Nowa Konstytucja
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., nawiązując do rozwiązań z
początków II Rzeczypospolitej oraz do regulacji przyjętych po przełomie ustrojowym w
1989 r., oparła system rządów na rozwiązaniach typowych dla systemu parlamentarnego
(parlamentarno-gabinetowego) skonstruowanego na fundamencie trójpodziału władz.
W tak ukształtowanym
parlamentarnym systemie rządów - ze zrozumiałych względów - na szczególną uwagę
zasługuje Sejm stanowiący wraz z Senatem władzę ustawodawczą i sprawujący kontrolę
nad Radą Ministrów.
Ustrojowe usytuowanie Sejmu i
Senatu w nowej ustawie zasadniczej jest więc zasadniczą przesłanką, uzasadniającą
podjęcie próby zaprezentowania procesu narodzin głównych przepisów konstytucyjnych
dotyczących parlamentu. Dominującą metodą jest prześledzenie etapów prac nad
poszczególnymi artykułami - poczynając od projektów konstytucji, poprzez kolejne fazy
procedury ustawodawczej, aż do ostatecznego brzmienia przyjętego w konstytucji.
Szczególnie chodziło o
przedstawienie kolejnych wersji określonych artykułów, zwłaszcza znajdujących się w
rozdziale IV dotyczącym Sejmu i Senatu, które to artykuły stanowiły główne wątki
dyskusji w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego i jej podkomisjach oraz w
Zgromadzeniu Narodowym.
Założeniem było oparcie
pracy wyłącznie na materiałach z prac konstytucyjnych, bez podejmowania analizy
(konfrontacji) z relatywnie bogatą już literaturą na temat Sejmu i Senatu w nowej
konstytucji.
Oparcie niniejszej pracy
niemal wyłącznie na materiałach z prac konstytucyjnych - podyktowane przede wszystkim
względami merytorycznymi - stwarzało także możliwości przedstawienia choć w części
autentycznej atmosfery prac, stylu wypowiedzi i argumentacji, zwłaszcza najbardziej
aktywnych uczestników prac, nad przepisami dotyczącymi Sejmu i Senatu.
Dążeniem było więc
dostarczenie pełnej - choć równocześnie syntetycznej - wiedzy na temat genezy
przepisów regulujących Sejm i Senat w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.
Największy jednak nacisk położony został na zaprezentowanie genezy poszczególnych
artykułów rozdziału IV, czyli artykułów od 95 do 125, oraz rozdziału XII
zawierającego art. 235.
Założenie, iż publikacja
ma być syntetyczna, a z drugiej strony fakt, że prace konstytucyjne były długotrwałe,
spowodowało, że nie była możliwa analiza wszystkich wątków prezentowanych w
dyskusjach. Czytelnik chcący uzyskać pełniejszy, bardziej szczegółowy obraz genezy
przepisów konstytucji dotyczących Sejmu i Senatu, powinien sięgnąć zwłaszcza do
biuletynów Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego zawierających zapis przebiegu
prac. Dotarcie do właściwych partii biuletynów powinny ułatwić stosunkowo liczne
odesłania zawarte w publikacji.
Rozważania na ten temat
zostały poprzedzone uwagami - jak się wydaje koniecznymi - na temat genezy art. 10,
kluczowego dla określenia pozycji ustrojowej Sejmu i Senatu oraz uwagami na temat etapów
prac nad rozdziałem IV.
Nieco szersze uwagi na temat
etapów prac nad rozdziałem IV pozwalają na uniknięcie konieczności powtarzania wielu
stwierdzeń przy okazji prezentowania genezy każdego artykułu. Nie uniknięto jednak
powtarzania pewnych kwestii. Wynika ono z przyjęcia założenia, że być może część
Czytelników będzie chciała zapoznać się tylko z genezą określonego artykułu
(artykułów) bez śledzenia uwag na temat etapów prac nad rozdziałem IV. Biorąc to pod
uwagę, w opisie genezy każdego artykułu znajdują się więc pewne - choć sprowadzone
do minimum - uwagi na temat etapów prac.
251 stron