PREZYDENCJALIZM SKANDYNAWSKI FINLANDIA I ISLANDIA STUDIUM USTROJOWE OSIŃSKI J. Księgarnia

Prezydencjalizm skandynawski

Finlandia i Islandia

Studium ustrojowe

Autor podejmuje się prezentacji instytucji prezydenta w dwóch państwach skandynawskich. Formułuje pytanie o ewentualny model instytucji prezydenta, charakterystyczny dla dwóch republikańskich państw omawianego regionu. Czy również mamy do czynienia z podobieństwami w odniesieniu do pozycji ustrojowej, sposobu wyboru, zakresu kompetencji, które wykorzystują poszczególni prezydenci w relacjach z innymi podmiotami systemu ustrojowego – parlamentem, premierem i rządem, partiami politycznymi, a szczególnie ich liderami i w relacjach z obywatelami. Czy można zasadnie mówić o prezydencjalizmie skandynawskim, a jeśli tak, jakie są jego konstytutywne cechy.

Aby odpowiedzieć choćby na tak wstępnie sformułowane pytania, nie można ograniczyć analizy do wątków konstytucyjno-prawnych. Systemy konstytucyjne państw skandynawskich zawierają i odwołują się często do tradycyjnych i historycznych niekiedy procedur i mechanizmów sprawowania władzy w państwie. Mimo przeprowadzanych licznych zmian i modernizacji przepisów konstytucyjnych, należy mieć na uwadze, że są to akty „stare” wśród występujących w państwach europejskich i m.in., w tym występuje zasadnicza różnica między Finlandią, która ma Konstytucję Republiki uchwaloną 11 czerwca 1999 r. i Islandią, której konstytucja republikańska została uchwalona 17 czerwca 1944 r., jednak w dużej mierze w oparciu o tekst Konstytucji Królestwa Islandii z 18 maja 1920 r.

Dlatego też w opracowaniu, które w całości mieści się w ramach politologii, obok wątków konstytucyjno-prawnych analizowana jest również praktyka ustrojowa, określony styl sprawowania urzędu mający również związek z cechami osobowości, doświadczeniem i umiejętnościami, np. negocjacyjnymi oraz kontekst sytuacyjny, na który składają się wątki gospodarcze, społeczne, kulturowe w ujęciu historycznym i współczesnym.

Autor uznaje, podobnie jak wielu innych badaczy, iż rodowodu, uwarunkowań i istoty poszczególnych instytucji ustrojowych we współczesnych państwach nie uda się wyjaśnić na gruncie jednej dyscypliny naukowej, nawet tych, które zaliczane są do kategorii politics. Stąd odwołuje się poza pracami stricte politologicznymi, do opracowań z zakresu historii, prawa konstytucyjnego i administracyjnego, ekonomii, socjologii i prac filologicznych. Jest to zgodne z aktualnymi trendami i oczekiwaniami formułowanymi w stosunku do studiów politologicznych.

WSTĘP
INTRODUCTION

Rozdział pierwszy PARLAMENTARYZM I PREZYDENCJALIZM. DOKTRYNA I PRAKTYKA

1. Państwo nowożytne i jego formy
2. Istota i cechy ustroju (systemu) parlamentarnego
3. Istota i wyznaczniki ustroju (systemu) prezydenckiego
4. Ustrój (system) semiprezydencki, istota i rodzaje

Rozdział drugi PREZYDENT REPUBLIKI FINLANDII

I. GENEZA I HISTORIA INSTYTUCJI PREZYDENTA
1. Z historii politycznej. Ziemie fińskie w Królestwie Szwecji
2. Zgromadzenie Stanowe 1809 r. Początki autonomii i związku z Rosją
3. Zgromadzenie Stanowe 1863 roku
4. Przesilenie polityczne i reformy ustrojowe w Finlandii 1905-1907
5. Przemiany polityczne w kierunku niepodległości państwa

II. TWORZENIE USTROJU POLITYCZNEGO NIEPODLEGŁEGO PAŃSTWA
1. Zasadnicze dylematy ustrojowe
2. Debaty o formie państwa i konstytucji
3. Pozycja ustrojowa i wybory pierwszego prezydenta Finlandii

III. PRAKTYKA USTROJOWA I ROZWIĄZANIA KONSTYTUCYJNE PREZYDENCJALIZMU FINLANDZKIEGO
1. Praktyka ustrojowa i rozwiązania konstytucyjne w okresie międzywojennym
2. Instytucja prezydenta w okresie wojennym
3. Trudne lata powojnia. Nowe wyzwania międzynarodowe

IV. USTROJOWA ROLA PREZYDENTA I TRYB JEGO WYBORU
1. Pozycja konstytucyjno-prawna i rzeczywista prezydenta
a ewolucja praktyki ustrojowej
2. System wyborów Prezydenta Republiki Finlandii
3. Kompetencje i odpowiedzialność prawna prezydenta
3.1. Prezydent w relacjach z Radą Państwa
3.2. Prezydent w relacjach w parlamentem
3.3. Prezydent w relacjach z organami wymiaru sprawiedliwości
4. Perspektywy ustrojowe. Stabilność czy zmiana?

Rozdział trzeci PREZYDENT REPUBLIKI ISLANDII

I. GENEZA I UWARUNKOWANIA INSTYTUCJI PREZYDENTA
1. Z historii politycznej Islandii. Okres związku z Danią w XIX i XX wieku
2. W kierunku autonomii i unii personalnej z Danią.
Królestwo Islandii
3. Niepodległa republika. Trudne początki

II. REGULACJE KONSTYTUCYJNE I PRAKTYKA USTROJOWA PREZYDENCJALIZMU ISLANDZKIEGO
1. Przepisy konstytucji a pozycja prezydenta republiki
2. System wyborów prezydenta
3. Uprawnienia i odpowiedzialność prezydenta

III. KRYZYS FINANSOWY A PRÓBA REFORMY KONSTYTUCYJNEJ
1. Nadchodzący kryzys finansowy i jego ukryte symptomy
2. Kryzys bankowy, jego uwarunkowania i następstwa
3. Konsekwencje i zmiany polityczne
4. Próba uchwalenia nowej konstytucji Islandii
4.1. Powołanie Rady Konstytucyjnej i jej prace
4.2. Efekty prac Rady Konstytucyjnej
5. Zmiany ustrojowe i modernizacja urzędu prezydenta?

ZAKOŃCZENIE

Bibliografia
Materiały źródłowe i dokumenty
Monografie i opracowania zbiorowe
Artykuły i studia
Netografia

426 stron, B5, oprawa twarda

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.