Monografia stanowi pierwszą próbę systematycznego i pełnego
opracowania zagadnienia dotyczącego intercyz w polskim systemie prawnym.
Omówiono w niej wiele ważnych zagadnień, m.in.: pojęcie ustroju
majątkowego małżonków, związek między ustrojami majątkowymi małżonków a
stosunkami majątkowymi tych osób, rodzaje ustrojów umownych, relacje między ustrojami
umownymi a innymi ustrojami majątkowymi małżonków. Przedstawiono zagadnienia związane
z postępowaniem dowodowym dotyczącym ustalenia zawarcia intercyzy w trakcie
postępowania cywilnego, problematykę dochodzenia przez osoby trzecie roszczeń
dotyczących intercyz, a także dochodzenia roszczeń między małżonkami, które
wynikają z zawartej intercyzy. Nie pominięto również wpływu pozostawania przez
małżonków w umownym ustroju majątkowym na przebieg wybranych spraw rozpoznawanych w
postępowaniu nieprocesowym.
Zainteresowanie Czytelników, z jakim spotkało się pierwsze wydanie książki,
skłoniło Wydawnictwo i Autora do przygotowania drugiego wydania. Zostały wprowadzone
zmiany wynikające m.in. z wejścia w życie nowej ustawy z 4 lutego 2011 r. – Prawo
prywatne międzynarodowe oraz zmiany ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Wzbogacono także orzecznictwo i literaturę, dotyczące przedmiotowej problematyki, o
nowe pozycje, które ukazały się od czasu pierwszego wydania.
Wszechstronne przemyślenia zawarte w pracy są znaczącą pomocą w praktyce notarialnej,
a także dla sądów rozstrzygających spory dotyczące często skomplikowanych rozliczeń
majątkowych między małżonkami. Monografia okaże się również przydatna dla samych
małżonków, którzy pozostają w umownym ustroju majątkowym lub też planują zawarcie
intercyzy w przyszłości. Wzrastająca liczba zawieranych intercyz wskazuje na
aktualność i przydatność opracowania.
Dr Grzegorz Jędrejek, Adiunkt w I Katedrze Prawa Cywilnego Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II oraz w Katedrze Postępowania Cywilnego
Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Autor wielu publikacji z
zakresu prawa cywilnego materialnego i procesowego.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wprowadzenie
Rozdział I. Umowne ustroje majątkowe małżonków
1. Małżeńskie ustroje majątkowe a stosunki majątkowe małżonków
2. Pojęcie ustroju majątkowego małżeńskiego
3. Charakter ustrojowego stosunku majątkowego małżonków
4. Rodzaje ustrojów majątkowych małżonków
5. Rys historyczny małżeńskich umów majątkowych
5.1. Ukształtowanie pojęcia małżeńskiej umowy majątkowej
5.2. Intercyzy w I Rzeczypospolitej
5.3. Intercyzy w XIX wieku
5.3.1. Zabór rosyjski
5.3.2. Zabór austriacki
5.3.3. Zabór niemiecki
5.4. Umowne ustroje majątkowe w świetle projektów prawa majątkowego małżonków w II
Rzeczypospolitej
5.5. Umowne ustroje majątkowe po II wojnie światowej
6. Zasada numerus clausus małżeńskich ustrojów umownych w obowiązującym prawie
polskim oraz w innych systemach prawnych
7. Ustroje umowne a ustrój ustawowy
Rozdział II. Pojęcie i treść intercyzy
1. Pojęcie małżeńskiej umowy majątkowej
2. Problem zakwalifikowania intercyz do określonego „typu” umów cywilnoprawnych
3. Charakter prawny intercyz
4. Problemy dotyczące treści wszystkich intercyz
4.1. Obligatoryjne elementy treści intercyzy
4.2. Intercyzy a prawa i obowiązki małżonków
4.3. Dopuszczalność zastrzeżenia warunku lub terminu
5. Intercyzy wprowadzające ustrój rozdzielności majątkowej
6. Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków
6.1. Istota rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków
6.2. Pojęcie dorobku
6.3. Stan i wartość dorobku
6.4. Sposób wyrównania dorobków
6.5. Zmniejszenie obowiązku wyrównania dorobków
7. Umowna wspólność majątkowa
7.1. Treść intercyz rozszerzających lub ograniczających wspólność majątkową
7.1.1. Odpowiednie stosowanie przepisów o wspólności ustawowej
7.1.2. Zarząd majątkiem wspólnym
7.1.3. Oznaczenie wielkości udziałów i podział majątku wspólnego
7.1.4. Rozliczenie nakładów i wydatków (art. 45 § 1 k.r.o.)
7.1.5. Rozporządzenie przedsiębiorstwem i gospodarstwem rolnym
7.1.6. Rozporządzanie prawami służącymi do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych
małżonków
7.2. Wspólność rozszerzona
7.3. Wspólność ograniczona
Rozdział III. Intercyza jako element stanu faktycznego sprawy cywilnej
1. Powołanie się na intercyzę w pozwie
2. Małżeńska umowa majątkowa jako dokument
3. Ustalenie zawarcia intercyzy
4. Postępowanie dowodowe w celu ustalenia zawarcia intercyzy
5. Intercyzy a inne umowy zawierane między małżonkami. Kwalifikacja prawna umowy
5.1. Intercyzy a umowy zmieniające oraz rozwiązujące małżeńską umowę majątkową
5.2. Małżeńska umowa majątkowa a umowy, których celem jest przesunięcie przedmiotów
majątkowych między majątkami małżonków
5.3. Małżeńskie umowy majątkowe a inne umowy nazwane
5.3.1. Małżeńska umowa majątkowa a spółka cywilna
5.3.2. Małżeńska umowa majątkowa a darowizna
5.3.3. Małżeńska umowa majątkowa a ugoda
5.3.4. Małżeńska umowa majątkowa a umowy o świadczenie pracy zawarte między
małżonkami
5.4. Małżeńskie umowy majątkowe a umowy nienazwane
5.5. Małżeńskie umowy majątkowe a umowy dotyczące majątków małżonków
6. Nieważność małżeńskich umów majątkowych
6.1. Bezwzględna nieważność intercyzy
6.2. Wady oświadczenia woli skutkujące względną nieważnością intercyzy
6.3. Skutki stwierdzenia nieważności intercyzy dla rozliczeń małżonków
7. Ustalenie nieważności intercyzy a podstawa prawna wyroku
8. Zagadnienia intertemporalne
9. Stosowanie norm prawa międzynarodowego prywatnego
10. Powaga rzeczy osądzonej a ustalenie przez sąd zawarcia intercyzy
11. Podział spraw cywilnych, w których występuje intercyza jako element stanu
faktycznego
Rozdział IV. Dochodzenie roszczeń od małżonka pozostającego w ustroju umownej
wspólności majątkowej
1. Zasady odpowiedzialności małżonków za długi
2. Intercyzy a możliwości zaspokojenia roszczeń przez wierzycieli jednego z
małżonków
3. Skuteczność intercyz wobec wierzycieli (art. 471 k.r.o.) .
4. Rejestry zawierające informacje o stosunkach majątkowych małżonków
5. Intercyzy a postępowanie rozpoznawcze
5.1. Legitymacja procesowa małżonka dłużnika. Dopuszczalność powołania się na
intercyzę na podstawie art. 319 k.p.c.
5.2. Współuczestnictwo procesowe
5.3. Interwencja główna małżonka dłużnika
5.4. Przypozwanie
5.5. Interwencja uboczna
5.6. Wyłączenie sędziego
5.7. Reprezentacja strony
5.8. Postępowanie dowodowe
5.9. Uznanie powództwa przez pozwanego małżonka
6. Intercyzy a przebieg postępowania egzekucyjnego
6.1. Intercyzy a kognicja sądu klauzulowego
6.1.1. Charakter postępowania klauzulowego
6.1.2. Zagadnienia intertemporalne
6.1.3. Kognicja sądu klauzulowego przed nowelizacją Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
oraz Kodeksu postępowania cywilnego z 17 czerwca 2004 r
6.1.4. Kognicja sądu klauzulowego po nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz
Kodeksu postępowania cywilnego z 17 czerwca 2004 r.
6.2. Środki obrony małżonka dłużnika pozostającego w umownym małżeńskim ustroju
majątkowym po wszczęciu egzekucji (poza powództwami przeciwegzekucyjnymi)
6.2.1. Wykładnia art. 7872 zd. 1 k.p.c.
6.2.2. Skarga na czynności komornika
6.2.3. Wstrzymanie czynności przez komornika
6.2.4. Wniosek o umorzenie egzekucji
6.3. Powództwa przeciwegzekucyjne
6.3.1. Powództwo z art. 8401 k.p.c. a powództwo opozycyjne z art. 840 k.p.c. 318
6.3.2. Powództwo ekscydencyjne .
6.4. Intercyza a poszczególne sposoby egzekucji
7. Intercyza a przebieg postępowania upadłościowego
7.1. Postępowanie upadłościowe a stosunki majątkowe małżonków
7.2. Roszczenia małżonka upadłego wynikające z intercyzy
7.3. Intercyza a upadłość konsumencka jednego z małżonków
Rozdział V. Dochodzenie przez osoby trzecie roszczeń wynikających z umów
majątkowych małżonków
1. Dopuszczalność dochodzenia roszczeń przez osoby trzecie z tytułu zawartej intercyzy
2. Powództwo o ustanowienie przymusowego ustroju majątkowego
3. Powództwo o ustalenie nieważności intercyzy (art. 189 k.p.c.)
4. Actio Pauliana
5. Udział prokuratora w sprawach dotyczących intercyz
Rozdział VI. Dochodzenie przez małżonków roszczeń wynikających z zawartej
intercyzy
1. Dopuszczalność poszczególnych powództw
2. Wybrane zagadnienia związane z przebiegiem procesu
2.1. Właściwość sądu
2.2. Czynności dyspozycyjne małżonków
2.3. Pouczenie stron
2.4. Doręczenia pism
2.5. Wyłączenie sędziego z mocy prawa
2.6. Zmiana powództwa oraz kumulacja roszczeń
3. Poszczególne rodzaje powództw
3.1. Powództwo o ustalenie
3.2. Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej (art. 52 k.r.o.)
3.3. Postępowanie w sprawie o wyrównanie dorobków
3.3.1. Tryb postępowania
3.3.2. Legitymacja procesowa czynna
3.3.3. Pozew w sprawie o wyrównanie dorobków
3.3.4. Dopuszczalność alternatywnego sformułowania żądania
3.3.5. Rozdrobnienie roszczeń
3.3.6. Stosowanie art. 207 § 3 k.p.c
3.3.7. Dopuszczalność powództwa wzajemnego
3.3.8. Dopuszczalność zmiany powództwa
3.3.9. Postępowanie dowodowe
3.3.10. Podniesienie zarzutów procesowych przez pozwanego małżonka
3.3.11. Chwila ustalenia wartości dorobku
3.3.12. Rozłożenie świadczenia pieniężnego na raty oraz wyznaczenie odpowiedniego
terminu w sprawach o wydanie nieruchomości
3.3.13. Miarkowanie zasądzonego świadczenia
3.3.14. Wyrok wstępny
3.3.15. Dopuszczalność wydania wyroku zaocznego
3.3.16. Sprostowanie i uzupełnienie wyroku
3.3.17. Powództwo o wyrównanie dorobków a kognicja sądu rozwodowego
3.3.18. Postępowanie o wyrównanie dorobków a inne postępowania
3.3.19. Zagadnienia z zakresu postępowania egzekucyjnego
Rozdział VII. Intercyzy a postępowanie nieprocesowe
1. Postępowania działowe
1.1. Postępowanie o podział majątku wspólnego małżonków
1.2. Postępowanie o dział spadku
1.3. Postępowanie o zniesienie współwłasności
2. Postępowanie wieczystoksięgowe
3. Postępowanie w sprawach małżeńskich
3.1. Rozstrzyganie o istotnych sprawach rodziny
3.2. Sprawy o nakazanie wypłaty wynagrodzenia drugiemu małżonkowi
3.3. Sprawy o zezwolenie na dokonanie czynności prawnej przekraczającej zakres zwykłego
zarządu lub czynności, której drugi małżonek się sprzeciwił
3.4. Sprawy o pozbawienie małżonka zarządu majątkiem wspólnym
Wnioski końcowe oraz postulaty de lege ferenda
Bibliografia
464 strony, B5, oprawa twarda
