KU NOWYM FORMOM ŻYCIA SPOŁECZNEGO TRADYCJE POLSKIEGO KOOPERATYZMU MIESZKANIOWEGO WYBÓR TEKSTÓW PEISERT A. WYBÓR I OPRACOWANIE Księgarnia

Ku nowym formom życia społecznego

Tradycje polskiego kooperatyzmu mieszkaniowego

Wybór tekstów

Książka prezentuje ideowe podstawy polskiego kooperatyzmu mieszkaniowego ‒ ruchu, który sięgał po wzorce awangardowego budownictwa szkół „de Stijl”, „Bauhasu” i Le Corbusiera, ale jednocześnie wypracowywał własne idee, oparte na rozwiązywaniu lokalnych problemów. Opatrzone komentarzami źródła archiwalne tworzą opowieść o tym, jak spółdzielcze budownictwo miało ułatwiać społeczny awans i emancypację warstw niezamożnych, otwierając perspektywę innej, lepszej przyszłości.

Tom składa się z ośmiu części, które pokazują ewolucję myślową głównych inicjatorów i organizatorów polskiej spółdzielczości mieszkaniowej pierwszej połowy XX wieku – tych którzy chcieli budować „szklane domy”.

Wprowadzenie. Osiedle spółdzielcze jako „forma drzewiasta” rozwoju spółdzielczości / XIX
Początki kooperatyzmu mieszkaniowego / XXI
Kooperatyzm jako szkoła kultury demokratycznej / XXVIII
Wybór tekstów i układ tomu / XXXIII

Część I O liczne i tanie mieszkania dla robotników. Rozwój idei robotniczej spółdzielczości mieszkaniowej / 1

Początki spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego na ziemiach polskich / 3
Zasady działania spółdzielczości mieszkaniowej w latach 1918–1939 i spory o ich rolę / 7
Władysław Dobrzyński Ewolucja poglądów na sprawę mieszkaniową w Polsce / 14
Władysław Dobrzyński Kooperatywy mieszkaniowe. Wskazówki praktyczne [fragment 1] / 21
Prace przygotowawcze założycieli / 21
Zebranie organizacyjne / 22
Władze zrzeszenia / 22
Zarząd / 22
Rada nadzorcza i jej znaczenie jako organu, kontrolującego zarząd / 25
Walne zgromadzenie / 27
Finansowanie kooperatyw mieszkaniowych / 30
Stanisław Tołwiński Postulaty mieszkaniowe klasy robotniczej / 32
Budownictwo mieszkań robotniczych [red. Stanisław Szwalbe, Teodor Toeplitz, Stanisław Tołwiński] / 39
Rozdział 4. Podstawy rozwoju spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego w Polsce / 39
Rozdział 9 [Stanisław Szwalbe]. Organizacja spółdzielni mieszkaniowej / 49
Józef Gliński Zjednoczenie spółdzielczego ruchu mieszkaniowego w Polsce / 53
Jan Bełcikowski Z dziejów i doświadczeń 1-szej Robotniczej Spółdzielni Mieszkaniowej „Zdobycz Robotnicza” / 56
Ewolucja myśli organizacyjnej „Zdobyczy” / 56
Z życia i z obyczajów „Zdobyczy” / 63
M.Z. O potrzebie pracy społecznej / 65
Antoni Gandecki O podstawy ideowe ruchu / 67
Stanisław Tołwiński Bogactwo form spółdzielczego ruchu mieszkaniowego / 70
[Art. redakcyjny] Poznańskie spółdzielnie urzędnicze / 76
Michał Kostanecki Mieszkanie w osiedlach miejskich / 80
Rola spółdzielczości w polityce mieszkaniowej / 87
Budowa mieszkań przez spółdzielnie / 90
Administracja mieszkań przez spółdzielnie / 96
Usuwanie i odbudowa mieszkań przez spółdzielnie / 99

Część II Klęska mieszkaniowa jako kontekst działania społeczników / 101

Antoni A. Puławski Pogadanka o zdrowem mieszkaniu [część 2] / 111
Jakie skutki pociąga za sobą nieodpowiednie dla zdrowia mieszkanie / 111
Zdzisław Mierzyński Polityczne i gospodarcze zadania ruchu lokatorskiego / 114
Polityczno-gospodarcze zadania ruchu lokatorskiego / 114
Sprawozdanie Komisji Ankietowej przy Komitecie Ekonomicznym Prezydium Rady Ministrów / 122
Rozdział 2. Klęska mieszkaniowa / 122
Znaczenie warunków mieszkaniowych dla zdrowia / 125
Ilość rodzin bezdomnych / 126
Janina Ginett-Wojnarowiczowa Tragedie życiowe na tle mieszkaniowem / 129
Wiesław Wohnout Klęska mieszkaniowa / 132
„Domieszkiwanie” mieszkań — „donaszanie” ubrań / 132
Nadmiar mieszkań / 133
Klęska mieszkaniowa / 133
Co uczyniono za granicą / 134
W Polsce / 135
Czekamy na odpowiedź / 136
Maria Lipszyc-Balsigerowa Opracowanie monograficzne wyników
ankiety mieszkaniowej z 1934–1935 roku [fragment 1] / 137
[Art. redakcyjny] Stan budownictwa mieszkaniowego w Gdyni / 140
[Art. redakcyjny] Mieszkanie robotnicze a rozwój portu / 144

Część III Idea mieszkania społecznie najpotrzebniejszego jako postulat architektury zaangażowanej społecznie. Międzynarodowe Kongresy Architektury Nowoczesnej / 147

Władysław Dobrzyński Kooperatywy mieszkaniowe. Wskazówki praktyczne [fragment 2] / 159
Jak ułatwić budowę tańszych domów? / 159
Janina Ginett-Wojnarowiczowa Najmniejsze rozmiary mieszkania / 161
Teodor Toeplitz Znaczenie mieszkania małego / 166
Stanisław Brukalski O planach małych mieszkań / 169
[Zespół „Praesens”] Oiedle Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na Rakowcu / 178
Projekt osiedla na Rakowcu w Warszawie zespół arch. „Praesens” własność Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej / 178
System komunikacyjny / 182
Sytuacja / 183
Konstrukcja / 184
Mieczysław Neufeldt Mieszkanie najmniejsze — teoria a rzeczywistość / 186
Stanisław Tołwiński Definicja mieszkania społecznie najpotrzebniejszego (Odczyt wygłoszony na Walnym Zgromadzeniu Członków PTRM, 20 kwietnia 1939 r.) / 190
Rodowód / 190
Prawo do mieszkania / 193
Mieszkanie najmniejsze (minimalne) / 194
Skład rodziny / 194
Normy powierzchni / 197
Normy komornego / 199
Wyposażenie / 200
Składniki definicji / 200
Barbara Brukalska Dzisiejsza treść pojęcia mieszkania społecznie najpotrzebniejszego / 203
Na czym polega różnica stanowisk? / 203
Termin mieszkania społecznie najpotrzebniejszego / 204
Sublokatorstwo / 207
Ograniczone możliwości budowlane / 208
Jerzy Cegielski Mieszkanie duże czy małe? [część 1] / 210
Wielkość mieszkań i ich zaludnienie / 210

Część IV Osiedle społeczne jako krok do „przyszłości, która będzie inna”. Od idei do problemów realizacji / 213

Antoni A. Puławski Pogadanka o zdrowem mieszkaniu [część 3] / 226
Co uczynić należy, aby jak największa liczba obywateli miała jak najzdrowsze mieszkania / 226
Władysław Dobrzyński Kooperatywy mieszkaniowe. Wskazówki praktyczne [fragment 3] / 229
Wytyczne planowania osiedli / 231
Teodor Toeplitz Główne zagadnienia budownictwa mieszkaniowego w obecnej chwili [część 1 i 2] / 233
Budownictwo masowe / 233
Nowe sposoby budowania / 235
Normalizacja / 240
Teodor Toeplitz Dom koszarowy czy dom zbiorowy? / 246
Szymon Syrkus Tempo architektury / 250
Czynniki socjalno-ekonomiczne i architektura / 250
Osiedle Dammerstock — mieszkanie użytkowe / 251
„Powiększajcie okna — oszczędzajcie miejsca” / 252
Dopuszczalne minimum mieszkania / 254
Organizacja ruchu / 256
Przykłady funkcjonalizmu / 256
Uwielokrotnienie porcji czasu / 258
Konstrukcja / 258
Surowiec — Konstrukcja — Robocizna / 259
Józef Szanajca Domy wielopiętrowe / 262
Szymon i Helena Syrkusowie Masowa produkcja mieszkań / 267
Elephantiasis konstruktywizmu? / 267
Józef Szanajca Rozbudowa Warszawy / 274

Część V „Piękno to organizacja przestrzeni, a nie chaos zbytecznych ozdób”. O nowoczesny i racjonalny styl zamieszkiwania / 279

Władysław Dobrzyński Kooperatywy mieszkaniowe. Wskazówki praktyczne [fragment 4] / 291
Projekty budowlane / 291
Wacław Weker O świetle sztucznem w mieszkaniu / 296
Bruno Zborowski Racjonalizacja mebli i sprzętów / 299
Józef Jankowski Naświetlenie domów mieszkalnych /303
Helena Wolska Najmniejsze mieszkanie i przedmioty codziennego użytku / 305
Stanisław i Barbara Brukalscy Nasza praca nad urządzeniem mieszkań robotniczych / 309
Nasza praca nad mieszkaniem robotniczym / 309
Szymon i Helena Syrkusowie Współdziałanie użytkowników przy opracowaniu projektu mieszkania robotniczego / 312
Ewolucja typu mieszkania w osiedlu WSM na Rakowcu / 312

Część VI Problem komornego / 325

Teodor Toeplitz Spółdzielczość a sprawa mieszkaniowa / 330
Teodor Toeplitz Główne zagadnienia budownictwa mieszkaniowego w obecnej chwili [fragment listu] / 333
Budownictwo mieszkań robotniczych. Przepisy korzystania z mieszkań w domach WSM [wzory dokumentów] / 335
Teodor Toeplitz Utopja / 341
Teodor Toeplitz Komorne a dochody / 345
Antoni Zdanowski Kwestia mieszkaniowa na tle zarobków robotniczych / 348
Kwestia budownictwa mieszkań robotniczych w świetle stanu zarobków w Polsce / 348
Stanisław Tołwiński Budownictwo mieszkań robotniczych / 351
Z Polskiego Towarzystwa Reformy Mieszkaniowej / 355
Ceny małych mieszkań / 355
Stanisław Tołwiński Praca badawcza podstawą działalności / 360

Część VII Oddziaływanie eksperymentu żoliborsko-rakowieckiego na koncepcje budownictwa masowego / 365

Stanisław Tołwiński T. [Teodor] Toeplitz w Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej 373
Adam Próchnik [Wykład na zebraniu stowarzyszenia „Szklane domy”] / 376
Maria Lipszyc-Balsigerowa Opracowanie monograficzne wyników ankiety mieszkaniowej z 1934–1935 roku [fragment 2] / 386
Stanisław Tołwiński Spółdzielczość spożywców w mieście funkcjonalnym / 393
Krótki wstęp o gospodarce planowej / 393
Regionalizacja podstawą planowania /395
Miasto funkcjonalne / 396
Dzielnica mieszkaniowa i osiedle społeczne / 399
Więź społeczna w dzielnicy mieszkaniowej / 401
Plany nowoczesnych dzielnic mieszkaniowych w Warszawie 402
Organizacja zaopatrzenia ludności / 404
Zróżnicowanie zaopatrzenia i specjalizacja / 404
Rozmiary spółdzielni spożywców / 407
Dzielnicowa spółdzielnia spożywców i jej urządzenie / 408
Federacja spółdzielni i jej zadania gospodarcze / 410
Demokracja spółdzielcza / 411
Samorząd spółdzielczy / 412
Helena Syrkus, Szymon Syrkus Budownictwo doświadczalne / 414
[Zasław Stanisław] Malicki Budownictwo WSM / 424
Barbara Brukalska Zasady społeczne projektowania osiedli mieszkaniowych / 428
Przedmowa / 428
Rozdział I. Podstawy / 434
Uwagi metodologiczne / 434
Zasady / 435
Wytyczne /438
Uwagi końcowe / 453

Część VIII Spółdzielcze budownictwo mieszkaniowe / 455

Teodor Toeplitz Walka z bezrobociem przez budownictwo mieszkaniowe / 460
Sprawozdanie Komisji Ankietowej przy Komitecie Ekonomicznym Prezydium Rady Ministrów / 463
Rozdział 3. Powojenne budownictwo mieszkaniowe w Polsce / 463
Wady dotychczasowej działalności spółdzielni budowlano-mieszkaniowych / 463
Brak normalizacji i planowości w budowie mieszkań / 465
[Stanisław Szwalbe?] SPB w latach 1929–1933. Z doświadczeń społecznego budownictwa mieszkaniowego w Polsce / 467
Sprawozdanie SPB. Założenia ogólne / 467
Stanisław Szwalbe Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane i jego teoretyczne i praktyczne rezultaty / 472
Morsztynkiewicz Spółdzielnia Budowy Mieszkań Ekonomicznych w Gdyni / 475
Teodor Toeplitz Błędy i winy spółdzielczości mieszkaniowej / 479
Stanisław Szwalbe Spółdzielczość pracy w przemyśle budowlanym / 483
Alojzy Gruszka Budujmy mieszkania spółdzielcze! / 485

Posłowie / 488
Noty biograficzne / 499
Nota o źródłach / 510
Noty bibliograficzne / 513
Bibliografia / 519
Strony internetowe / 524
Indeks osób / 526

530 stron, Format: 13.0x21.0cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.