Czy trenowanie (stymulowanie, rozwijanie) twórczości w ogóle jest
możliwe?
Jeśli jest możliwe, to czy warto się nim zajmować?
Jeśli warto, to w jaki sposób to czynić?
Jeśli możliwe jest ćwiczenie ruchów dowolnych lub pamięci, to
dlaczego nie mielibyśmy ćwiczyć myślenia twórczego?
Trenowanie twórczości jest możliwe tylko pod warunkiem, że myślenie i
działanie twórcze potraktujemy tak samo jak wszelkie inne rodzaje aktywności
człowieka. Nie chodzi o to, żeby pozbawiać twórczosć specyficzności, lecz o to, by
ją odmitologizować. A to znaczy, że trzeba odejść od romantycznej wizji twórczości
jako czegoś nadzwyczajnego, tajemniczego, niemal nadprzyrodzonego i całkowicie odpornego
na działanie zabiegów stymulujących.
Głównym adresatem książki są osoby organizujące treningi, zwłaszcza treningi
grupowe, można ją jednak wykorzystać w sytuacjach mniej standardowych, na przykład w
szkole.
Jarosław Orzechowski - studia magisterskie i doktoranckie w zakresie
psychologii ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim. Obecnie jest adiunktem w
Instytucie Psychologii UJ i w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. Zajmuje się
inteligencją i twórczością w ujęciu psychologii poznawczej. Od ponad dziesięciu lat
prowadzi zajęcia i szkolenia w dziedzinie kreatywności i inwentyki. Praktyka ta obejmuje
treningi twórczości oraz warsztaty dotyczące zastosowania technik twórczego
rozwiązywania problemów w różnych sferach życia - właściwie wszędzie tam, gdzie
oryginalność pomysłu decyduje o skuteczności działania. Autor ma również bogate
doświadczenie w moderowaniu pracy grup inwentycznych, czyli zespołów zajmujących się
poszukiwaniem twórczych pomysłów.
Błażej Szymura - stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie
psychologii uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim w roku 1999. Wykłada psychologię
poznawczą na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej.
Interesuje się poznawczymi mechanizmami zdolności oraz ich korelatami osobowościowymi.
Od kilkunastu lat prowadzi treningi twórczego myślenia i rozwiązywania problemów -
zarówno dla studentów szkół wyższych (UJ, SWPS, AE Kraków), jak i na potrzeby
biznesu (obszary kompetencji: komunikacja i zarządzanie w firmie, public relations,
kreacja reklamy). Należy do Klubu Psychologii Autonomicznej oraz do Krakowskiego
Oddziału Stowarzyszenia Ruch Pomocy Psychologicznej Integracja. Ma rekomendacje PTP na
stopień trenera (proces rekomendacyjny w toku). Najważniejsze publikacje (Personalisty
and Individual Differences, 1998, 2003; Polish Psychological Bulletin, 1999, 2001)
dotyczą uwagi selektywnej i podzielnej w aspekcie różnic indywidualnych (z
uwzględnieniem natężenia twórczości).
Aleksandra Słabosz - tytuł doktora nauk humanistycznych w
zakresie psychologii uzyskała na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie następnie przez
parę lat wykładała między innymi psychologię twórczości i prowadziła różnego
typu zajęcia na temat twórczego myślenia. Obecnie pracuje w MRC Cognition and Brain
Sciences Unit w Cambridge w Wielkiej Brytanii, prowadząc badania dotyczące
neuropsychologii choroby Parkinsona.
Spis treści:
Przedmowa
1.Wprowadzenie
1.1.Podstawowe założenia
1.2.Przesłanki teoretyczne
1.3.Zasady i strategie
1.4.Kontekst
2.Umiejętności interpersonalne
2.1.Klimat grupowy
2.1.1.Przedstawianie się
2.1.2.Przedstawianie się - wersja zaawansowana
2.1.3.Moje trzy cechy na pierwszą literę mojego imienia
2.1.4.Wszystkie osoby lata
2.1.5.Indiańskie imiona
2.1.6.Czuję się jak
2.1.7.Jestem
2.1.8.Kojarzysz mi się z
2.1.9.Co by było, gdyby ta osoba była...?
2.1.10.Wada staje się zaletą
2.1.11.Totem
2.1.12.Totem grupowy
2.1.13.Część większej całości
2.1.14.Obora
2.1.15.Wspomnienia
2.1.16.Dłonie
2.1.17.Twarze
2.1.18.Improwizacja muzyczna
2.2.Porozumiewanie się
2.2.1.Współczynnik wymiany myśli
2.2.2.Inaczej mówiąc,... (parafrazowanie)
2.2.3.Aktywne słuchanie
2.2.4.Komunikatywny ekspert
2.2.5.Rzeźba
2.2.6.Rzeźba grupowa
2.2.7.Język ciała
2.2.8.Gdy brak mi słów.
2.2.9.Komunikacja "zdegradowana"
2.3.Współdziałanie
2.3.1.Analiza informacji zwrotnych
2.3.2.Sztafeta
2.3.3.Budowanie
2.3.4.Komicznie, romantycznie, strasznie
2.3.5.Co by tu zrobić, żeby..., czyli konstruktywna krytyka
2.3.6."Mordowanie" pomysłów
2.3.7.Wspólne dzieło
2.3.8.Wspólne opowiadanie (1)
2.3.9.Wspólne opowiadanie (2)
2.3.10.Kwadraty
2.3.11.Koński biznes
3.Zdolności
3.1.Abstrahowanie
3.1.1.Kot ministra
3.1.2.Tysiąc definicji
3.1.3.Podobieństwa
3.1.4.Lista atrybutów
3.1.5.Archiwum
3.1.6.Archiwum odwrócone
3.1.7.Przykłady
3.1.8.Podstawowa sprzeczność
3.1.9.Ukryta zasada
3.1.10.O co im chodzi?
3.1.11.Chińska encyklopedia
3.1.12.Funkcje bez przedmiotów
3.1.13.Funkcjonalne przedmioty bez nazw
3.1.14.Analiza funkcjonalna
3.2.Dokonywanie skojarzeń
3.2.1.Łańcuch czy gwiazda?
3.2.2.Najkrótszy łańcuch
3.2.3.Łańcuchy alternatywne
3.2.4.Łańcuchy interaktywne
3.2.5.Trigramy (Tribondy)
3.2.6.Sieć skojarzeń
3.2.7.Dynamiczna sieć skojarzeń
3.2.8.Piramida skojarzeń
3.2.9.Lista do zapamiętania
3.2.10.Bricolage (Łatanina)
3.2.11.Montaże
3.2.12.Superpozycje
3.2.13.Kolorowe superpozycje
3.2.14.Terenowe superpozycje
3.2.15.Analiza morfologiczna
3.3.Rozumowanie dedukcyjne
3.3.1.Co by było, gdyby...?
3.3.2.Implikacje
3.3.3.Pisanie scenariuszy
3.3.4.Diagram ryby
3.4.Rozumowanie indukcyjne (analogie)
3.4.1.Technika tworzenia analogii
3.4.2.Analogia nośna i analogia trafna
3.4.3.Właściwy nośnik
3.4.4.Wymuszona symetria
3.4.5.Wymuszony nośnik
3.4.6.Bionika
3.4.7.Circept (koło analogii)
3.5.Metaforyzowanie
3.5.1.Życie jest jazdą na tygrysie, bo
3.5.2.Tworzenie nowych symboli
3.5.3.Percepcja fizjonomiczna
3.5.4.Synestezja
3.5.5.Metaforyczne rysunki
3.5.6.Personifikacja
3.5.7.Maie ludziki
3.5.8.Identyfikacja z obiektem
3.5.9.Pytania stymulujące identyfikację
3.5.10.Identyfikacja psychodramatyczna
3.5.11.Empatia
3.5.12.Alegoria
3.5.13.Baśń
3.5.14.Ożywianie martwych metafor
3.5.15.Rysowanie martwych metafor
3.5.16.Frazesy, przysłowia, sentencje
3.6.Transformowanie
3.6.1.Łańcuch obrazów
3.6.2.Operator WCK
3.6.3.Pytania Osborna (czasowniki modyfikujące)
3.6.4.Zalety wad i wady zalet
3.6.5.Liberalne wojsko
3.6.6.Luneta
4.Motywacje
4.1.Katalog motywów
4.1.1.Giełda stymulatorów
4.1.2.Giełda inhibitorów
4.2.Ciekawość poznawcza
4.2.1.Burza pytań
4.2.2.Naiwne pytania
4.2.3.Adwokat diabła
4.2.4.Co mnie dziwi?
4.2.5.Co chciałbym (-abym) wiedzieć?
4.2.6.Ciekaw(a) jestem, czy rzeczywiście
4.2.7.Moja największa bzdura
4.2.8.Byłam (-em) przekonana (-y), że
4.2.9.Ciekaw(a) jestem, jak on(a) na to wpadł(a)
4.2.10.Interesujący ekspert
4.3.Potrzeba naprawiania
4.3.1.Kruszenie
4.3.2.Inwentarz potrzeb
4.3.3.Co jest do zrobienia?
4.3.4.Miasto kobiet
4.3.5.Maszyna bez wad
4.3.6.Ulepszanie produktu
4.4.Inne motywacje
4.4.1.Motywacja immanentna
4.4.2.Motyw kontroli poznawczej
4.4.3.Motyw obcowania z wartościami
4.4.4.Motyw ekspresji i komunikowania się
5.Przezwyciężanie przeszkód
5.1.Widzenie inaczej
5.1.1.Bezludna wyspa
5.1.2.Alternatywne tytuły
5.1.3.Zalety, wady, to, co interesujące
5.1.4.Alternatywne zakończenia
5.1.5.Percepcja allocentryczna
5.2.Osłabienie wewnętrznej cenzury
5.2.1.Cenzor zdemaskowany
5.2.2.Odraczanie oceny
5.2.3.Burza mózgów
5.2.4.Pisemna burza mózgów
5.2.5.Instytut Irrelewancji Porównawczej
5.2.6.Myślenie życzeniowe
5.2.7.Winda
5.3.Twórcza samoocena
5.3.1.W czym jestem do niego (niej) podobny (-a)?
5.3.2.Czym się od niego (niej) różnię?
5.3.3.Zaprośmy go (ją) do siebie
5.3.4.Mój dobry pomysł
5.3.5.Mógłbym (mogłabym) być bardziej twórczy (-a), gdybym
5.3.6.Outdoor circept, czyli cirept w plenerze
5.4.W nowej roli
5.4.1.Psychodrama
5.4.2.Psychodrama grupowa
5.4.3.Kolorowe kapelusze
5.5.Normy grupowe
6.Organizacja i przebieg treningu
6.1.Skład grupy
6.2.Kompozycja ćwiczeń
6.3.Fazy pracy grupy i przebieg treningu
Aneks
Załącznik nr l. Katalog problemów "dyżurnych"
Załącznik nr 2. Ćwiczenia fizyczne w grupowym treningu twórczości
Załącznik nr 3. Sposoby "tlamszenia (mordowania)" pomysłów
Literatura cytowana
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
178 stron, Format: 23.5x16.5cm, oprawa miękka
