystów
2.5.7. Organizacja pracy parlamentarzystów
2.6. Organizacja wewnętrzna parlamentu
2.6.1. Marszałek
2.6.2. Prezydium izby
2.6.3. Konwent Seniorów
2.6.4. Komisje
2.7. Posiedzenia Sejmu i Senatu
2.7.1. Zwoływanie posiedzeń i ustalanie porządku obrad
2.7.2. Tryb obrad
2.7.3. Dyskusja
2.7.4. Głosowanie
2.8. Funkcje i kompetencje parlamentu
2.8.1. Funkcja ustawodawcza
2.8.2. Funkcja ustrojodawcza
2.8.3. Funkcja kontrolna
2.8.4. Funkcja kreacyjna
Rozdział 3. PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
3.1. Ogólna charakterystyka pozycji ustrojowej Prezydenta
3.2. Tryb wyboru Prezydenta
3.3. Kadencja, objęcie urzędu i wygaśnięcie mandatu Prezydenta
3.4. Akty urzędowe Prezydenta
3.5. Funkcje Prezydenta
3.5.1. Funkcja reprezentanta państwa
3.5.2. Funkcja gwaranta ciągłości władzy państwowej
3.5.3. Funkcja strażnika suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności
i niepodzielności jego terytorium
3.5.4. Funkcja czuwania nad przestrzeganiem Konstytucji
3.6. Kompetencje Prezydenta
3.6.1. Ogólna charakterystyka kompetencji Prezydenta jako głowy państwa
3.6.2. Kompetencje w stosunkach zagranicznych
3.6.3. Kompetencje w stosunkach wewnętrznych
3.6.4. Kompetencje w zakresie zwierzchnictwa Sił Zbrojnych, obronności i bezpieczeństwa
państwa
3.6.5. Kompetencje Prezydenta w zakresie realizacji arbitrażu politycznego i
równoważenia władz
3.6.6. Inne kompetencje Prezydenta
3.7. Odpowiedzialność Prezydenta
3.7.1. Brak odpowiedzialności parlamentarnej (politycznej)
3.7.2. Odpowiedzialność konstytucyjna
Rozdział 4. RADA MINISTRÓW I ADMINISTRACJA RZĄDOWA
4.1. Organizacja i funkcjonowanie administracji rządowej
4.1.1. Wyjaśnienie pojęć
4.1.2. Zasady organizacji administracji rządowej
4.1.3. Ustrój administracji rządowej
4.2. Administracja rządowa centralna
4.2.1. Organy naczelne a organy centralne
4.2.2. Rada Ministrów
4.2.3. Prezes Rady Ministrów
4.2.4. Ministrowie
4.2.5. Odpowiedzialność polityczna i konstytucyjna organów naczelnych
4.2.6. Inne organy naczelne
4.2.7. Centralne organy administracji rządowej
4.3. Administracja rządowa w terenie
4.3.1. Pojęcie i struktura administracji rządowej w terenie
4.3.2. Administracja rządowa w województwie
4.3.3. Rządowa administracja zespolona w województwie
4.3.4. Niezespolona administracja rządowa
4.3.5. Powiatowa administracja zespolona
4.4. Urzędy administracji rządowej
4.4.1. Pojęcie urzędu
4.4.2. Aparaty pomocnicze administracji rządowej centralnej
4.4.3. Urzędy administracji rządowej terenowej
4.4.4. Urzędy administracji rządowej w powiatowej administracji zespolonej
4.4.5. Ogólne wnioski dotyczące struktury organizacyjnej urzędów
administracji rządowej
Rozdział 5. SAMORZĄD TERYTORIALNY
5.1. Podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego
5.1.1. Samorząd terytorialny w świetle konstytucyjnych zasad budowy państwa
5.1.2. Samorząd terytorialny jako korporacja
5.1.3. Samorząd terytorialny jako forma decentralizacji administracji
5.1.4. Samodzielność ustrojowa jednostek samorządu terytorialnego
5.1.5. Zadania samorządu terytorialnego
5.1.6. Finansowanie zadań samorządu terytorialnego
5.2. Samorząd gminny
5.2.1. Zadania gminy
5.2.2. Organy gminy
5.3. Samorząd powiatowy
5.3.1. Zadania powiatu
5.3.2. Organy powiatu i organy administracji w powiecie
5.4. Samorząd województwa
5.4.1. Zadania samorządu województwa
5.4.2. Zakres działania sejmiku województwa
5.4.3. Zakres działania zarządu województwa
5.4.4. Procedury wyborów do sejmiku województwa
5.5. Formy demokracji bezpośredniej w samorządzie terytorialnym
5.5.1. Referendum
5.5.2. Konsultacje
5.6. Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego
5.6.1. Istota funkcji nadzoru
5.6.2. Kryteria sprawowania nadzoru
5.6.3. Organy nadzorujące działalność samorządu terytorialnego
5.6.4. Inne organy korzystające z kompetencji nadzorczych
5.6.5. Zakres przedmiotowy nadzoru
5.6.6. Środki nadzorcze
5.6.7. Środki ochrony sądowej
Rozdział 6. SĄDY I TRYBUNAŁY
6.1. Pojęcie i funkcje władzy sądowniczej
6.2. Struktura i organizacja sądownictwa
6.2.1. Sąd Najwyższy
6.2.2. Sądownictwo powszechne
6.2.3. Sądownictwo szczególne
6.3. Konstytucyjne zasady wymiaru sprawiedliwości
6.3.1. Zasada bezstronności
6.3.2. Zasada niezawisłości sędziowskiej
6.3.3. Zasada niezależności sądów
6.3.4. Zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości
6.3.5. Prawo do sądu
6.4. Krajowa Rada Sądownictwa
6.5. Trybunał Konstytucyjny
6.5.1. Kształtowanie się kontroli konstytucyjności aktów prawnych
6.5.2. Pozycja prawnoustrojowa i skład Trybunału Konstytucyjnego
6.5.3. Właściwość Trybunału Konstytucyjnego
6.5.4. Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym
6.6. Trybunał Stanu
6.6.1. Kształtowanie się odpowiedzialności konstytucyjnej
6.6.2. Pozycja prawnoustrojowa i organizacja wewnętrzna Trybunału Stanu
6.6.3. Zakres odpowiedzialności ponoszonej przed Trybunałem Stanu
6.6.4. Postępowanie przed Trybunałem Stanu
Rozdział 7. ORGANY KONTROLI PAŃSTWOWEJ I OCHRONY PRAWA
7.1. Wprowadzenie
7.2. Najwyższa Izba Kontroli
7.2.1. Rys historyczny
7.2.2. Zadania i zakres działania Najwyższej Izby Kontroli
7.2.3. Organizacja Najwyższej Izby Kontroli
7.2.4. Postępowanie kontrolne
7.2.5. Pracownicy Najwyższej Izby Kontroli
7.2.6. Projektowane zmiany w ustawie o Najwyższej Izbie Kontroli
7.3. Rzecznik Praw Obywatelskich
7.3.1. Rys historyczny
7.3.2. Pozycja ustrojowa
7.3.3. Działalność
7.4. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
7.4.1. Ewolucja podstaw prawnych funkcjonowania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
7.4.2. Pozycja ustrojowa
7.4.3. Zadania
7.5. Rzecznik Praw Dziecka
7.5.1. Rys historyczny
7.5.2. Pozycja ustrojowa
7.5.3. Zadania
7.6. Państwowa Inspekcja Pracy
7.6.1. Pozycja ustrojowa
7.6.2. Zadania
7.6.3. Postępowanie kontrolne
7.6.4. Pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy
7.6.5. Kary
7.7. Prokuratura
7.7.1. Informacje ogólne
7.7.2. Zadania prokuratury
7.7.3. Struktura organizacyjna prokuratury
7.7.4. Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratora
7.7.5. Prawa i obowiązki prokuratorów
7.7.6. Niezależność prokuratora
Rozdział 8. WŁADZE PUBLICZNE W STANACH NADZWYCZAJNYCH I SYTUACJACH KRYZYSOWYCH
8.1. Pojęcie, istota i rodzaje stanów nadzwyczajnych oraz zakres ich regulacji
8.2. Stan wojenny
8.3. Stan wyjątkowy
8.4. Stan klęski żywiołowej
8.5. Zarządzanie kryzysowe
Rozdział 9. CZŁONKOSTWO POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ A KONSTYTUCYJNE ORGANY
WŁADZY PUBLICZNEJ
9.1. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej a władza ustawodawcza
9.2. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej a władza wykonawcza
9.3. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej a władza sądownicza
WYKAZ PUBLIKACJI
WYKAZ AKTÓW NORMATYWNYCH
WYKAZ ORZECZEŃ
INDEKS RZECZOWY
392 strony, B5, oprawa miękka