HISTORIA ADMINISTRACJI W POLSCE 1764-2020 WITKOWSKI W. Księgarnia

Historia administracji w Polsce 1764-2020

Zwięzły wykład historii administracji w Polsce od połowy XVIII wieku do współczesności.
Omówienie genezy ustroju administracyjnego państw nowożytnej Europy.
Szczegółowa charakterystyka instytucji administracyjnych.
Wyczerpujący opis podziałów terytorialno-administracyjnych.
Liczne ilustracje i mapy.

Nowoczesny podręcznik akademicki przeznaczony dla studentów administracji, prawa i historii. Wydanie rozszerzone zawiera część zatytułowaną Ustrój administracji publicznej III Rzeczypospolitej, w którym szczegółowo omówiono rozwój administracji w Polsce po 1989 roku, opierając się na wynikach najnowszych badań naukowych. Aktualizacji uległy także wskazówki bibliograficzne obejmujące istotne i nowe publikacje.

Do Czytelnika 11
Przedmowa                        13

Rozdział 1. Geneza i charakterystyka ustroju administracyjnego państw nowożytnej Europy                      . 17
1.1. Poje˛cie administracji i biurokracji                  17
1.2. Państwo publiczne i jego reformy w czasie absolutyzmu oświeconego     . 22
1.3. Zasady europejskiego konstytucjonalizmu od XIX w. Państwo prawne     . 28
1.4. Zasady organizacji i działania administracji państwa konstytucyjnego      36
1.5. Ukształtowanie sie˛ prawa administracyjnego              . 45
1.6. Sa˛downictwo administracyjne i inne formy zewne˛trznej kontroli administracji 47
1.7. Nauka administracji i prawa administracyjnego             . 53

Rozdział 2. Ustrój administracyjny Polski w czasie kształtowania sie˛ monarchii konstytucyjnej (1764–1795). Rozbiory Rzeczypospolitej          59
2.1. Polska „oświecona˛ republika˛”                   . 59
2.2. Reformy administracji centralnej i lokalnej w latach 1764–1775       68
2.3. Przemiany w ustroju administracyjnym na Sejmie Wielkim (1788–1792)     74
2.4. System administracyjny według uchwał sejmu grodzieńskiego 1793 r. i w czasie powstania kościuszkowskiego                   . 83
2.5. Rozbiory – terytorium i ludność. Podział Polski z punktu widzenia prawa międzynarodowego                         . 86
2.6. Polska myśl administracyjna epoki oświecenia             91

Rozdział 3. Ustrój administracyjny centralnych ziem Polski (1795–1915). Księstwo Warszawskie i Królestwo Polskie              . 97
3.1. Ustrój władz i urzędów pod panowaniem pruskim i austriackim do lat 1807/1809 97
3.1.1. Zabór pruski do 1807 r                  . 97
3.1.2. Zabór austriacki do 1809 r                 . 100
3.2. Księstwo Warszawskie                      103
3.2.1. Administracja centralna Księstwa Warszawskiego          . 107
3.2.2. Podział administracyjny i organy terytorialne            113
3.2.3. Sądownictwo administracyjne i początki kontroli administracji      117
3.2.4. Kształtowanie się aparatu urzędniczego             120
3.3. Królestwo Polskie                       . 123
3.3.1. Centralne władze administracyjne                133
3.3.1.1. Król                       133
3.3.1.2. Namiestnik. Generał-gubernator             . 135
3.3.1.3. Rada Administracyjna i Rada Stanu (Ogólne Zgromadzenie)    139
3.3.2. Naczelne organy administracji resortowej             143
3.3.3. Podział kraju i administracja terytorialna. Samorząd         . 146
3.3.4. Sądownictwo administracyjne i inne formy kontroli administracji     156
3.3.5. Aparat urzędniczy i jego pragmatyka              162
3.3.6. Władze administracyjne w powstaniach narodowych         . 166
3.3.6.1. W okresie powstania listopadowego (1830–1831)      . 166
3.3.6.2. W czasie powstania styczniowego (1863–1864)        168

Rozdział 4. Ustrój administracyjny ziem polskich zaboru pruskiego (1807–1914). Wielkie Księstwo Poznańskie                   171
4.1. Przemiany ustrojowe w Prusach                  . 171
4.2. Charakterystyka odrębności Wielkiego Księstwa Poznańskiego       . 175
4.3. Podział ziem i organy administracji terytorialnej. Samorząd         179
4.3.1. Podział terytorialny i ludność                 . 179
4.3.2. Organy administracji na szczeblu prowincji i rejencji         . 182
4.3.3. Administracja w powiecie                  . 183
4.3.4. Gminy miejskie                     . 185
4.3.5. Gminy wiejskie                      . 187
4.4. Sądownictwo administracyjne                   . 189
4.5. Prawa i wolności obywatelskie. Państwo prawne a germanizacja       . 193
4.5.1. Prawa obywatelskie                    194
4.5.1.1. Równość wobec prawa                . 194
4.5.1.2. Wolność osobista                  . 195
4.5.1.3. Wolność osiedlania się i nietykalność mieszkania       . 195
4.5.1.4. Tajemnica korespondencji               . 197
4.5.1.5. Wolność opinii i swoboda prasy            . 197
4.5.1.6. Wolność wyznania i sumienia              197
4.5.1.7. Wolność nauczania                 198
4.5.1.8. Wolność stowarzyszeń i zgromadzeń           . 199
4.5.1.9. Prawa języka polskiego                . 199

Rozdział 5. Ustrój administracyjny ziem polskich zaboru austriackiego (1809–1914) 202
5.1. Przemiany ustrojowe w monarchii austriackiej – położenie Galicji       202
5.1.1. Do wybuchu Wiosny Ludów                 202
5.1.2. Od wprowadzenia autonomii                 . 204
5.2. Podział terytorialny i administracja rządowa              . 211
5.3. Organy autonomiczne i samorząd                  213
5.3.1. Sejm i Wydział Krajowy                   . 213
5.3.2. Samorząd terytorialny: gminny i powiatowy            . 216
5.3.3. Administracja szkolnictwa i samorząd zawodowy          . 220
5.4. Aparat urzędniczy i jego pragmatyka                 222
5.5. Prawa i wolności obywatelskie                   224
5.5.1. Zasada równości wobec prawa                 226
5.5.2. Równouprawnienie narodów i języków              226
5.5.3. Wolność osobista                     . 228
5.5.4. Wolność przesiedlania się                  . 228
5.5.5. Tajemnica korespondencji                  . 228
5.5.6. Wolność opinii                      . 228
5.6. Sądy prawa publicznego – austriackie państwo prawne          . 230
5.6.1. Trybunał Państwa                     . 230
5.6.2. Trybunał Administracyjny                   231

Rozdział 6. Ustrój administracyjny ziem wschodnich Rzeczypospolitej (1772–1917)
6.1. Pozycja prawna Polaków                     235
6.2. Podział ziem i organy administracji terytorialnej. Samorząd         243
6.2.1. Podział terytorialny i organy zarządu              243
6.2.2. Organy samorządowe                    248
6.2.2.1. Polski samorząd szlachecki               248
6.2.2.2. Reformy samorządowe Aleksandra II na terenie guberni zachodnich 249

Rozdział 7. Ustrój administracyjny wolnych miast: Gdańska (1807–1814) i Krakowa (1815–1846)                         253
7.1. Wolne Miasto Gdańsk                      253
7.1.1. Urząd gubernatora francuskiego                . 255
7.1.2. Organy zarządu centralnego                 255
7.1.2.1. Senat i jego organy                 . 256
7.1.2.2. Drugi i Trzeci Wydział                . 257
7.1.3. Podział administracyjny i organy terytorialne            257
7.2. Wolne Miasto Kraków                      258
7.2.1. Urząd rezydentów                    . 262
7.2.2. Senat jako organ centralnego zarządu             . 264
7.2.3. Podział administracyjny i organy terytorialne            267

Rozdział 8. Polskie nauki prawnoadministracyjne w dobie zaborów     . 270
8.1. Główne ośrodki myśli administracyjnej                . 270
8.2. Kształcenie kadr urzędniczych – studia administracyjne          . 280

Rozdział 9. Ustrój administracyjny ziem polskich w czasie I wojny światowej (1914–1918)                         283
9.1. Polskie działania polityczne i wojskowe                283
9.2. Okupacja ziem polskich przez Niemców i Austriaków – nowy podział terytorialny 288
9.3. Organy niemieckiego zarządu okupacyjnego              . 291
9.4. Organy austro-węgierskiego zarządu okupacyjnego            293
9.5. Kształtowanie się polskiego systemu władz i organów administracji     . 295
9.5.1. W dziedzinie zarządu centralnego i resortowego          . 295
9.5.2. W dziedzinie samorządu terytorialnego              298
9.5.2.1. Samorząd miejski                  . 298
9.5.2.2. Samorząd wiejski                  . 300
9.5.2.3. Samorząd powiatowy                 301

Rozdział 10. Ustrój administracji publicznej w II Rzeczypospolitej (1918–1939) 303
10.1. Przemiany w ustroju politycznym państwa              . 303
10.2. Podział terytorialny                      . 311
10.3. Administracja centralna                     321
10.3.1. Prezydent i Rada Ministrów                 . 322
10.3.2. Ministerstwa i urzędy centralne                327
10.4. Terytorialna administracja rządowa                 331
10.4.1. Organy administracji ogólnej                 332
10.4.2. Organy administracji specjalnych               . 336
10.5. Samorząd terytorialny                     . 341
10.5.1. Podstawy prawne i organizacja do 1933 r            341
10.5.2. Struktury samorządowe po unifikacji w 1933 r          347
10.6. Samorząd gospodarczy i zawodowy                 350
10.6.1. Samorząd gospodarczy                   350
10.6.2. Samorząd zawodowy                   352
10.7. Terytorialne odrębności administracyjne               . 352
10.7.1. Autonomia województwa śląskiego               353
10.7.2. Wersalskie Wolne Miasto Gdańsk               . 355
10.7.3. Obszar Litwy środkowej (1920–1922)              357
10.7.4. Terytorium Spisza i Orawy (1920–1925)             . 361
10.8. Sądownictwo administracyjne. Kontrola administracji           362
10.8.1. Sądownictwo administracyjne                 362
10.8.2. Kontrola administracji                   . 366
10.8.2.1. Zewnętrzna kontrola administracji            366
10.8.2.2. Wewnętrzna kontrola administracji            368
10.9. Postępowanie administracyjne                   369
10.10. Aparat urzędniczy i jego pragmatyka                370
10.11. Dorobek nauk administracyjnoprawnych               372

Rozdział 11. Ustrój administracyjny ziem polskich w czasie II wojny światowej (1939–1945)                         376
11.1. Władze II Rzeczypospolitej na uchodz´stwie. Polskie Państwo Podziemne    376
11.1.1. Zmiany zasad funkcjonowania administracji w czasie wojny obronnej   376
11.1.2. Ciągłość polskich organów państwowych             377
11.1.3. Organy państwa na uchodz´stwie                378
11.1.4. Struktury Polskiego Państwa Podziemnego            . 380
11.2. Okupacyjne podziały terytorialno-administracyjne            383
11.2.1. Porozumienia niemiecko-radzieckie               383
11.2.2. Obszary wcielone do Rzeszy Niemieckiej             384
11.2.3. Utworzenie i obszar Generalnego Gubernatorstwa         385
11.2.4. Obszary wcielone do Związku Radzieckiego            386
11.3. Ustrój administracyjny ziem polskich pod okupacją niemiecką       388
11.3.1. Administracja niemiecka na obszarach wcielonych do Rzeszy      388
11.3.2. Administracja w Generalnym Gubernatorstwie          . 390
11.4. Ustrój administracyjny ziem polskich pod okupacją radziecką do 1941 r   . 393

Rozdział 12. Ustrój administracji państwowej w Polsce Ludowej (1944–1989) 395
12.1. Ustrój polityczny i jego ewolucja                  395
12.1.1. Budowa podstaw ustrojowych: okres Krajowej Rady Narodowej (1944–1947) 395
12.1.2. Ustrój według Małej Konstytucji z 19 lutego 1947 r        . 397
12.1.3. Ustrój konstytucyjny w latach 1952–1980            399
12.1.4. Reformy ustrojowe lat 1980–1989              . 402
12.2. Podział terytorialny                      . 405
12.2.1. Nowy kształt terytorialny państwa              . 405
12.2.2. Podziały terytorialne przeprowadzone w latach 1944–1954      . 407
12.2.3. Reformy podziału terytorialnego w latach 1972–1975        . 411
12.3. Administracja centralna                     413
12.3.1. Pojęcie administracji państwowej i zasady działania        . 413
12.3.2. Organy administracji centralnej w latach 1944–1952         415
12.3.2.1. Lata 1944–1947                  . 415
12.3.2.2. W okresie obowiązywania Małej Konstytucji z 1947 r    . 416
12.3.2.3. Pod rządami konstytucji z 1952 r           . 418
12.4. Administracja terenowa                     422
12.4.1. System dualistyczny w latach 1944–1950             422
12.4.2. Reforma z 1950 r. i ewolucja rad narodowych           426
12.4.3. Przemiany w latach 1972–1975                . 430
12.4.4. Terenowe organy administracji niepodporządkowane radom narodowym 432
12.5. Kontrola administracji. Sądownictwo administracyjne           434
12.5.1. Zasady kontroli                     434
12.5.2. System kontroli                     . 435
12.5.2.1. Kontrola sejmowa i Rady Państwa           . 436
12.5.2.2. Kontrola społeczna                 . 436
12.5.2.3. Kontrola resortowa i międzyresortowa          . 437
12.5.2.4. Kontrola Najwyższej Izby Kontroli (tzw. państwowa)      438
12.5.2.5. Arbitraż gospodarczy                . 439
12.5.2.6. Kontrola prokuratorska                440
12.5.2.7. Kontrola sądowa                  441
12.5.3. Przywrócenie sądownictwa administracyjnego w 1980 r       442
12.5.4. Trybunał Konstytucyjny                   444
12.5.5. Rzecznik Praw Obywatelskich                 445
12.6. Postępowanie administracyjne                    445
12.7. Pracownicy administracji                      448
12.8. Zarys dorobku nauk administracyjnoprawnych             . 452

Rozdział 13. Ustrój administracji publicznej III Rzeczypospolitej      . 456
13.1. Zmiany w ustroju politycznym państwa                . 456
13.1.1. Transformacja ustrojowa w początku lat 90. Uregulowania Małej Konstytucji z 17 października 1992 r           457
13.1.2. Zasady ustroju według Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r      . 461
13.2. Podział terytorialny                        . 465
13.3. Pojęcie i cechy administracji publicznej                . 468
13.4. Administracja rządowa                       472
13.4.1. Szczególny status Prezydenta RP                472
13.4.2. Administracja centralna                   . 473
13.4.2.1. Rada Ministrów                   474
13.4.2.2. Prezes Rady Ministrów                475
13.4.2.3. Ministrowie                    . 476
13.4.2.4. Organy centralne                  . 477
13.4.3. Administracja terenowa                   . 478
13.4.3.1. Wojewoda                     479
13.4.3.2. Wojewódzka organizacja zespolona           481
13.4.3.3.Wojewódzka administracja niezespolona         481
13.5. Samorząd terytorialny                       484
13.5.1. Istota samorządu i zasady funkcjonowania            484
13.5.2. Formy działania samorządu terytorialnego            488
13.5.3. Ustrój i zadania samorządu w gminie              . 489
13.5.4. Samorząd w powiecie                    491
13.5.5. Samorząd w województwie                  492
13.5.6. Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego        . 494
13.5.7. Samorządowe kolegia odwoławcze               496
13.6. Sądownictwo administracyjne. Inne formy kontroli administracji publicznej . 497
13.6.1. Sądownictwo administracyjne                 497
13.6.2. Kontrola państwowa – Najwyższa Izba Kontroli (NIK)        499
13.6.3. Kontrola sprawowana przez Rzecznika Praw Obywatelskich     . 502
13.6.4. Kontrola prokuratorska                    503
13.6.5. Kontrola wewnętrzna w administracji rządowej          504

Wskazówki bibliografi czne (wybór prac ogólnych, podręczników i skryptów) 505
Indeks nazwisk                            . 508
Spis map                               . 514
Spis ilustracji                             . 516

519 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.