BALWIERZE CYRULICY WYRWIZĘBY Z DZIEJÓW CHOROBY I ZDROWIA ŁUKASIEWICZ D. Księgarnia

Balwierze, cyrulicy, wyrwizęby

Z dziejów choroby i zdrowia

W minionych stuleciach jednym z głównych problemów była ogromna śmiertelność spowodowana przez epidemie, zwłaszcza śmiertelność dzieci. Od przełomu XIX i XX wieku stopniowo zaczęły następować w tym obszarze coraz szybsze, pozytywne zmiany, a służba zdrowia swym działaniem obejmowała już nie tylko szlachtę i zamożne mieszczaństwo, ale również warstwy uboższe. Także skuteczność medycyny zasadniczo się poprawiała. Lepsze było wyżywienie i większa odporność na choroby, co dla stanu zdrowotnego społeczeństwa ma zasadnicze znaczenie. Dzięki postępowi naukowemu przezwyciężono wielkie klęski nieurodzaju i głodu, które zawsze prowokowały epidemie. Od połowy XIX wieku głód w Europie odchodził do przeszłości. Pojawiły się nawozy sztuczne, nowe uprawy, poprawa jakości hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu. Za tym wzrastała konsumpcja mięsa. Zanim to nastąpiło, z zachorowaniami radzono sobie metodą prób i błędów w zakresie stosowania środków zielnych, gdzie osiągnięto duże sukcesy. Nie rozumiano, jak działa dany specyfik, ale ważne było, że działał. Teorie medyczne i wykoncypowane metody leczenia stanowiły jednak dla zdrowia zagrożenie. Medycyna uniwersytecka miała natomiast nad ludową przewagę większej plastyczności i łatwości poddawania się zmianom. Medycyna ludowa przekazywana była z pokolenia na pokolenie w systemie rzemieślniczym. Lekarze po uniwersytetach raczej więc szkodzili bogatym puszczając krew i dając środki na przeczyszczenie, a biednym starali się pomóc znachorzy, wiejskie baby, akuszerki i zielarki. Uważano, że ogromne znaczenie w profilaktyce i leczeniu miała religia, jako że modlitwy do świętych, pielgrzymki, relikwie oraz vota uznawano za bardzo ważne pomoce lecznicze. Nasze czasy racjonalizmu zmieniły również religię, gdzie zmniejszyła się wiara w cudowne uzdrowienia.

Wstęp 9

Rozdział 1
Główne zmiany w obszarze zdrowotności do XIX wieku 13
Bogaci i biedni 13
Szpitale . 19
Wiedza i niewiedza medyczna . 22
Okulary 26
Epidemie . 28
Trąd i inne choroby . 31
Choroby weneryczne . 33
Lekarze i leczenie .. 38
Szpitale (2) . 48
Starość .. 65
Choroby psychiczne 68
Położnictwo .. 72
Histeria i sfera płciowości .. 76
Stomatologia 79
Apteki 82
Warunki mieszkaniowe a zdrowotność . 85
Sprawy sanitarne .. 88
Latryny i miejsca sekretne .. 93

Rozdział 2
Religia a zdrowie i leczenie . 97
Rewolucja w medycynie .. 98
Rola religii w epoce przednowoczesnej . 101
Święte społeczeństwo socjalne . 103
Chrześcijaństwo a leczenie . 105
Medycyna religijna .. 108
Modlitwa uzdrawiająca . 112
Święci lekarze .. 114
Pielgrzymki .. 121
Funkcje medyczne czarownic i czarowników 123
Relikwie .. 127
Amulety i święte przedmioty 133
Vota i ślubowania . 134
Religijny charakter chorób umysłowych .. 135
Religijne przyczyny zachorowań 138
Leczenie dżumy i wścieklizny .. 139
Znachorzy .. 140
Poczucie bezpieczeństwa . 142

Rozdział 3
Historia zdrowia i choroby w Prusach w XVIII wieku .. 145

Rozdział 4
Sytuacja zdrowotna i służba zdrowia pod zaborem pruskim i na ziemiach polskich w drugiej połowie XVIII i początku XIX wieku . 165
Splot modernizacyjny 165
Ocena sytuacji zdrowotnej na ziemiach polskich przez władze pruskie . 178
Stan sanitarny miast i osiedli 184
Stereotypy etniczne . 192
Organizacja służby zdrowia i informacji statystycznych .. 194
Próby poprawy sytuacji sanitarnej miast . 198
Przykład galicyjski 203

Rozdział 5
Choroba i zdrowie w Królestwie Prus w XIX wieku (1806‑1871) 207
Choroby epidemiczne 207
Innowacje .. 210
Liczba lekarzy w Prusach 210
Nowoczesny szpital . 211
Organizacja służby zdrowia .. 214
Medycyna a demografia .. 215
Rola państwa i instytucji publicznych w służbie zdrowia . 216

Rozdział 6
Zdrowie i choroba w Prusach 1871‑1933 .. 219
Organizacja służby zdrowia i edukacja medyczna, weterynaria .. 223
Polityka medyczna i medycyna społeczna .. 229
Szpitale . 230
Lekarze . 236
Szarlatani, znachorzy, medycyna ludowa . 241
Epidemie . 244
Choroby weneryczne . 247
Śmiertelność niemowląt .. 250
Starość .. 252
Sytuacja zdrowotna warstw niższych .. 253
Kasy Chorych .. 256

Rozdział 7
Zdrowotne aspekty żywienia . 261
Głód i obfitość . 261
Swojskość i cudzoziemszczyzna . 272
Chleb, czyli co jedzono . 275
Kuchnia sarmacka 278
Otyłość . 281
Dieta zalecana . 283
Fast foody .. 285

Rozdział 8
Pijaństwo i alkohol .. 289
Polskie tabu pijaństwa 289
Alkohol w rozwoju cywilizacyjnym . 299
Kościół, antyk i barbarzyńcy wobec pijaństwa . 303
Klientela i pijaństwo w świecie feudalnym i mieszczańskim .. 306
Pijaństwo chłopów i system propinacyjny oraz bieda . 320
Alkohol jako lekarstwo . 324
Piwo 326
Wino .. 334
Wódka .. 335
Alkoholizm w XIX wieku 339

Rozdział 9
Używki (tytoń, kawa, herbata, czekolada, narkotyki) . 351
Kawa, czekolada . 352
Herbata 355
Tytoń . 356
Narkotyki 365

Rozdział 10
Antykoncepcja i regulacja urodzeń w Prusach 1871‑1933 .. 367
Spadek urodzeń i spadek śmiertelności 367
Regulacja urodzeń i aborcja .. 375

Bibliografia .. 387

406 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.