Odpowiedzialność cywilna rodziców za szkodę
wyrządzoną przez ich dziecko a sposób i zakres wykonywania przez nich władzy
rodzicielskiej
Prezentowana publikacja kompleksowo omawia problematykę
odpowiedzialności rodziców za szkodę wyrządzoną przez ich dziecko.
Praca obejmuje rozważania z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i nieletnich
oraz szczegółowo omawia podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej rodziców zawarte w
Kodeksie cywilnym oraz w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich. Wykładnia
przepisów prawa cywilnego uwzględnia dorobek nauki prawa rodzinnego, przynosząc
odpowiedzi na pytania o wpływ modyfikacji władzy rodzicielskiej na zakres
odpowiedzialności cywilnej rodziców za szkodę wyrządzoną przez ich dziecko. Dokonana
przez Autora analiza wsparta jest wynikami przeprowadzonych przez niego badań
empirycznych i przeglądem dorobku nauki w zakresie psychologii rozwojowej i wychowawczej
oraz uzupełniona przeglądem prawnoporównawczym.
Książka jest polecana zarówno prawnikom poszukującym rozwiązania problemów
pojawiających się w praktyce stosowania prawa (np. sędziom, prokuratorom), pracownikom
nauki i studentom, jak i innym osobom (w tym rodzicom małoletnich sprawców szkody i
osobom poszkodowanym), pragnącym uzyskać wiedzę na temat omówionych w niej zagadnień,
ważnych w wymiarze społecznym.
Publikacja powstała pod opieką naukową prof. zw. dr hab. Wandy Stojanowskiej.
Jerzy Słyk – doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa
Rodzinnego i Prawa Nieletnich na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w
Warszawie.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Przedmowa
Wprowadzenie
ROZDZIAŁ I. Czyny karalne nieletnich wyrządzające szkodą w świetle badań akt
spraw sądowych
1.Metoda, dobór próby i organizacja badania
2.Informacje dotyczące nieletnich wyrządzających szkodę
3.Najbliższa rodzina nieletnich objętych badaniem
4.Czyny karalne nieletnich wyrządzające szkodę
5.Ocena badanych spraw dokonana przez autora badań
6.Podsumowanie wyników badań
ROZDZIAŁ II. Mediacja między nieletnim sprawcą czynu karalnego a poszkodowanym
w świetle badania ankietowego
1.Uwagi wstępne
2.Cel, metoda, dobór próby i organizacja badania
3.Mediatorzy objęci badaniem
4.Wyrządzenie szkody przez nieletnich sprawców oraz ich sytuacja rodzinna
5.Wynik mediacji w sprawach nieletnich
6.Poglądy ankietowanych na temat mediacji w sprawach nieletnich
7.Uwagi końcowe
ROZDZIAŁ III. Psychologiczne uwarunkowania zachowań dzieci wyrządzających
szkodę
1.Uwagi wstępne
2.Przegląd wyników badań dotyczących deprywacji emocjonalnej dzieci
3.Postawy rodzicielskie i style rodzicielskie
4.Determinanty agresji i terapia
5.Model wychowawczy a wzorzec staranności w rozumieniu Kodeksu
cywilnego - uwagi końcowe
ROZDZIAŁ IV. Analiza przepisów dotyczących odpowiedzialności rodziców za
szkodę wyrządzoną przez ich dziecko
1.Odpowiedzialność rodziców na podstawie art. 427 k.c
1.1.Odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru - uwagi ogólne
1.2.Dziecko jako osoba, nad którą jest wykonywany nadzór -problematyka wykładni
art. 426 i 427 k.c
1.2.1.Osoby, którym nie można poczytać winy z powodu stanu psychicznego lub fizycznego
1.2.2.Osoby, którym nie można przypisać winy z powodu wieku - uwagi ogólne
1.2.3.Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez małoletniego, który ukończył 13
lat, na podstawie dawniej obowiązującego prawa - Kodeksu zobowiązań
1.2.4. Ustalenie linii sporu dotyczącego odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez
małoletniego mającego ukończone 13 lat
1.2.5.Poglądy odnoszące się do odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez
małoletniego mającego ukończone 13 lat
1.2.6.Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez małoletniego po ukończeniu 13
roku życia w świetle orzeczenia Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2001 r
1.2.7.Ocena zaprezentowanych poglądów i próba sformułowania rozstrzygnięcia problemu
odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez małoletniego po ukończeniu 13 roku
życia
1.3.Nadzór wykonywany przez rodziców
1.3.1.Pojęcie nadzoru a prawa i obowiązki rodziców wynikające z Kodeksu rodzinnego i
opiekuńczego
1.3.2.Poglądy dotyczące zakresu pojęcia nadzoru nad dzieckiem 1.3.3.Nadzór rodziców
nad dzieckiem w świetle orzecznictwa
Sądu Najwyższego
2.Odpowiedzialność rodziców na zasadach ogólnych - na podstawie art. 415 k.c
3.Odpowiedzialność odszkodowawcza rodziców na podstawie ustawy o postępowaniu w
sprawach nieletnich
3.1.Analiza obowiązujących przepisów
3.2.Postulatywny model odpowiedzialności rodziców na podstawie ustawy o postępowaniu w
sprawach nieletnich
ROZDZIAŁ V. Wpływ zastosowania środków ingerencji sądu we władzę
rodzicielską (zawieszenie, pozbawienie i ograniczenie w trybie art. 109 k.r.o.) na zakres
odpowiedzialności odszkodowawczej rodziców w związku z wyrządzeniem szkody przez ich
dziecko
1.Uwagi wstępne
2.Ograniczenie władzy rodzicielskiej w trybie art. 109 k.r.o
3.Zawieszenie władzy rodzicielskiej
4.Pozbawienie władzy rodzicielskiej
ROZDZIAŁ VI. Odpowiedzialność odszkodowawcza rodziców rozwiedzionych i
żyjących w rozłączeniu oraz przysposabiających za szkodę wyrządzoną przez ich
dziecko
1.Uwagi wstępne
2.Wina rozkładu pożycia rozwodzących się małżonków a ich odpowiedzialność za
szkodę wyrządzoną przez ich dziecko
3.Powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców z ograniczeniem
władzy rodzicielskiej drugiego do określonych
obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka (art. 58 § la zd. 1 k.r.o.)
4.Pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rozwodzącym się małżonkom
5.Pozbawienie (art. 111 k.r.o.), zawieszenie (art. 110 k.r.o.) lub ograniczenie władzy
rodzicielskiej (art. 109 k.r.o.) w wyroku rozwodowym
6.Odpowiedzialność cywilna rodziców za szkodę wyrządzoną przez ich dziecko w innych
sytuacjach
6.1.Separacja prawna rodziców
6.2.Rodzice żyjący w rozłączeniu (art. 107 k.r.o.)
6.3.Władza rodzicielska w przypadku wydania wyroku ustalającego
pochodzenie dziecka oraz w razie uznania ojcostwa
6.4.Sytuacja rodziców nieletnich lub ubezwłasnowolnionych (art. 96 §2k.r.o.)
7.Odpowiedzialność cywilna przysposabiających za szkodę wyrządzoną przez
przysposobione dziecko
8.Prawo rodziców do kontaktów z dzieckiem a ich odpowiedzialność odszkodowawcza za
szkodę wyrządzoną przez dziecko
9.Roszczenia regresowe między rodzicami odpowiedzialnymi za szkodę wyrządzoną przez
ich dziecko
ROZDZIAŁ VII. Odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru w aspekcie
prawnoporównawczym
1.Uwagi wstępne
2.Prawo niemieckie
3.Prawo austriackie
4.Prawo francuskie
5.Prawo belgijskie
6.Prawo czeskie
7.Prawo rosyjskie
8.Prawo angielskie
9.Uwagi końcowe
Podsumowanie
1.Wnioski końcowe
2.Ocena obowiązujących przepisów prawa regulujących omawiane problemy
3.Postulaty de legeferenda
Spis tabel i wykresów
1.Spis tabel
2.Spis wykresów
Bibliografia
1.Źródła prawa
2.Orzecznictwo Sądu Najwyższego
3.Literatura
368 stron, A5, oprawa miękka
