Zebrane w tym tomie teksty zostały przedstawione na III Interdyscyplinarnej
Konferencji "Problemy współczesnej kultury". Konferencje te, organizowane od
kilku lat przez Instytut Politologu, Instytut Stosunków Międzynarodowych oraz Instytut
Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, mają za zadanie analizę
najważniejszych problemów współczesnej kultury. W trzeciej edycji tej konferencji
obszarem zainteresowań stał się właśnie fundamentalizm.
Wybór tematu związany jest nie tylko z coraz częstszymi problemami, jakie
stawia fundamentalizm współczesnej kulturze, lecz również z częstym myleniem
poszukiwania fundamentu, zasad, ważności właśnie z fundamentalizmem. Coraz
częściej wobec tych, którzy dostrzegają inne kategorie ważności niż jedynie
subiektywnie obowiązujące, wysuwa się zarzut fundamentalizmu. Prowadzi to do odrzucenia
takich poszukiwań, swoistego zafałszowania i traktowania świata ważności jedynie w
kategoriach historycznej i subiektywnej żywotności. W imię walki z fundamentalizmem
detronizuje się wartości, ważności i cały świat regulujący nasze życie.
Lecz obok tej błędnej identyfikacji fundamentalizmu, łatwo dostrzec we współczesnej
kulturze postawy, które budzą lęk, mieszając prawdę z doczesnym jej wyrazem,
podnosząc skończoność do ważności wiecznej, przyjmując w imię tych prawd wrogą
postawę wobec całego świata i odrzucając dialog.
Jak prowadzić dialog z tymi, którzy nie chcą dialogu? Czy konferencja ta odpowiedziała
na to pytanie? Pierwszym krokiem wydaje się taka postawa, w której rozmowę z
"fundamentalizmem" przemieni się w rozmowę z "fundamentalistami".
Tylko w ten sposób, gdy zamiast niebezpiecznej ideologii dostrzega się konkretnych
ludzi, którzy właśnie tak szukają bezpieczeństwa dla swego życia, otwiera się pole
do dyskusji.