Książka ta w chwili jej wydania została przez niemieckich historyków
okrzyknięta najlepszym dziełem autora i przełomem w historiografii. Autor w sposób
niezwykle nowatorski, łącząc i uzupełniając kilka różnych dziedzin nauki, ukazał
sposób życia w Europie na przestrzeni wieków.
Praca składa się z 3 części.
W części I, zatytułowanej CIAŁO, autor przedstawia ewolucję stosunku
Europejczyków do takich problemów, jak higiena osobista, choroby, nagość czy głód.
W części II, noszącej tytuł ŻYCIE W SPOŁECZNOŚCI, profesor
Reinhard ukazał szerokie spektrum stosunków międzyludzkich od więzów rodzinnych,
przez postrzeganie różnych momentów życia człowieka (dzieciństwo, dorosłość,
starość) aż do kontaktów z przedstawicielami innych narodowości.
Część III, ostatnia, zatytułowana PRZESTRZEŃ, to analiza
postrzegania przez Europejczyków otaczającego ich świata.
Lektura dla wszystkich, którzy interesują się fenomenem kultury europejskiej.
Wolfgang Reinhard
Emerytowany profesor niemieckich uniwersytetów (m.in. we Freiburgu i Augsburgu),
pierwszy dyrektor Instytutu Antropologii Historycznej w Wiedniu, autor wielu monografii
historycznych. W latach 90. XX wieku przewodniczył międzynarodowemu zespołowi
powołanemu do badań nad tematem Power Elites and State Building
Spis treści:
Europa – forma życia intra et extra muros.
Wstęp do wydania polskiego – Wojciech Józef Burszta
Wprowadzenie. Antropologia i antropologie
1. Czym jest historyczna antropologia kultury?
2. Rozwój antropologii
3. Szkoły problematyki historyczno-antropologicznej
4. Antropologia historyczna i biologiczna
5. Przegląd
CZĘŚĆ I. CIAŁO
Rozdział 1. Ciało i płeć
a) Nowy stosunek do ciała i płci
b) Rozwój stosunku do ciała
c) Polityczna historia ciała
d) Nagi człowiek
e) Seksualność i role płci w historii
f) Homoseksualizm i historia mężczyzn
Rozdział 2. Zmysły i uczucia
a) Ból
b) Przemiany postrzegania zmysłowego
c) Uczucia i kultura uczuć
d) Melancholia, lęk i zazdrość
Rozdział 3. Ubranie i higiena
a) Uzasadnienie i rozwój ubrania
b) Higiena i urządzenia higieny
Rozdział 4. Wyżywienie i głód
a) Od niedożywienia do przejedzenia
b) Wspólnota posiłku i obyczaje przy stole
c) Zdobywanie pożywienia i żywieniowe tabu
d) Reforma żywienia i używki
Rozdział 5. Zdrowie, choroba, lecznictwo
a) Historia epidemii
b) Poglądy na zdrowie i chorobę
c) Historia medycyny
d) Polityka ochrony zdrowia i nowoczesna opieka zdrowotna
Rozdział 6. Wiek życia i śmierć
a) Stopnie wieku i ludzie starzy
b) Zaopatrzenie na starość
c) Dłuższy spodziewany wiek życia
d) Śmierć i pochówek
e) Pamięć o zmarłych i wyobrażenia o życiu pozagrobowym
f) Doświadczenie śmierci i nadzieja na życie pozagrobowe
g) Człowiek panem własnego ciała
CZĘŚĆ II. BLIŹNI
Rozdział 1. Związek partnerski, małżeństwo, rodzina
a) Demografia historyczna
b) Systemy rodziny i pochodzenia
c) Formy rodzin i gospodarstw domowych
d) Kobieta i rodzina
e) Od tryumfu rodziny podstawowej do rozpadu rodziny?
Rozdział 2. Dzieciństwo i młodość
a) Rozród i kontrola urodzeń
b) Ciąża i poród
c) Dzieci nieślubne
d) Opieka nad niemowlętami i wychowanie dzieci
e) Młodość i kultura młodzieżowa
Rozdział 3. Socjalizacja, wychowanie, wykształcenie
a) Socjalizacja
b) Szkoły
c) Wykształcenie i jego znaczenie społeczne
Rozdział 4. Jednostki i grupy
a) Jednostki i grupy pierwotne
b) Wymiana darów
c) Sieci relacji społecznych
d) Duże grupy pomiędzy tożsamością a innością
e) Tożsamość indywidualna i imię własne
Rozdział 5. Polityka i prawo
a) Antropologia historyczna polityki, prawa i państwa
b) Archaiczny porządek i gmina
c) Antyczne, żydowskie i chrześcijańskie korzenie nowoczesnego prawa i państwa
d) Od rewolucji prawnej średniowiecza do nowoczesnego państwa
e) Od państwa narodowego do rozpadu państwa
Rozdział 6. Uwarstwienie i mobilność społeczna
a) Systemy rozwarstwienia i szanse mobilności
b) System społeczeństwa stanowego
c) Czy całkowita mobilność społeczna?
Rozdział 7. Grupy marginesu
a) Znakowania w epokach nowoczesnej i przednowoczesnej
b) Nieosiadli
c) Niegodni i półświatek
d) Żydzi
e) Różnowiercy i uchodźcy
Rozdział 8. Wykolejenie i kara
a) Kara i wymiar sprawiedliwości do procesu inkwizycyjnego
b) Przestępczość i wymiar kary
c) Kultura karania i kara śmierci
d) Czy przemiana kultury karania?
Rozdział 9. Przemoc i wojna
a) Tortury
b) Wojna
c) Przemoc i płeć
d) Czy przemiana kultury przemocy?
Rozdział 10. Kontakty kultur
a) Typy kontaktów między kulturami
b) Historyczne widownie kontaktów kultur
c) Od konfliktu kultur do transkulturowości
CZEŚĆ III. OTACZAJĄCE ŚWIATY
Rozdział 1. Przestrzeń i natura
a) Historia przestrzeni i doświadczenie przestrzeni
b) Stosunek do natury i zwierząt
c) Kontrola przestrzeni, podróże, wędrówki
Rozdział 2. Gospodarka i dyscyplina
a) Dominacja dyskursu ekonomicznego i religia rynku
b) Rozwój stosunku do pracy i gospodarki
c) Racjonalność i społeczne dyscyplinowanie
d) Od gospodarki przemysłowej do poprzemysłowej
e) Antropologia i etyka gospodarki
Rozdział 3. Jakość życia
a) Standard życia, jakość życia, ubóstwo
b) Ubóstwo a więzi społeczne
c) Od opieki społecznej do państwa socjalnego
d) Konsumpcja a godność człowieka
e) Czas wolny i święta
f) Muzyka, taniec i teatr
g) Zabawa i sport
Rozdział 4. Budowanie i mieszkanie
a) Antropologia architektury
b) Postać miasta i jego funkcja
c) Budowanie i mieszkanie na wsi
d) Mieszkanie i inwentarz
Rozdział 5. Światy komunikacji
a) Komunikacja i formy obejścia
b) Kultura honoru, kultura hańby, pojedynek
c) Komunikacja, prawda i kłamstwo
d) Sygnały ciała
e) Symbole i rytuały
f) Język, oralność i piśmienność
g) Nowe media
Rozdział 6. Transcendencja a racjonalność
a) Religia ludu i religia elit
b) Rozwój religii
c) Funkcja religii a praktyka chrześcijaństwa
d) Racjonalność a epoka przednowoczesna
e) Od symboliki liczb do liczenia i mierzenia
f) Racjonalność na co dzień
g) Czy religia doczesności?
Rozdział 7. Czas i historia
a) Poczucie czasu i kultury czasu
b) Mierzenie czasu i kalendarz
c) Mierzenie czasu, dyscyplina czasu, reforma kalendarza
d) Pamięć i historia
Bibliografia
Indeks osób
600 stron, oprawa kartonowa