Spór o legalizację
eutanazji
Przegląd
argumentów
Szybki
postęp medycyny i rozwój jej technicznych możliwości
dostarcza nowych metod leczenia chorób i ratowania życia.
Jednocześnie wyostrza on najbardziej fundamentalne i trudne problemy
moralne, dotyczące życia i śmierci. Oczywiście sam problem eutanazji,
rozumianej jako zadanie bezbolesnej śmierci w przypadku przedłużającej
się agonii lub choroby niedającej nadziei na wyleczenie, nie jest nowy.
Nie dotyczy już tylko sytuacji, w której nieuleczalnie chora
osoba (najczęściej na nowotwór) prosi o skrócenie
życia np. poprzez podanie jej dawki morfiny. Pojawiły się bowiem nowe
sytuacje związane z rozwojem technologii medycznych, a
szczególnie intensywnej terapii, które nie miały
miejsca jeszcze 50-60 lat temu. Powstają w związku z tym pytania:
- jak postępować z
pacjentami np. w stanie trwale wegetatywnym?
- Czy można zrezygnować: z
nawadniania i odżywiania takich pacjentów, z podawania
leków zwalczających infekcje oraz odłączyć aparaturę
podtrzymującą życie?
- Jak postępować w przypadku
dzieci dotkniętych nieuleczalnymi wadami, np. bezmózgowiem?
- W jakich sytuacjach
rezygnacja ze środków ratujących i podtrzymujących życie
jest przerwaniem uporczywej terapii, a w jakich przypadkach jest to
eutanazja bierna?
- W jakich przypadkach
podawanie środków przeciwbólowych, będące
głównym zadaniem opieki paliatywnej nad nieuleczalnie chorym
pacjentem, może stać się eutanazją czynną?
- W jaki sposób
ocenić terminalną sedację?
Wstęp
Rozdział I
Definicje
pojęć "eutanazja" i "wspomagane samobójstwo"
1. Ewolucja znaczenia słowa "eutanazja"
2. Problem z definicją eutanazji
2.1 Cechy definicyjne i przykłady definicji terminu "eutanazja"
2.2 Wspomagane samobójstwo
3. Typy eutanazji
Rozdział II
Sytuacje
graniczne związane z leczeniem u schyłku życia
1. Uwagi wstępne
2. Problem sztucznego nawadniania i odżywiania
2.1 Przykłady spraw sądowych dotyczących przerwania nawadniania i
odżywiania
2.2 Czym jest sztuczne nawadnianie i odżywianie
3. Zasada podwójnego skutku jako usprawiedliwienie
przyspieszenia śmierci w opiece paliatywnej
3.1 Zasada podwójnego skutku u św. Tomasza z Akwinu
3.2 Współczesne zastosowanie zasady podwójnego
skutku
3.2.1 Zastosowania zasady podwójnego skutku w prawie i
normach organizacji zawodowych lekarzy
3.2.2 Zastosowanie zasady podwójnego skutku w orzecznictwie
- przykład brytyjski
3.2.3 Letalna analgezja w prawie polskim
3.2.3 Zasada podwójnego skutku w normach wybranych
organizacji zawodowych lekarzy
3.2.4 Raport brytyjskiej Komisji Waltona
3.2.5 Krytyka zasady podwójnego skutku
3.2.5.1 Dylematy związane z opieką paliatywną
3.2.5.2 Krytyka intencji (zamiaru)
3.2.5.3 Lekarz i jego odpowiedzialność za śmierć chorego
3.2.5.4 Obrona intencji
3.3 Zakwestionowanie aktualności zasady podwójnego skutku
4. Terminalna sedacja
5. Zabić a pozwolić umrzeć
5.1 Zaprzestanie terapii ratującej życie
5.2 Eutanazja a zaprzestanie terapii
5.3 Działanie i zaniechanie, ocena konsekwencji
5.4 Zaprzestanie terapii a eutanazja bierna
5.5 Uporczywość (daremność) terapeutyczna
5.6 Autonomia pacjenta i przerwanie leczenia
6. Podsumowanie
Rozdział III
Argument
religijny
1. Stanowisko chrześcijaństwa
1.1 Zagadnienia wstępne
1.2 Stanowisko Kościoła katolickiego
1.3 Stanowisko Kościołów prawosławnych
1.4 Stanowisko wybranych Kościołów protestanckich
1.4.1 Zagadnienia wstępne
1.4.2 Stanowisko Kościoła anglikańskiego
1.4.3 Stanowisko metodystów
1.4.4 Stanowisko Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
1.4.5 Stanowisko Kościołów reformowanych
1.4.6 Stanowisko prezbiterian
1.4.7 Stanowisko Wspólnoty Kościołów
Ewangelickich w Europie
1.4.8 Podsumowanie
2. Stanowisko judaizmu
3. Stanowisko islamu
4. Stanowisko buddyzmu
Rozdział IV
Argument
z prawa naturalnego - wersja laicka
1. Uwagi wstępne
2. Prawo naturalne jako obiektywny porządek norm
2.1 Problem z akceptacją prawa naturalnego
2.2 Źródła poznania prawa naturalnego
2.3 Krytyka - błąd naturalistyczny
3. Prawo naturalne a prawo stanowione
4. Prawa człowieka jako przykład uniwersalnych praw naturalnych
5. Dobro ludzkiego życia
6. Podsumowanie
Rozdział V
Argument
z autonomii jednostki
1. Uwagi ogólne
2. Autonomia w medycynie
2.1 Europejska konwencja bioetyczna
3. Problem zgody pacjenta na leczenie
3.1 Zgoda kompetentnej osoby na zabieg
3.2 Problem zgody pacjenta niekompetentnego
3.3 Oświadczenia woli pro futuro
3.4 Krytyka oświadczeń woli pro futuro
3.5 Koncepcja najlepszego interesu pacjenta
3.6 Krytyka koncepcji najlepszego interesu pacjenta
4. Eutanazja na prośbę pacjenta jako wyraz autonomii
5. "Obowiązek umierania"
6. Eutanazja a powinności lekarza
7. Podsumowanie
Rozdział VI
Argument
z jakości życia
1. Uwagi wstępne
1.1 Czym jest jakość życia
1.2 Próby opisu i zastosowania kategorii jakości życia
1.3 Problem mierzalności jakości życia
1.3.1 Przykładowe mierniki jakości życia
1.4 Jakość życia w decyzjach etycznych
1.4.1 Pacjenci kompetentni i ich jakość życia
1.4.2 Przykłady rozstrzygnięć sądowych w przypadkach osób
kompetentnych
1.4.3 Jakość życia w przypadkach pacjentów niekompetentnych
1.5 Bycie osobą a prawo do życia
1.5.1 Przynależność do gatunku ludzkiego jako kryterium bycia osobą
1.5.2 Przykłady rozstrzygnięć sądowych w przypadkach osób
niekompetentnych
1.5.3 Holenderski protokół z Groningen jako przykład
zastosowania oceny jakości życia
2. Podsumowanie
Rozdział VII
Argument
równi pochyłej
1. Uwagi ogólne
2. Formy argumentu równi pochyłej
2.1 Logiczna postać argumentu równi pochyłej
2.2 Empiryczna postać argumentu równi pochyłej
2.3 Historyczna postać argumentu równi pochyłej
3. Wytyczenie granicy jako zabezpieczenia przed skutkami
równi pochyłej
4. Próby wytyczenia granic w praktyce Ä wybrane
obowiązujące rozwiązania prawne
4.1 Wspomagane samobójstwo Ä rozwiązania
amerykańskie
4.2 Eutanazja w rozwiązaniach europejskich
4.2.1 Holandia
4.2.1.1 Orzecznictwo sądowe
4.2.1.2 Ustawa "O kontroli zakończenia życia na żądanie i pomocy w
samobójstwie"
4.2.2 Belgia
4.2.2.1 Ustawa i orzecznictwo sądowe
4.2.3 Luksemburg
4.2.4 Kanada
4.2.5 Australijski stan Wiktoria
4.2.6 Prawny status eutanazji i wspomaganego samobójstwa w
Polsce
4.2.6.1 Zabójstwo na żądanie i ze współczucia w
polskim kodeksie karnym
4.2.6.1.1 Problem z terminem "eutanazja"
4.2.6.1.2 Przedmiot ochrony
4.2.6.1.3 Eutanazja a zaniechanie lub niepodejmowanie terapii
4.2.6.1.4 Warunki uprzywilejowania zabójstwa z art. 150 kk.
4.2.6.1.5 Sankcja za zabójstwo z art. 150 kk.
4.2.6.2 Namowa lub udzielenie pomocy do samobójstwa w
polskim kodeksie karnym
4.2.6.2.1 Przedmiot ochrony
4.2.6.2.2 Forma i przesłanki popełnienia przestępstwa z art. 151 kk.
4.2.6.2.3 Wątpliwości związane z karalnością przestępstwa z art. 151 kk.
4.2.7 Polski projekt legalizacji eutanazji
5. Wątpliwości dotyczące efektywności zabezpieczeń przed
równią pochyłą
5.1 Płynna granica między wspomaganym samobójstwem a
eutanazją oraz rodzajami cierpienia
5.2 Statystyki holenderskie i belgijskie
5.2.1 Raport Remmelinka i jego krytyka
5.2.2 Kontynuacja badań nad zjawiskiem wspomaganej śmierci w Holandii
5.2.3 Statystyki regionalnych komisji ds. eutanazji
5.2.4 Dyskusyjność przytaczanych danych
5.2.5 Statystki belgijskie i ich analiza
5.2.6 Wątpliwości odnośnie przestrzegania granic wykonywania eutanazji
wytyczonych przez ustawodawcę belgijskiego
5.3 Zmiany w prawie brytyjskim po sprawie Dianne Pretty
5.4 Od autonomii decyzji do eutanazji osób niekompetentnych
motywowanej współczuciem
6. Podsumowanie
Rozdział VIII
Typy
argumentów w sporze o dopuszczalność eutanazji i
wspomaganego samobójstwo
1. Wprowadzenie
2. Czym jest eutanazja i wspomagane samobójstwo
3. Argumenty formułowane przez przeciwników przyspieszania
śmierci
3.1 Argument ze świętości życia w wersji religijnej
3.2 Argument nienaruszalności życia z prawa naturalnego w wersji
laickiej
3.3 Argument równi pochyłej
4. Argumenty formułowane przez zwolenników przyspieszania
śmierci
4.1 Argument z autonomii jednostki
4.2 Argument z jakości życia
5. Inne argumenty
6. Podsumowanie
Bibliografia
366
stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka