Autor w sposób spójny i uporządkowany dokonał zestawienia wielu
koncepcji przywództwa politycznego.
Praca dzieli się na trzy części. W pierwszej z nich Autor podejmuje próbę
przedstawienia możliwie wielu istotnych koncepcji teoretycznych związanych z
przywództwem politycznym. W części drugiej zajmuje się kontekstami procesu
przywództwa, czyli wszystkimi tymi jego aspektami, które badacze uznają za warunkujące
pomyślność jego przebiegu. Część trzecia z kolei stanowi przeniesienie rozważań o
przywództwie z poziomu teorii na poziom praktyki politycznej. Autor opisuje w niej, w
jaki sposób procesy przywództwa przebiegają w Unii Europejskiej i samorządach
lokalnych, oraz dokonuje podsumowania dwudziestolecia demokratycznej Polski z perspektywy
teorii przywództwa politycznego.
Spis treści:
Wstęp
1. Ewolucja poglądów filozofów na temat władzy i przywództwa
1.1. Teorie wybitnej jednostki
1.1.1. Platońska idea króla-filozofa
1.1.2. Nietzschego koncepcja nadczłowieka
1.1.3. Fromma i Adorna wizje ucieczki od wolności
1.1.4. Le Bona i Ortegi y Gasseta koncepcje przywódcy tłumu
1.2. Teorie elit
1.2.1. Marksa i Gramsciego ujęcia walki klas
1.2.2. Pareta i Moski teorie krążenia elit
1.2.3. Michelsa żelazne prawo oligarchii
1.2.4. Millsa pojęcie wyższych sfer
1.3. Teorie umowy społecznej
1.3.1. Hobbesa Lewiatan
1.3.2. Locke’a krytyka arbitralności władzy
1.3.3. Rawlsa teoria sprawiedliwości
1.3.4. Habermasa koncepcja deliberacji
1.4. Teorie postmodernistyczne
1.4.1. Foucaulta utożsamienie wiedzy z władzą
1.4.2. Baudrillarda symulacje rzeczywistości
1.4.3. Baumana płynna rzeczywistość
2. Od przywództwa do przywództwa politycznego. Definicje, paradygmaty, modele
2.1. Przywództwo jako kategoria analityczna
2.1.1. Definicje przywództwa
2.1.2. Pojęcia bliskoznaczne
2.1.3. Wymiary, funkcje i dysfunkcje przywództwa
2.1.4. Typologia procesów przywództwa
2.2. Współczesne paradygmaty w badaniach nad fenomenem przywództwa
2.2.1. Model decyzyjny (New Decision Model – NDM)
2.2.2. Model sytuacyjny (The Situational Leadership Model – SLM)
2.2.3. Model współzależności (The Contingency Model – CNTM)
2.2.4. Model drogi prowadzącej do celu (The Path–Goal Theory – PGT)
2.2.5. Uniwersalna teoria efektywnego przywództwa (Comprehensive Theory of Leadership
Effectiveness – CTLE)
2.3. Przywództwo polityczne jako kategoria analityczna
2.3.1. Pojęcie przywództwa politycznego
2.3.2. Pojęcia bliskoznaczne
2.3.3. Zmiana paradygmatu badań nad przywództwem politycznym
2.3.4. Metody i techniki badania przywództwa politycznego
3. Liderzy polityczni w epoce ponowoczesnej. Oczekiwania i wyzwania
3.1. Społeczeństwo ponowoczesne – diagnoza
3.1.1. Synoptykon, czyli wielu obserwuje nielicznych
3.1.2. Postpolityka, czyli dylemat między pragmatyzmem a wielką narracją
3.1.3. Metawładza, czyli triumf polityki „niewidzialnej”
3.2. Przywództwo polityczne zapośredniczone w mediach
3.2.1. Istota mediów tradycyjnych: agenda-setting, framing, priming
3.2.2. Liderzy polityczni w epoce Web 2.0: pomiędzy fascynacją YouTube a fascynacją
e-governance
3.3. Korporacje transnarodowe a zachowania przywódców politycznych
3.3.1. Inwestycje zagraniczne jako źródło wpływu społecznego
3.3.2. Przywódcy polityczni wobec korporacji transnarodowych
3.3.3. Oczekiwania obywateli-konsumentów wobec liderów politycznych
3.4. Wpływ współczesnych ośrodków wiedzy na przywództwo polityczne
3.4.1. Przywódcy polityczni a sformalizowane ośrodki nauki
3.4.2. Liderzy polityczni wobec niezinstytucjonalizowanych ośrodków wiedzy
3.4.3. Think tank jako intelektualne zaplecze przywódcy politycznego
3.5. Przywództwo polityczne w ruchach terrorystycznych i alterglobalistycznych
3.5.1. Funkcje liderów organizacji terrorystycznych – paradygmat klasyczny
3.5.2. Model przywództwa złożonego
4. Psychologiczne uwarunkowania przywództwa politycznego
4.1. Przywództwo transformacyjne i transakcyjne
4.1.1. Koncepcja Burnsa i jej krytyka
4.1.2. Jakie reguły obowiązują w procesie przywództwa politycznego? Przyczynek do
dyskusji o etyce przywódczej
4.1.3. Transakcja psychologiczna między przywódcą a zwolennikami
4.1.4. Transakcja ekonomiczna między przywódcą a zwolennikami
4.2. Osobowość przywódcy politycznego
4.2.1. Paradygmat cech w teorii przywództwa politycznego
4.2.2. Jakiej inteligencji potrzebuje przywódca?
4.2.3. Charyzma polityczna
4.3. Przywództwo polityczne w perspektywie psychoanalitycznej
4.3.1. Freud: zrozumieć politykę przez psychoanalizę
4.3.2. Lacan: polityka jako odwrotność psychoanalizy
4.4. Czynniki destrukcyjne w procesach przywództwa politycznego
4.4.1. Narcyzm
4.4.2. Paranoidalność
4.4.3. Agresja
4.4.4. Błędy z autorytetu
4.4.5. Konformizm
4.5. Przypisane role społeczne a przywództwo polityczne
4.5.1. „Szklany sufit” w polityce, czyli rzecz o przywódczyniach politycznych
4.5.2. Pochodzenie ma znaczenie, czyli rasa i etniczność w procesach przywództwa
4.5.3. Od społecznika do polityka i a contrario, czyli lesbijki i geje jako liderzy
polityczni
4.5.4. Przełamywanie stereotypów: koalicje dyskryminowanych czy bezpośredni kontakt?
5. Instytucjonalne uwarunkowania przywództwa politycznego
5.1. Reżim polityczny a przywództwo polityczne
5.1.1. Przywództwo polityczne w reżimach totalitarnych
5.1.2. Przywództwo polityczne w reżimach autorytarnych
5.1.3. Przywództwo polityczne w reżimach demokratycznych
5.2. Ustrój polityczny a przywództwo polityczne
5.2.1. Charakterystyka ustrojów politycznych
5.2.2. Jak wybór określonego ustroju politycznego wpływa na charakter przywództwa?
5.3. System partyjny a przywództwo polityczne
5.3.1. Zmiana modelu partii a przywództwo polityczne
5.3.2. Instytucjonalne wyznaczniki przywództwa partyjnego
5.3.3. Przywództwo polityczne w systemach partyjnych
5.3.4. Wpływ liderów politycznych na proces formowania koalicji
5.4. System wyborczy z perspektywy teorii przywództwa politycznego
5.4.1. Systemy wyborcze i ich funkcje
5.4.2. Wpływ systemu większościowego na procesy przywództwa – mity i rzeczywistość
6. Marketingowe aspekty przywództwa politycznego
6.1. Wizerunek przywódcy politycznego
6.2. Metody kreowania wizerunku lidera politycznego
6.2.1. Reklama lidera politycznego
6.2.2. Public relations lidera politycznego
6.2.3. Kampania bezpośrednia lidera politycznego
6.3. Sztab wyborczy lidera politycznego
6.4. Czy istnieje język przywództwa politycznego?
6.4.1. Retoryka dominacji – czy rzeczywiście skuteczna?
6.4.2. Debaty polityczne liderów
6.4.3. Komunikacja niewerbalna liderów
6.5. Emocjonalny wymiar przywództwa politycznego
6.5.1. Potwierdzenie wspólnoty wartości – koncepcja przywództwa symbolicznego
6.5.2. Wskazanie sposobu działania – koncepcja przywództwa efektywnego
6.5.3. Zapewnienie o prawdziwości przekazu – koncepcja przywództwa autentycznego
6.6. Czy przywódca polityczny skazany jest na populizm?
7. Przywództwo polityczne w poszczególnych kręgach kulturowych
7.1. Kultura polityczna – ujęcie teoretyczne
7.1.1. Definicja kultury politycznej
7.1.2. Kulturowa teoria przywództwa politycznego
7.2. Przywództwo polityczne w Ameryce Południowej
7.3. Przywództwo polityczne w Rosji
7.4. Przywództwo polityczne w Indiach
7.5. Przywództwo polityczne w Chinach
7.6. Przywództwo polityczne w Oceanii
7.7. Przywództwo polityczne w Afryce
8. Przywództwo polityczne w Unii Europejskiej
8.1. Politycy, przywódcy, elita – kto stoi na czele Unii Europejskiej?
8.1.1. Prototypowość europejskiego przywództwa – „ojcowie założyciele” UE
8.1.2. Elity europejskie jako substytut przywództwa
8.2. Tożsamość europejska versus tożsamość narodowa – ich wpływ na przywództwo
UE
8.2.1. Europejska tożsamość jako czynnik konstytuujący europejskie przywództwo
8.2.2. Czy da się w myśleniu o przywództwie europejskim przekroczyć kontekst narodowy?
8.3. Aspekt instytucjonalny deficytu europejskiego przywództwa
8.3.1. Mechanizm delegacji uprawnień
8.3.2. Problem przywództwa odzwierciedleniem problemu demokratyczności UE
8.4. Próby ograniczenia deficytu przywództwa UE
8.4.1. Pierwsze pomysły na wypełnienie luki przywódczej w UE
8.4.2. Co zmienia traktat lizboński w kwestii przywództwa politycznego UE?
8.5. Paradoksy europeizacji przywództwa politycznego
9. Lokalny poziom przywództwa politycznego
9.1. Instytucjonalne uwarunkowania przywództwa lokalnego
9.1.1. Ustrój administracji publicznej państwa (unitaryzm – federalizm)
9.1.2. Model delegacji uprawnień na szczebel lokalny (centralizacja – decentralizacja)
9.1.3. Lokalny ustrój polityczny
9.1.4. Bezpośrednie wybory burmistrza a przywództwo lokalne
9.1.5. Liderzy polityczni ruchów separatystycznych
9.2. Sieci zależności lidera lokalnego
9.2.1. Wyborcy
9.2.2. Media lokalne
9.2.3. Przedsiębiorcy
9.2.4. Środowisko międzynarodowe
9.2.5. Eksperci zewnętrzni
9.2.6. Organizacje pozarządowe
9.3. Marketing wyborczy liderów lokalnych
9.3.1. Kreowanie tożsamości lokalnej przez liderów
9.3.2. Wyznaczniki efektywności przywództwa na szczeblu lokalnym
9.3.3. Znaczenie kampanii bezpośredniej liderów lokalnych
9.3.4. Aktywizowanie prototypów przywództwa
10. Przywództwo polityczne w Polsce po 1989 r. Próba bilansu
10.1. Wpływ osobowości politycznych na kształtowanie się ustroju III Rzeczpospolitej
10.1.1. Uprawnienia prezydenta w porozumieniach okrągłostołowych. Prezydentura
Wojciecha Jaruzelskiego
10.1.2. Uchwalenie Małej Konstytucji. Prezydentura Lecha Wałęsy
10.1.3. Uchwalenie Konstytucji RP. Prezydentury Aleksandra Kwaśniewskiego i Lecha
Kaczyńskiego
10.2. Zmiany w systemie wyborczym jako przejaw kryzysu przywództwa
10.3. Strategie koalicyjne polskich liderów politycznych
10.4. Polski system partyjny z perspektywy teorii przywództwa politycznego
10.5. Ścieżki karier polskich przywódców politycznych po 1989 r.
10.6. Zmiana strategii komunikowania politycznego liderów po 1989 r.
Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel
Spis rysunków
Spis kapsuł
Indeks rzeczowy
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych
Indeks pozostałych nazw
439 stron, B5, oprawa miękka
