Polska europejska czy narodowa?
Ostatnie ćwierćwiecze – po blisko pół wieku zastoju, izolacji, braku
suwerenności i ograniczeń życia obywatelskiego – otworzyło przed społeczeństwem
polskim możliwości, o jakich wcześniej nam się nie śniło. To okres sukcesu w
politycznej i gospodarczej przebudowie Polski. Jest ona bowiem wolna, suwerenna i trwale
zakotwiczona w strukturach europejskich. Jest też państwem funkcjonującym normalnie, a
wziąwszy pod uwagę ostatnie lata (kiedy była określana jako „zielona wyspa” na
kryzysowej mapie Europy), nawet lepiej niż normalnie. Co nie znaczy, że jest całkiem
dobrze.
Badania opinii publicznej odnotowały dezaprobatę wobec instytucji działających
często sprzecznie z interesem państwa i obywateli. Towarzyszy jej wysoki poziom
nieufności Polaków wobec państwa i władzy. Na wszystko to nakłada się kryzys
gospodarczy, prowadzący do zaostrzenia konfliktów i podziałów w społeczeństwie.
Żeby zrozumieć stan zróżnicowań oraz ich postrzeganie w społeczeństwie, trzeba
mieć świadomość współwystępowania różnych czynników, tych historycznych i
współczesnych, endogennych i zewnętrznych, płynących z otwarcia na świat. Kluczowym
syntetycznym wskaźnikiem procesów rozwojowych społeczeństwa i kraju są dysproporcje
materialne. Nakładają się na nie dysproporcje społeczne, edukacyjne i wiele innych.
Skoro jest, jak jest, i mamy wolność bez braterstwa, ogromniejące dysproporcje
ekonomiczne są w zasadzie logicznym następstwem zdarzeń. Zróżnicowania jednak były i
będą za duże. Do najważniejszych należą nierówności materialne i społeczne, a te
właśnie po ćwierćwieczu transformacji politycznej są bardzo wyraźne. Mamy do
czynienia z wyostrzaniem się dysproporcji między ludźmi z wyższych szczebli drabiny
społecznej a tymi, którym się nie powiodło – niekoniecznie z własnej winy, ale na
skutek splotu określonych czynników sytuacyjnych.
Maria Jarosz, socjolog, profesor zwyczajny, doktor habilitowany,
kierownik Zakładu Przemian Społecznych i Gospodarczych Instytutu Studiów Politycznych
PAN. Analizuje społeczeństwo polskie i reakcje ludzi na nowe, nie akceptowane sytuacje.
Jest autorką i redaktorką blisko trzydziestu książek oraz około trzystu artykułów
opublikowanych w Polsce i za granicą. Ważniejsze książki to: Suicides (Paris 2005),
Dzisacu szakaiagu (Tokio 2008), Macht, Privilegien, Korruption: die polonische
Gesselschaft 15 Jahre nach der Wende (Wiesbaden 2005) oraz prace zbiorowe Polska. Ale
jaka? (2005), Wygrani i przegrani polskiej transformacji (2005), Transformacja. Elity.
Społeczeństwo (2007), Naznaczeni i napiętnowani. O wykluczeniu politycznym (2008),
Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny (2008), Polacy równi i równiejsi
(2010), Polacy we wspólnej Europie. Dysproporcje materialne i społeczne (2011),
Instytucje: konflikty i dysfunkcje (2012), Polskie bieguny. Społeczeństwo w czasach
kryzysu (2103), a także refleksje własne socjologa i uczestnika wydarzeń minionych
sześćdziesięciu lat w Polsce pt. Obyś żył w ciekawych czasach. Fakty, wydarzenia,
anegdoty (2009).
Maria Jarosz
Wstęp. Dwie czy trzy Polski?
Adam Daniel Rotfeld
Europejskie pojednanie? Narodowe konflikty - międzynarodowe rozwiązania
Wstępne ustalenia
Koncepcja
Proces
Dwa doświadczenia - Polska-Niemcy i Polska-Rosja
Przedłużające się konflikty
Podsumowanie
Maria Jarosz
Przejawy wykluczenia we współczesnym społeczeństwie
Wykluczenie polityczne. Dwie Polski
Bieda - główna przesłanka wykluczenia społecznego
Napiętnowani. Lustracja i wykluczenie etniczne
Wykluczeni z życia
Adam Leszczyński
Mohery i lemingi. Dwa modele polskiej tożsamości
Dwie Polski
"Leming" i "moher" - definicje
Polski spór o nowoczesność
Krzysztof Jasiecki
Kryzys strefy euro jako test modeli kapitalizmu.
Co z Polską?
Tło teoretyczne - różnorodność współczesnego kapitalizmu
Kryzys strefy euro i rozbieżności rozwoju gospodarczego w Unii Europejskiej
Czy możliwe jest przełamanie "integracji między nierównymi"
Podsumowanie
Marek W. Kozak
Deklarowane a rzeczywiste priorytety rozwoju
Dostosowanie popytu i podaży - skala unijna
Poziom europejski i krajowy - podejście strategiczne
Poziom operacyjny
Podsumowanie
Marta Danecka
Polityka społeczna w aspekcie międzynarodowym
Perspektywa europejska
Poziom narodowy - pragmatyczny
Wydatki socjalne
Europeizacja polskiej polityki społecznej na przykładzie przeciwdziałania ubóstwu i
wykluczeniu społecznemu
Kierunki rozwoju Europejskiego Modelu Społecznego
Podsumowanie
Maciej Duszczyk
Polityka migracyjna na rozdrożu. Między emigracją a imigracją
Co to jest polityka migracyjna
Dokąd zmierza polska polityka migracyjna
Czy swobodny przepływ pracowników jest dla nas korzystny
Jaka powinna być reakcja na emigrację poakcesyjną
Czy Polska może się stać państwem imigracyjnym
Co należy zrobić, aby zwiększyć zatrudnienie cudzoziemców i zarazem uniknąć
zagrożenia bezrobociem
Podsumowanie
Zbigniew Mikołejko
Kościół narodowy czy uniwersalny?
Prawda skłamanej antynomii
Na straży mitycznej substancji
Tożsamość pod presją (modernizmu)
Wobec uniwersalizmu Kościoła
Odtrącone projekty powszechności
Maria Jarosz, Marek W. Kozak
Polska europejska czy narodowa? Konkluzje
Noty o autorach
Summary
Contents
280 stron, Format: 14.5x22.5cm, oprawa twarda