Tematem książki jest paradoksalny status pojęcia duszy w kulturze
współczesnej. Z jednej strony „dusza” to słowo będące przedmiotem
kontestacji nauk empirycznych i niektórych nurtów filozoficznych, z drugiej – wciąż
utrzymuje się i jest używane w języku potocznym. Ta właśnie konfrontacja potocznego
myślenia i scjentystycznej ideologii stała się punktem wyjścia niniejszego studium.
Książka stara się odpowiedzieć na kilka pytań: jakim zmianom historycznym ulegały
treść i zakres pojęcia duszy w kulturze zachodniej; jak i dlaczego doszło do
transkrypcji „starej” mitologii duszy na nowoczesny „słownik”; co zajęło jej
miejsce; jak to się dzieje, że „paradygmat mitologiczny”, mimo ataków empiryków
jest w dalszym ciągu dość powszechnie podzielanym poglądem.
Przede wszystkim jednak książka dotyczy zjawiska określanego w literaturze
naukowej mianem folk psychology (psychologia potoczna). Głównymi bohaterami tej
rozprawy są właśnie przedstawiciele „potocznego stylu myślenia”. Prezentacja ich
wypowiedzi wraz z komentarzami tworzy zasadniczy zrąb książki. Bliższej analizie
został poddany język potocznej dyskusji na temat duszy. Autor śledzi konteksty
znaczeniowe, w których to słowo się pojawia, przygląda się metaforyce przytaczanych
sformułowań. Wydobywa na jaw niezwykłe bogactwo i złożoność pojęcia duszy w
języku potocznym.
„Mamy oto do czynienia z książką pod każdym względem niezwykłą, gęstą
dyskursywnie i wymagającą równie gęstej lektury, rozległej kompetencji i nieustannego
skupienia. Autor nie daje czytelnikowi chwili wytchnienia, zaprasza bowiem do podążania
w ślad za nim kolejnymi tropami (antropologicznymi, językoznawczymi, filozoficznymi,
literackimi), które konsekwentnie, choć nie zawsze wprost, wiodą ku oświetleniu
tytułowego problemu statusu duszy we współczesnej nauce i kulturze symbolicznej".
prof. dr hab. Wojciech J. Burszta
Anatomię duszy przeczytałem niemal jednym tchem. Rozprawa skomponowana w sposób
klasyczny, a zarazem oryginalnie i smakowicie. Rzecz napisana jest z rozmachem,
zdradzająca ogromne oczytanie Autora, wielką kulturę humanistyczną i bardzo dobre
połączenie warstwy erudycyjnej z żywą myślą badawczą i czytelnym - niezwykle
aktualnym - przesłaniem humanistycznym. Autor bardzo udatnie wpisuje się w naukowy i
ogólnohumanistyczny dialog na temat tak obrosły mitologią i uprzedzeniami, sytuujący
się między potoczną wiarą a scjentystycznym powątpiewaniem".
prof. dr hab. Jerzy Bartmiński
486 stron, B5, oprawa miękka
