Dobra wiara w podatku od
wartości dodanej
Koncepcja
dobrej wiary stworzona została w orzecznictwie Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W dobrej wierze pozostaje wyłącznie
podatnik, który nie wiedział lub przy zachowaniu należytej
staranności nie mógł dowiedzieć się o tym, że uczestniczy w
transakcji, która wiąże się z nadużyciem lub oszustwem w
zakresie podatku od wartości dodanej. Takiego podatnika, mimo że
uczestniczy on w transakcji stanowiącej oszustwo lub nadużycie, nie
można pozbawić określonego rodzaju uprawnienia, np. prawa do odliczenia
podatku naliczonego.
Prezentowana
publikacja stanowi analizę koncepcji dobrej wiary prowadzoną z punktu
widzenia normatywnej konstrukcji podatku od wartości dodanej. Wskazuje
przy tym na:
- materialnoprawny aspekt
dobrej wiary – kiedy jej dowodzić,
- formalnoprawny aspekt
dobrej wiary – jak jej dowodzić.
Przedstawione w publikacji zagadnienia zyskują istotne znaczenie przy
stosowaniu przepisów wspólnego sytemu podatku od
wartości dodanej. Koncepcja dobrej wiary jest zatem kluczowa dla
organów podatkowych, a także sądów kontrolujących
ich działalność.
Wykaz
skrótów 11
Wstęp . 17
Rozdział I.
„Dobra
wiara” jako pojęcie porządku prawnego Unii
Europejskiej . 29
Uwagi wstępne . 29
1. „Dobra wiara” w pierwotnym oraz
wtórnym prawie Unii Europejskiej . 33
2. Pojęcie dobrej wiary w niepodatkowym orzecznictwie
Trybunału . 40
3. Pojęcie dobrej wiary w podatkowym orzecznictwie Trybunału .
45
3.1. Pojęcie dobrej wiary w ramach wspólnego systemu podatku
od wartości dodanej – etap początkowy 46
3.2. Pojęcie dobrej wiary w ramach wspólnego systemu podatku
od wartości dodanej – rozwój orzeczniczej
koncepcji Trybunału 52
3.2.1. Podmiotowy aspekt orzeczniczej koncepcji Trybunału 53
3.2.2. Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania i oszustwom podatkowym
oraz zakaz nadużycia prawa podatkowego . 62
3.2.3. Orzecznicza koncepcja dobrej wiary – aspekt
funkcjonalny 65
4. Jednolity cel stosowania pojęcia dobrej wiary w prawie UE
71
Uwagi końcowe 80
Rozdział II.
„Dobra wiara” – możliwość adaptacji
pojęcia w prawie podatkowym .
83
Uwagi wstępne . 83
1. Funkcjonalny aspekt pojęcia dobrej wiary w ujęciu
historyczno-porównawczym 85
2. Charakterystyka prawa podatkowego . 100
2.1. Korygująca oraz uzupełniająca funkcja dobrej wiary a kształtowanie
stosunku prawnopodatkowego . 102
2.2. Warunkująca funkcja dobrej wiary a określoność prawa podatkowego.
108
2.3. Ochronna funkcja dobrej wiary a zasada sprawiedliwości w prawie
podatkowym 113
3. Metody realizacji postulatu sprawiedliwości w prawie
podatkowym . 118
Uwagi końcowe 121
Rozdział III
Źródło
oraz charakter orzeczniczej koncepcji dobrej wiary .
125
Uwagi wstępne . 125
1. Neutralność jako umocowanie koncepcji dobrej wiary w systemie
VAT 128
2. Dobra wiara w świetle orzeczniczej koncepcji TSUE . 138
2.1. Materialnoprawna podstawa orzeczniczej koncepcji dobrej
wiary 139
2.1.1. Prawo do odliczenia podatku naliczonego . 139
2.1.2. Opodatkowanie transakcji transgranicznych (WDT oraz
eksport) . 142
2.1.3. Odpowiedzialność solidarna . 146
2.1.4. Korekta podatku błędnie wykazanego na fakturze . 148
2.1.5. Zastosowanie procedury szczególnej (VAT
marża) 149
2.2. Charakter orzeczniczej koncepcji dobrej wiary 151
2.2.1. Zastosowanie koncepcji dobrej wiary w stosunku do uprawnienia,
którego przesłanki zostały spełnione . 153
2.2.2. Zastosowanie koncepcji dobrej wiary w stosunku do uprawnienia,
którego realizacja może pozostawać w sprzeczności z systemem
VAT 163
2.2.3. Zastosowanie koncepcji dobrej wiary w stosunku do uprawnienia,
którego przesłanki zostały spełnione wyłącznie
pozornie 169
3. Granica stosowania orzeczniczej koncepcji dobrej wiary . 181
Uwagi końcowe 184
Rozdział IV.
Materialnoprawny aspekt
orzeczniczej koncepcji dobrej wiary
187
Uwagi wstępne . 187
1. Uzasadnienie potrzeby wyznaczenia normatywnej granicy zastosowania
koncepcji dobrej wiary 191
2. Orzecznicza koncepcja dobrej wiary w świetle normatywnego modelu
VAT 196
2.1. Teoretycznoprawna analiza instytucji odliczenia podatku
naliczonego . 197
2.2. Teoretycznoprawna analiza dostawy towarów w ramach WDT
i eksportu 204
2.3. Teoretycznoprawna analiza idei opodatkowania marży . 216
3. Orzecznicza koncepcja dobrej wiary w świetle zasad
wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz
ogólnych zasad prawa 222
4. Nadużycie prawa jako zdarzenie aktualizujące obowiązek badania
dobrej wiary (okoliczność gwarantująca wtórny charakter
dobrej wiary) . 239
Uwagi końcowe 246
Rozdział V.
Formalnoprawny
aspekt orzeczniczej koncepcji dobrej wiary
249
Uwagi wstępne . 249
1. Czynniki kształtujące formalnoprawny aspekt koncepcji dobrej
wiary 252
2. Orzecznicza konstrukcja dowodzenia dobrej wiary oraz podstawy jej
domniemania 262
2.1. Obowiązki podatnika oraz organu podatkowego w toku dowodzenia
dobrej wiary 263
2.2. Orzecznicze podstawy domniemania dobrej wiary podatnika
266
2.3. Systemowe przeszkody prawnego domniemania dobrej wiary
podatnika 274
3. Dochodzenie dobrej wiary podatnika w oparciu o konstrukcję
domniemania faktycznego . 284
3.1. Istota domniemania faktycznego w postępowaniu podatkowym
287
3.2. Domniemanie faktyczne jako metoda eksponująca kryterium należytej
staranności w toku dowodzenia dobrej wiary 293
4. Należyta staranność jako obiektywny wzorzec podatnika podatku od
wartości dodanej . 306
Uwagi końcowe 311
Wnioski . 317
Bibliografia. 331
Wykaz aktów prawnych . 341
Orzecznictwo ETS / TSUE 343
Orzecznictwo sądów krajowych . 349
Opinie Rzeczników Generalnych 351
Źródła elektroniczne 353
356
stron, Format: 15.0x21.0cm, oprawa twarda