Związek przyczynowy jako
przesłanka odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych
W książce
omówiono problematykę związku przyczynowego jako przesłanki
odpowiedzialności cywilnej.
Zagadnienia ujęte są w możliwie jak najbardziej praktyczny
sposób, tzw. problem solution, czyli pod kątem rozwiązania
konkretnych problemów pojawiających się w praktyce. W pracy
wykorzystano nowoczesne, zachodnioeuropejskie podejście do analizy
powiązania conditio sine qua non, omawiając różne
„scenariusze kauzalne”.
Autorka uwzględnia dwa wiodące projekty unifikacyjne prawa
czynów niedozwolonych:
- Principles of European
Tort Law oraz
- Draft Common Frame of
Reference.
W książce znajdziesz m.in.:
- klasyczną analizę związku
przyczynowego w prawie, w tym:
- zagadnienia
teoretycznoprawne dotyczące relacji pomiędzy filozoficznym i prawniczym
rozumieniem związku przyczynowego,
- test conditio sine qua non,
- analizę
głównych teorii przyczynowości, m.in. teorii adekwatności;
- powiązania typu conditio
sine qua non;
- zakres odpowiedzialności
odszkodowawczej.
W opracowaniu omówiono podstawowe dla badań
komparatystycznych nad związkiem przyczynowym systemy prawne:
niemiecki, francuski, angielski i amerykański, a także inne porządki
prawne, w tym np. prawo austriackie, holenderskie, belgijskie, włoskie,
hiszpańskie, tureckie oraz chińskie.
Wykaz
ważniejszych skrótów
Słowo wstępne
Rozdział 1
Związek
przyczynowy w prawie i filozofii
1. Związek przyczynowy jako zagadnienie interdyscyplinarne
2. Związek przyczynowy w filozofii - wzmianka
2.1. Poglądy Davida Humea
2.2. Poglądy Johna Stuarta Milla
2.3. Poglądy Johna Leslieego Mackieego
2.4. Poglądy Davida Lewisa
3. Związek przyczynowy w prawie
4. Porównanie filozoficznego i prawniczego rozumienia
związku przyczynowego
4.1. Potrzeba konfrontacji prawniczego i filozoficznego rozumienia
związku przyczynowego
4.2. Relacja między prawniczym i filozoficznym rozumieniem związku
przyczynowego - przegląd stanowisk
4.2.1. Poglądy utożsamiające prawnicze i filozoficzne rozumienie
związku przyczynowego
4.2.2. Poglądy negujące utożsamianie prawniczego i filozoficznego
rozumienia związku przyczynowego
5. Utożsamianie potocznego i prawniczego rozumienia związku
przyczynowego
6. Istnienie odpowiedzialności odszkodowawczej pomimo braku związku
przyczynowego w rozumieniu filozoficznym
6.1. Związki normatywne
6.2. Zaniechanie - zagadnienia teoretycznoprawne
6.2.1. Negacja istnienia przyczynowości zaniechania
6.2.2. Aprobata istnienia przyczynowości zaniechania
6.2.3. Stanowisko, według którego istnieje
zarówno zaniechanie przyczynowe, jak i nieprzyczynowe
6.3. Utrata korzyści {lucrum cessanś)
6.4. Oddziaływania psychiczne
6.5. Stworzenie możliwości do wyrządzenia szkody przez inną osobę
6.6. Związki między warunkami a skutkiem
7. Konkluzje
Rozdział 2
Powiązanie
typu conditio sine qua non
1. Test conditio sine qua non
1.1. Istota powiązania typu conditio sine qua non
1.2. Obiektywny charakter powiązania typu conditio sine ąuanon
1.3. Izolacja badanej przyczyny z całokształtu okoliczności
1.4. Hipotetyczna eliminacja badanego zdarzenia z całokształtu
okoliczności
1.5. Czy hipotetyczna eliminacja odnosi się do całości zdarzenia, czy
jedynie do jego bezprawnego elementu?
1.6. Wyniki przeprowadzenia testu conditio sine qua non
1.7. Modyfikacja testu conditio sine qua non
1.8. Standard dowodu związku przyczynowego
1.9. Test conditio sine qua non jako element analizy kauzalnej
2. Zaniechanie jako conditio sine qua non
2.1. Istota zaniechania
2.2. Zaniechanie prawnie relewantne dla ustalenia odpowiedzialności
odszkodowawczej
2.2.1. Obowiązek podjęcia określonego działania
2.2.2. Możliwość podjęcia działania
2.2.3. Powiązanie kauzalne pomiędzy zaniechaniem i skutkiem szkodzącym
3. Przyczynowość hipotetyczna
3.1. Metodologiczna kwalifikacja przyczynowości hipotetycznej
3.2. Możliwość kompensacji poszkodowanego w razie istnienia przyczyny
hipotetycznej
4. Legalne zachowanie alternatywne
4.1. Możliwość kompensacji poszkodowanego w razie istnienia legalnego
zachowania alternatywnego w analizie prawnoporównawczej
4.1.1. Prawo niemieckie
4.1.2. Prawo francuskie
4.2. Metodologiczna kwalifikacja legalnego zachowania alternatywnego w
prawie polskim
4.3. Możliwość kompensacji poszkodowanego w razie istnienia legalnego
zachowania alternatywnego w prawie polskim
4.3.1. Stanowisko polskiej doktryny
4.3.2. Stanowisko polskiej judykatury
4.4. Relacja pomiędzy legalnym zachowaniem alternatywnym a lucrum
cessans
5. Wielość przyczyn
5.1. Przyczynowość konkurencyjna
5.1.1. Sytuacje, gdy za każdą z przyczyn ktoś ponosi odpowiedzialność
5.1.2. Sytuacje, gdy za jedną z przyczyn ktoś ponosi odpowiedzialność,
a druga jest zdarzeniem przypadkowym
5.2. Przyczynowość kumulatywna
5.2.1. Sytuacje, gdy za każdą z przyczyn ktoś ponosi odpowiedzialność
5.2.2. Sytuacje, gdy za jedną z przyczyn ktoś ponosi odpowiedzialność,
a druga jest zdarzeniem przypadkowym
6. Utrata szansy
6.1. Systemy prawne odrzucające możliwość kompensacji utraty szansy
6.2. Systemy prawne dopuszczające możliwość kompensacji utraty szansy
6.2.1. Prawo francuskie i belgijskie
6.2.2. Systemy prawne common law
6.3. Prawo polskie
6.3.1. Szkoda na mieniu
6.3.2. Szkoda na osobie
6.3.3. Argumenty za i przeciw generalnej kompensacji utraty szansy w
prawie polskim
6.4. Ustalanie wysokości odszkodowania
7. Przyczynowość alternatywna
7.1. Skutek szkodzący jako rezultat jednej z okoliczności, za
którą ktoś ponosi odpowiedzialność
7.1.1. Jeden poszkodowany i zamknięta grupa potencjalnych
sprawców
7.1.2. Wielu poszkodowanych i otwarta grupa potencjalnych
sprawców
7.2. Skutek szkodzący jako rezultat okoliczności, za którą
ktoś ponosi odpowiedzialność, albo okoliczności, za którą
nikt nie ponosi odpowiedzialności lub za którą
odpowiada sam poszkodowany
7.2.1. Jeden poszkodowany
7.2.2. Wielu poszkodowanych
Rozdział 3
Zakres
odpowiedzialności
1. Zakres odpowiedzialności - uwagi wprowadzające
2. Teorie indywidualizujące i generalizujące
3. Teoria ekwiwalentności
3.1. Zastosowanie teorii ekwiwalentności
3.1.1. Rzymskie prawo prywatne - wzmianka
3.1.2. Prawo belgijskie i francuskie
3.1.3. Polskie prawo cywilne
3.2. Pośredni związek przyczynowy
3.3. Ocena teorii ekwiwalentności
4. Teoria adekwatności
4.1. Powstanie teorii adekwatności
4.2. Teoria adekwatności w prawie polskim - rys historyczny
4.3. Badanie kauzalne na podstawie teorii adekwatności
4.3.1. Ocena zwiększenia prawdopodobieństwa pojawienia się skutku
4.3.2. Adekwatność a typowość następstw zdarzenia szkodzącego
4.3.3. Wyjątki od zasady adekwatnej przyczynowości
4.3.4. Zagadnienia szczegółowe
4.4. Tak zwana teoria wyjaśniająca
4.5. Pośredni związek przyczynowy
4.6. Odpowiedzialność odszkodowawcza wobec osób pośrednio
poszkodowanych
4.7. Ocena teorii adekwatności
5. Teoria celu normy (zakresu ochronnego normy)
5.1. Typizacja sytuacji, w których zastosowanie znajduje
teoria celu normy
5.2. Koncepcja tzw. bezprawności względnej
5.3. Ocena teorii celu normy
6. Teoria zakresu ryzyka
7. Teoria (racjonalnej) przewidywalności związku przyczynowego
7.1. Przewidywalność jako element obowiązku staranności (dutyofcare) i
bliskości szkody (remoteness of damage)
7.2. Tak zwana thin skuli rule
7.3. Ocena teorii racjonalnej przewidywalności
8. Teoria związków przyczynowych koniecznych i przypadkowych
8.1. Teoria nieuniknionego związku przyczynowego
8.2. Ocena teorii związków przyczynowych koniecznych i
przypadkowych
9. Projekty unifikacyjne prawa czynów niedozwolonych
9.1. Principles of European Tort Law
9.2. Draft Common Frame of Reference
9.3. Ocena propozycji zawartych w projektach unifikacyjnych prawa
czynów niedozwolonych
Podsumowanie
Uwagi końcowe
Bibliografia
Orzecznictwo polskie
Orzecznictwo zagraniczne
636
stron, A5, oprawa twarda