Filozofia jako krytyka poznania
Wprowadzenie do transcendentalizmu Ernsta Cassirera
Od kilku lat, głównie w związku ze wzmożonymi pracami prowadzonymi przez Profesor
Birgit Recki z Uniwersytetu w Hamburgu oraz Profesora Johna Michaela Kroisa z Uniwersytetu
Humbolta w Berlinie, można zaobserwować rosnące zainteresowanie filozofią Ernsta
Cassirera. […]
Wyjątkowa rozległość dokonań Ernsta Cassirera oraz różnorodność podejmowanych
przez niego problemów filozoficznych jeszcze za jego życia sprawiały trudności, gdy
szło o jednoznaczną kwalifikację tego filozofa do jakiegoś kierunku filozoficznego.
Kiedy pracował i tworzył jeszcze w Niemczech, był tam znany głównie jako teoretyk
poznania i historyk filozofii – po przymusowym przyjeździe do Stanów Zjednoczonych
jego filozofię określano mianem filozofii języka, bądź filozofii nauki, w Polsce
znany jest przede wszystkim jako filozof kultury, twórca symbolizmu. By zdać sobie
sprawę z ogromu i doniosłości pracy tego autora oraz właściwie tę pracę zrozumieć,
należy wskazać na jedność metody, którą się posługiwał, dzięki czemu stanie się
jasna wielość i różnorodność kwalifikacji, jakim podlegał w oczach komentatorów.
[…] Właśnie założenia metodologiczne i refleksja nad zasadami poznania wyrastające
z tradycji filozofii krytycznej i przedstawione przez Cassirera jako „krytyka
poznania” stanowią rdzeń niniejszej rozprawy. Ma ona na celu przedstawienie oraz
omówienie historii i teorii transcendentalizmu w jego marburskiej postaci oraz pokazanie
jego potencjału wyjaśniającego jako metody współczesnych nauk ścisłych i
humanistycznych.
Ze „Wstępu”
Wykaz stosowanych skrótów
Wstęp
Rozdział 1.
Historia filozofii jako historia problemu poznania
1.1 Problemowe ujęcie historii filozofii
1.2 Prehistoria krytycyzmu
Rozdział 2.
Filozofia jako krytyka poznania
2.1 Dogmatyzm i krytycyzm
2.1.1 Substancja i funkcja
2.1.2 Poznanie syntetyczne
2.1.3 Agregat i system
2.2 Antypsychologizm
2.3 Problem i zadanie krytyki poznania
Rozdział 3.
Krytyka poznania jako teoria budowy pojęć
3.1 Krytyka Arystotelesowskiej teorii abstrakcji
3.2 Relacyjna teoria pojęć
3.2.1 Pojęcia nauk przyrodniczych
3.2.1.1 Rola eksperymentu
3.2.1.2 Funkcje budowy pojęć nauk przyrodniczych
3.2.2 Pojęcia nauk humanistycznych
Rozdział 4.
Krytyka poznania jako logika poznania przedmiotowego
4.1 Pojęcie przedmiotu poznania w krytycznym idealizmie
4.1.1 Przedmiot jako „to, co dane” (das Gegebene)
4.1.2 Przedmiot jako zadanie (die Aufgabe)
4.1.2.1 Przedmiot jako transcendentalny warunek syntezy przedstawień
4.1.2.2 Przedmiot jako „Vorwurf”
4.1.2.3 Przedmiot jako niewiadoma poznania
4.2 Subiektywność, obiektywność, relatywność, prawdziwość
4.2.1 Logiczna gradacja treści doświadczenia
4.2.2 Pojęcie prawdy w krytycznym idealizmie
4.2.3 Pojęcie rzeczywistości
Zakończenie
Bibliografia
256 stron, Format: 14.5x20.5cm, oprawa miękka