Zadaniem tego podręcznika jest dostarczenie rzetelnej i aktualnej wiedzy
na temat psychologii organizacji i pracy
— studentom zarządzania, psychologii i socjologii oraz praktykom organizacji i
zarządzania.
Wyróżnia go uwzględnienie zagadnień na ogół nie podejmowanych w
podręcznikach psychologii organizacji i pracy. Należą do nich reklama i marketing,
bariery w karierze zawodowej kobiet–menedżerów, najnowsze metody zarządzania
jakością w organizacji, zmiany w strukturze i właściwościach siły roboczej, radzenia
sobie z przypadkami narkomanii, uwarunkowania i konsekwencje przynależności pracowników
do związków zawodowych oraz wiele innych. Książka kładzie nacisk na praktyczne
stosowanie wiedzy.
W przyswajaniu informacji pomaga struktura podręcznika: większość rozdziałów
posiada odpowiednie do podejmowanej problematyki raporty sytuacyjne, które prezentują
wyniki badań nad jakimś szczegółowym zagadnieniem. Przytaczane też są tzw.
„ciekawostki” — przedruki różnych praktycznych informacji przydatnych w codziennej
pracy.
Spis treści:
Przedmowa
CZĘŚĆ I
Praktyka psychologii organizacji i pracy
1. Reguły, praktyka i problemy
Jakie znaczenie ma dla Ciebie psychologia organizacji i pracy?
Psychologia organizacji i pracy a Twoja praca
Psychologia organizacji i pracy a Twoje życie codzienne
Co oznacza psychologia organizacji i pracy dla twego pracodawcy?
Natura psychologii organizacji i pracy
Krótka historia psychologii organizacji i pracy
Amerykańscy pionierzy
I wojna światowa i pojawienie się testów
Badania Hawthorne
II wojna światowa i dalszy rozwój
Przyszłość psychologii organizacji i pracy
Kurczący się rynek pracy
Zmiany w charakterze pracy
Nowa technologia w miejscu pracy
Nowy poziom umiejętności pracowników
Zróżnicowanie siły roboczej
Wyzwania dla psychologii organizacji i pracy
Jak zostać psychologiem organizacji i pracy?
Nowinka prasowa 1: Zawód psychologa w pierwszej dziesiątce zawodów
umożliwiających szybką karierę
Wykonywanie zawodu psychologa organizacji i pracy
Problemy psychologii organizacji i pracy
Szalbierze i oszuści
Znaczenie odpowiednich uprawnień zawodowych
Komunikowanie się
Niechęć wobec spróbowania czegoś nowego
Badania czy zastosowania?
Obszary działania psychologów organizacji i pracy
Naukowe narzędzia i techniki
Rekrutacja i selekcja pracowników
Ocena wykonywania zadań
Szkolenie i rozwijanie pracowników
Przywództwo w organizacji
Motywacja, satysfakcja z pracy i zaangażowanie
Psychologia organizacji
Warunki pracy
Bezpieczeństwo pracy i zdrowie
Stres w środowisku pracy
Psychologia inżynieryjna
Psychologia zachowań konsumenckich
Podsumowanie
Główne terminy
2. Techniki, narzędzia i procedury
Dlaczego zajmujemy się metodami badawczymi?
Wymagania stawiane badaniom psychologicznym
Obiektywna obserwacja
Kontrola
Powtarzanie i weryfikacja
Ograniczenia badawcze w psychologii organizacji i pracy
Zbieranie danych
Metoda eksperymentalna
Projektowanie i przeprowadzanie eksperymentu
Dobór osób badanych do eksperymentów
Przykład eksperymentu: wpływ szkolenia na fluktuację i produktywność
Obserwacja naturalna
Przykład naturalnej obserwacji: przyjazne zachowania sprzedawców sieci małych
sklepików
Badania sondażowe i sondaże opinii publicznej
Wywiady indywidualne
Kwestionariusze
Nowinka prasowa 2: "Odstraszające informacje" w sondażu opinii mogą
prowadzić
do zwycięstwa w wyborach
Telefoniczne badania sondażowe
Zadawanie pytań w badaniach sondażowych
Metody doboru próby
Analiza danych
Statystyka opisowa
Średnia, mediana i wartość modalna
Rozkład normalny i rozkład skośny
Rozproszenie i odchylenie standardowe (SD)
Korelacja: związek pomiędzy dwiema zmiennymi
Metody wnioskowania statystycznego
Poziomy ufności
Prawdopodobieństwo
Metaanaliza
Podsumowanie
Główne terminy
CZĘŚĆ DRUGA
Rozwijanie zasobów ludzkich
3 Zasady i techniki selekcji pracowników
Start zawodowy
Preferencje pracownika
Proces rekrutacji
Sposoby prowadzenia rekrutacji
Cechy osoby prowadzącej rekrutację
Nowinka prasowa: Rekrutacja z wykorzystaniem sieci komputerowych
Rekrutacja w środowisku akademickim
Realistyczna prezentacja pracy
Ogólne informacje o procesie selekcji
Analiza pracy i wymagania stawiane pracownikowi
Decyzje rekrutacyjne
Narzędzia selekcyjne
Sprawdzanie technik selekcyjnych
Sprawiedliwe procedury zatrudniania pracowników
Niesprawiedliwe traktowanie
Zadawanie dyskryminujących pytań
Odwrócenie dyskryminacji
Konsekwencje sprawiedliwego zatrudniania
Nowinka prasowa 4: Już nie musimy siadać z tyłu autobusu, ale...
Inne obiekty dyskryminacji
Analiza pracy
Informacje biograficzne
Standardowy formularz aplikacyjny (Ankieta Personalna)
Inwentarze biograficzne
Prawdziwość danych biograficznych
Wywiady
Pierwsze wrażenie
Wywiad nieustrukturalizowany
Wywiad ustrukturalizowany
Wywiad sytuacyjny
Inne sposoby prowadzenia wywiadu
Wpływ braku obiektywizmu na wyniki wywiadu
Referencje i listy polecające
Ośrodki oceny: selekcja z wykorzystaniem symulacji
Nowinka prasowa 5: Śmiercionośny list polecający
Technika "w koszyku"
Dyskusja grupowa bez wyznaczonego lidera
Wartość predykcyjna ośrodków oceny
Reakcje na doświadczenia z ośrodkami oceny
Inne techniki selekcyjne
Testy do badania siły fizycznej
Wariograf
Grafologia
Opis sytuacyjny
Ośrodki oceny a selekcja pracowników
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
4. Testy psychologiczne
Właściwości testów psychologicznych
Standaryzacja
Obiektywizm
Normy
Rzetelność
Trafność
Generalizacja trafności
Testy psychologiczne a polityka sprawiedliwego zatrudniania
Podwyższanie wyników testów ze względu na rasę i grupowanie wyników
w przedziały
Badanie osób niepełnosprawnych
Tworzenie programu badań testowych
Typy testów psychologicznych
Testy stosowane do badań indywidualnych i na grupie osób
Testy stosowane z wykorzystaniem komputera
Testy z ograniczeniem czasowym i bez takiego ograniczenia
Testy typu papier-ołówek i testy wykonania
Testy wiedzy, umiejętności i uzdolnień
Testy zdolności poznawczych
Testy zainteresowań
Testy uzdolnień
Testy sprawności motorycznych
Testy osobowości
Testy integralności
Ograniczenia w stosowaniu testów psychologicznych
Nowinka prasowa 6: Domy towarowe oskarżone o stosowanie testu osobowości
Opis sytuacyjny
Postawy wobec badania za pomocą testów psychologicznych
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
5. Ocena wykonywania zadań
Ocena wykonywania zadań a polityka sprawiedliwego zatrudniania
Cele systemu ocen pracowniczych
Walidacja technik selekcyjnych
Szkolenia
Doskonalenie indywidualnego wykonywania zadań
Wynagrodzenie, awans i inne decyzje personalne
Sprzeciw wobec systemów ocen pracowniczych
Związki zawodowe
Pracownicy
Kadra kierownicza
Techniki oceniania pracy
Obiektywne techniki oceniania pracy
Ilość i jakość produkcji
Elektroniczny monitoring wykonywania zadań
Dane osobowe związane z pracą
Formułowanie sądów oceniających jako sposób oceniania pracy
Pisemne opinie o wykonywaniu zadań
Techniki do oceny jakości pracy
Skale oceniające
Technika rangowania
Technika porównywania parami
Technika wymuszonego podziału
Technika wymuszonego wyboru
Behawioralnie zakotwiczone skale ocen
Skale obserwacji behawioralnej
Zarządzanie przez cele
Ocena wykonywania zadań u kadry kierowniczej
Ośrodek oceny
Oceny dokonywane przez przełożonych
Ocenianie przez współpracowników
Własna ocena
Ocenianie przez podwładnych
Sprzężenie zwrotne 360 stopni
Źródła błędów w ocenianiu pracy
Efekt "halo"
Nowina prasowa 7: Ocenianie własnego szefa: tylko proszą, bez nazwisk!
Tendencyjność systematyczna (stała)
Efekt świeżości
Brak odpowiednich informacji
Błąd powściągliwości; korzystanie ze środka skali
Procesy poznawcze osoby oceniającej
Konflikt roli
Doskonalenie oceny wykonywania zadań
Rozmowa okresowa; zakończenie procesu oceny
Ocena wykonywania zadań: miłe zadanie?
Opis sytuacyjny
Elektroniczne monitorowanie pracy a stres
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
6. Szkolenie i doskonalenie personelu
Zakres szkoleń w organizacji
Przykład programu szkolenia
Nowinka prasowa 8: Analfabetyzm w miejscu pracy: pracownicy, którzy nie potrafią
przeczytać instrukcji
Wspólne programy kształcenia
Szkolenie niepełnosprawnych pracowników
Szkolenia a polityka sprawiedliwego traktowania pracowników
Cele szkoleń
Osoby szkolące
Klimat organizacji uczącej się
Dobór osób szkolonych
Zdolność uczenia się jednostki
Oczekiwania osób szkolonych
Motywacja
Zaangażowanie w pracę
Umiejscowienie kontroli
Poczucie własnego sprawstwa, inaczej własnej skuteczności
Czynniki psychologiczne w uczeniu się
Aktywne ćwiczenie
Ćwiczenie skomasowane i rozłożone w czasie
Uczenie się całości i części materiału
Transfer szkolenia
Sprzężenie zwrotne
Wzmocnienia
Techniki szkolenia w miejscu pracy
Szkolenie na stanowisku pracy
Szkolenie w przedsionku
Staż
Instrukcja programowana
Instrukcja podawana przez komputer
Modyfikacja zachowań
Nowinka prasowa 9: Zmiany w gospodarce zmuszają do uczenia się nowych
umiejętności
Rotacja stanowisk pracy
Studium przypadku
Gry biznesowe
Nowinka prasowa 10: Szkolenie wirtualne
"W koszyku"
Odgrywanie ról
Modelowanie zachowań
Szkolenia a zróżnicowanie personelu
Rozwój kariery i jej planowanie
Uczenie się przez całe życie
Rozwijanie kariery i fazy życia
Ocena szkoleń i programów doskonalenia
Opis sytuacyjny
Transfer szkolenia: rola środowiska pracy
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
CZĘŚĆ III
Psychologia organizacji
7. Przywództwo
Nowinka prasowa 12: Zły szef może zepsuć Ci dzień
Różne sposoby pojmowania przywództwa
Naukowe zarządzanie
Podejście human relations
Teoria X i Teoria Y
Teorie przywództwa
Warunkowy model przywództwa
Teoria zasobów poznawczych
Teoria "ścieżki do celu"
Normatywna teoria decyzji
Wymiana lider - podwładny
Style przywództwa
Liderzy autokratyczni i demokratyczni
Liderzy transakcyjni i transformacyjni
Rola władzy w przywództwie
Typy władzy
Skutki korzystania z władzy
Rola oczekiwań lidera
Efekt Pigmaliona
Efekt Golema
Wymiary przywództwa
Wzgląd na innych
Inicjowanie struktury
Codzienne zadania
Właściwości lidera
Kierownicy najniższego szczebla
Menedżerowie i dyrektorzy
Zespoły zarządzające
Presje i problemy związane z przywództwem
Kierownicy najniższego szczebla
Menedżerowie średniego szczebla i dyrektorzy
Kobiety w zarządzaniu
Nowinka prasowa 12: Kobiety w organizacji: mniejsze wynagrodzenie za taką samą
pracę
Grupy mniejszościowe w zarządzaniu
Opis sytuacyjny
Oczekiwania liderów wobec podwładnych-kobiet
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
8. Motywacja, satysfakcja z pracy i zaangażowanie
Teorie motywacji do pracy
Teorie składników motywacji
Motywacja osiągnięć
Teoria hierarchii potrzeb
Teoria ERG
Teoria dwuczynnikowa: motywatory i czynniki higieny
Nowinka prasowa 13: Etyka pracy: czy bierzemy ją pod uwagę?
Teoria właściwości pracy
Teorie procesu motywowania
Teoria oczekiwań
Teoria słuszności
Teoria ustanawiania celów
Cykl wysokiego poziomu wykonywania zadań
Satysfakcja z pracy; pomiar jakości życia w pracy
Mierzenie satysfakcji z pracy
Wymiary satysfakcji z pracy
Poziom satysfakcji z pracy
Cechy indywidualne a satysfakcja z pracy
Utrata pracy
Satysfakcja z pracy a zachowania pracowników
Nowinka prasowa 14: Przestańcie nas oskarżać! Lament osób, które przetrwał
redukcję zatrudnienia
Wynagrodzenie jako czynnik motywujący i źródło satysfakcji
Postrzegana sprawiedliwość wynagrodzenia
Pomiar satysfakcji z wynagrodzenia
Nowinka prasowa 15: Jeśli Twój współmałżonek ma pracą, możesz cos tracić z tego
powodu
Wiązanie płacy z wykonywaniem zadań
System akordu
Zaangażowanie w pracę
Zaangażowanie organizacyjne
Czynniki indywidualne
Czynniki organizacyjne
Związek z satysfakcją z pracy i poziomem wykonywania zadań
Typy zaangażowania organizacyjnego
Opis sytuacyjny
Zaangażowanie pracownika a poziom wykonywania zadań
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
9. Kształtowanie się organizacji
Klasyczne i nowoczesne style organizacji: zmiany w komunikowaniu się i
podejmowaniu decyzji
Biurokracja
Udział pracowników w zarządzaniu
Nowinka prasowa 16: Pracownicy biorą swój los w swe ręce!
Programy poprawy jakości życia w pracy
Dlaczego nie zawsze się udaje?
Efekty udziału pracowników w zarządzaniu firmą
Koła kontroli jakości
Samozarządzające zespoły robocze
Wprowadzanie zmian w organizacjach
Rozwój organizacyjny (OD)
Socjalizacja nowych pracowników
Niejednoznaczność roli i konflikt roli
Resocjalizacja
Kultura organizacyjna
Dopasowanie pomiędzy jednostką a organizacją
Związki zawodowe
Socjalizacja członków związków zawodowych
Członkostwo w związkach zawodowych a płeć
Konsekwencje przynależności do związku zawodowego
Skargi związków zawodowych
Grupy nieformalne: organizacja wewnątrz organizacji
Badania Hawthorne
Pasożytnictwo społeczne
Spójność grupy
Technologia komputerowa a struktura organizacji
Nowinka prasowa 17: E-mail: korzystając z poczty elektronicznej nie zapominaj,
że masz szefów
Opis sytuacyjny T
Udział pracowrńków w zarządzaniu w Rosji
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
CZĘŚĆ IV
Właściwości miejsca pracy
10. Warunki pracy
Fizyczne warunki pracy
Lokalizacja pracy
Opieka nad dziećmi i innymi osobami
Projektowanie biur i miejsc pracy
Psychologia środowiskowa
Biura o szerokiej przestrzeni
Nowinka prasowa 18: Różnorodność ubioru: swoboda stroju zmienia miejsce
pracy
Oświetlenie
Hałas
Kolor
Muzyka
Nowinka prasowa 19: Zabieraj do pracy walkmana!
Temperatura i wilgotność powietrza
Czas pracy; różne rozwiązania
Godziny pracy
Stałe zatrudnienie w niepełnym wymiarze godzin
Czterodniowy tydzień pracy
Elastyczny czas pracy
Przerwy na wypoczynek
Praca zmianowa
Psychologiczne i społeczne warunki pracy
Upraszczanie pracy
Znudzenie i monotonia
Zmęczenie
Praca w domu: teleworking
Opis sytuacyjny
Praca na nocną zmianę z własnego wyboru
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
11. Bezpieczeństwo, przemoc i zdrowie w miejscu pracy
Nowinka prasowa 20: Syndrom niezdrowego budownictwa
Problemy zdrowotne pracowników
Statystyka wypadków przy pracy
Federalne akty prawne a wypadki
Interpretacja danych statystycznych o wypadkach
Przyczyny wypadków
Czynniki związane z miejscem pracy
Indywidualne właściwości pracowników
Nowinka prasowa 21: Uważaj! Jadący za Tobą kierowca ciężarówki może spać!
Zapobieganie wypadkom
Rejestrowanie wypadków
Zaprojektowanie miejsca pracy
Szkolenia poświęcone bezpieczeństwu pracy
Postawa kadry kierowniczej
Kampanie na rzecz bezpieczeństwa pracy
Przemoc w miejscu pracy
Typy przemocy w miejscu pracy
Badanie przemocy w miejscu pracy
Ochrona pracowników przed przemocą
Alkoholizm w miejscu pracy
Konsekwencje alkoholizmu w pracy
Szef alkoholik
Leczenie alkoholików
Narkotyki w miejscu pracy
Konsekwencje narkomanii w miejscu pracy
Wykrywanie uzależnień od narkotyków
Problemy zdrowotne a komputery
Aids w miejscu pracy
Opis sytuacyjny
Uzależnienia od narkotyków a zachowanie w pracy
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
12. Stres w miejscu pracy
Natura stresu
Fizjologiczne skutki stresu
Satysfakcja z pracy i kontrola
Nowinka prasowa 22: Stres zabija policjantów w Paryżu
Stres a czynniki osobowościowe
Indywidualne różnice w reagowaniu na stres
Typ osobowości A
Złożoność pracy
Twardość psychiczna
Umiejscowienie kontroli
Samoocena
Negatywny afekt
Charakter wykonywanej pracy
Różnice pomiędzy płciami
Godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych
Powody stresu w miejscu pracy
Przeciążenie i niedociążenie pracą
Zmiana w organizacji
Niejednoznaczność roli i konflikt roli
Inne stresory
Skutki stresu w miejscu pracy
Masowe dolegliwości o podłożu psychologicznym
"Wypalanie się"
Pracoholizm
Radzenie sobie ze stresem w miejscu pracy
Działania organizacji
Nowinka prasowa 23: Co robimy, kiedy odczuwamy stres?
Techniki indywidualne
Opis sytuacyjny
Stres w pracy i w domu a psychologiczny dobrostan
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
CZĘŚĆ V
Psychologia inżynieryjna
13. Psychologia inżynieryjna
Historia i zainteresowania psychologii inżynieryjnej
Badania time-and-motion; prekursor inżynierii humanistycznej
Nowinka prasowa 24: Najbardziej znana na świecie kobieta-intynier
Systemy człowiek - maszyna
Zadania operatorów i maszyn
Projektowanie miejsca pracy
Nowinka prasowa 25: Usiąść jest łatwo, ale czy to bezpieczne?
Urządzenia pomiarowe: prezentowanie informacji
Informacje wizualne
Informacje słuchowe
Urządzenia kontrolne: inicjowanie różnorodnych operacji
Wpływ komputerów
Roboty przemysłowe
Opis sytuacyjny
Dyskomfort fizyczny w pracy operatorów komputerów
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
CZĘŚĆ VI
Psychologia zachowań konsumenckich
14. Psychologia zachowań konsumenckich
Przedmiot zainteresowań psychologii zachowań konsumenckich
Metody badawcze psychologii zachowań konsumenckich
Badania kwestionariuszowe i sondaże opinii
Grupy fokusowe
Techniki projekcyjne
Obserwowanie zachowań konsumentów
Nabywanie produktu
Rozpoznawanie produktu a preferencje klientów
Badanie skuteczności reklam
Nowinka prasowa 26: Kupony; dzięki nim oszczędzamy pieniądze
Badanie programów telewizyjnych
Sprzedający
Natura i odmiany aktywności reklamowej
Typy przekazów reklamowych
Znak firmowy
Wizerunek produktu
Opakowanie produktu
Seks w reklamach
Kobiety w reklamach
Sukces kampanii reklamowej
Reklama komputerowa
Klient
Nowinka prasowa 27: Zostawiam napiwek!
Nawyki klientów i wierność producentowi
Cena produktu
Reklamy dla różnych grup etnicznych
Reklamy adresowane do dzieci i młodzieży
Reklamy adresowane do ludzi starszych
Reklamy adresowane do homoseksualnych mężczyzn i kobiet
Reklamy adresowane do osób niepełnosprawnych
Opis sytuacyjny
Wzbudzanie poczucia winy w reklamie
Problemy do rozważenia
Podsumowanie
Główne terminy
Literatura
573 strony, B5, oprawa miękka
- 
- 
- 
-