„Z dzisiejszej perspektywy powszechnie wiadomo, co faszyzm i narodowy socjalizm,
wsparte autorytaryzmem, przyniosły ludzkości. Podejście a posteriori nie docenia
uwodzicielskiej siły faszyzmu i nazizmu, które pociągnęły za sobą miliony. Siła ta
była indukowana przez retorykę, dekoracje, etos, które od czasów pierwszej wojny
światowej tworzyły tło instrumentalnie wykorzystywane przez przemoc. Urok faszyzmu i
nazizmu miał charakter zarówno intelektualny, jak i kulturalny. Fascynacja przemocą
włoskich Czarnych Koszul, oddziałami szturmowymi NSDAP czy frankistami
współegzystowała z estymą, jaką darzono rozwiązania faszystowskie czy autorytarne. W
przeciwieństwie do demokracji liberalnej, opartej na racjonalnych przesłankach i
humanizmie, ale brutalnie zdewaluowanej wojną lat 1914–1918, faszyzm i autorytaryzm
zostały zdecydowanie skonfrontowane z problemami XIX wieku i problemami będącymi
pokłosiem pierwszej wojny światowej”.
Kontestując koncepcję dwudziestowiecznej historii Europy, rozumianej jako
nieuchronny pochód demokracji wyznaczany datami 1918, 1945 i 1989, w której okres
1919-1945 został potraktowany jako „nieszczęśliwe intermezzo”, autor poszukuje
przyczyn triumfu systemów autorytarnych i totalitarnych znacznie głębiej.
Upatruje bowiem ich genezy w zjawiskach towarzyszących przemianom politycznym,
społecznym i kulturalnym (takim chociażby jak gwałtowne uprzemysłowienie, masowe
migracje ze wsi do miasta, procesy urbanizacyjne), które zaszły w XIX wieku, oraz w
traumatycznych doświadczeniach mas Europy.
Na szczególne uznanie zasługuje uzupełnienie książki fragmentami
źródeł, które są znakomicie skorelowane z treścią wywodu, a także umieszczona na
końcu chronologia wydarzeń oraz słowniczek ważniejszych pojęć.
276 stron, Format: 13.0x21.5cm, oprawa twarda