W publikacji zwrócono uwagę na problemy szczególnie niepokojące
Europejczyków: wzmożone migracje, kulturową tożsamość Europy w powiązaniu z faktem
wielokulturowości społeczeństw europejskich, integrację a suwerenność państw
narodowych, politykę państw europejskich wobec mniejszości etniczno-narodowych i wiele
innych.
W intencji Autorów książka ma nie tylko informować, lecz także inspirować do
dyskusji na temat dominujących we współczesnej Europie problemów, różnic
i podobieństw w ich rozwiązywaniu. Powinna także skłonić Czytelników do
refleksji na temat przyszłości Europy, zastanowienia się nad prognozami związanymi z
dalszymi konsekwencjami migracji, z przemianami w strukturze etniczno-narodowej krajów
europejskich, z obecnością w Europie coraz bardziej licznej grupy muzułmanów.
Przedmiotem dyskusji mogą być także kwestie związane z religijnością Europejczyków
oraz patologie towarzyszące otwartości granic i poszukiwaniu lepszych warunków życia.
Biorąc pod uwagę potrzeby związane z kształceniem studentów na kierunku
Europeistyka, Autorzy publikacji oferują różne formy refleksji humanistycznej o
współczesnej Europie.
Spis treści
Wstęp
Część I
TOŻSAMOŚĆ EUROPEJSKA I PROCES INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ W REFLEKSJI
SOCJOLOGICZNEJ
Rozdział 1. Źródła tożsamości europejskiej
-
Jacenty
Siewierski
1. Linie periodyzacji
2. Jedność już była
3. Wątki antyczne
4. Wobec kultur odmiennych. Europa jako Zachód
5. Zasięg i granice Europy
6. Kultura i cywilizacja. Dziedzictwo i konstrukcje
Rozdział 2. Integracja europejska w dyskursie politycznym
-
Józef
Niżnik
1. Pojęcie dyskursu politycznego
2. Idea integracji europejskiej, a pojęcie suwerenności państwowej
3. Pojęcie państwa we współczesnym dyskursie politycznym
4. Integracja europejska w dyskursie politycznym a problemy globalne
5. Integracja europejska w dyskursie politycznym a Begriffsgeschichte
Rozdział 3. Tożsamości narodowe i wielokulturowość w Europie
-
Jost Halmann
1. Tożsamość narodowa
2. Wielokulturowość
3. Wyzwania dla tożsamości narodowych
Rozdział 4. Perspektywy państwa narodowego w kontekście integracji
europejskiej i globalizacji
-
Jolanta Polakowska-Kujawa
1. Specyfika dyskusji o państwie narodowym w naukach społecznych
2. Perspektywy suwerenności państw narodowych
3. Unia Europejska jako odpowiedź na proces globalizacji i pomniejszania suwerenności
państw narodowych
4. Niepokoje wokół idei denacjonalizacji państwa w związku z wchodzeniem w struktury
ponadnarodowe
Rozdział 5. Religijność w zjednoczonej Europie
-
Elżbieta
Firlit
1. Religijność jako zjawisko społeczno-kulturowe i jego wymiary
2. Struktura wyznaniowa zjednoczonej Europy przed i po 1 maja 2004 roku
3. Religijność Europejczyków w świetle międzynarodowych badań socjologicznych -
wybrane wskaźniki
4. Zakończenie
Część II
MIGRACJE I ICH KONSEKWENCJE DLA SPOŁECZEŃSTW EUROPEJSKICH
Rozdział 1. Migracje - teoria a realia dotyczące Europy
-
Jolanta
Polakowska-Kujawa
1. Proces migracji: istota i konsekwencje społeczne
2. Znaczenie inkluzji w polityce państwa wobec imigrantów
3. Asymilacja i integracja imigrantów a społeczeństwo wielokulturowe
4. Migracje a struktura etniczno-narodowa społeczeństw europejskich
Rozdział 2. Migracje masowe z peryferii do centrów. Przyczyny, skutki i
strategie migracji Polaków do Europy Zachodniej
-
Tadeusz Popławski
1. Istota masowych migracji
2. Motywy migracji
3. Model strategii migracyjnych a społeczna sieć migracji
4. Badania sieci powiązań i zależnych od niej strategii migranckich
5. Typy migracji a strategie życiowe migrantów w relacji centra-peryferie. Rola tradycji
migracyjnej
Rozdział 3. Kariera negatywna jako skutek migracji. Losy kobiet z Europy Wschodniej i
Środkowej w zachodnich państwach dobrobytu
-
Günther Robert
1. Powody strukturalne migracji oraz jej cele
2. Feminizacja biedy
3. Zmiany społeczne
4. Feminizacja migracji
5. Emigracja przymusowa i handel kobietami
6. Standardowe elementy kariery negatywnej
7. Przesłanki kariery negatywnej
8. Pochodzenie i sposoby werbowania
9. Ograniczenie samodzielności i metamorfoza
10. Próby radzenia sobie z sytuacją
11. Kontakty z klientami
12. Wykluczenie, więzienie i oferty pomocy
13. Zakończenie
Rozdział 4. Migracje do Francji w badaniach socjologicznych
-
Janusz
Kostarczyk
1. Migracje w ujęciu socjologicznym
2. Francuski model integracyjny
3. Rys historyczny ruchów migracyjnych do Francji
4. Główne kierunki badań socjologicznych nad imigracją we Francji
Część III
MNIEJSZOŚCI ETNICZNO-NARODOWE I ICH OCHRONA
Rozdział 1. Ochrona mniejszości narodowych w Europie. Zasady ochrony ich
praw oraz problemy wdrażania ich w życie
-
Sławomir Łodziński
1. "Ożywienie etniczne" i wzrost zainteresowania problemami
ochrony mniejszości narodowych w Europie
2. Zarys historii kształtowania się zasad ochrony praw osób należących do
mniejszości narodowych w Europie
3. Konwencja Ramowa Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych (1995)
4. Prawno-polityczne problemy określania pojęcia "mniejszość narodowa"
5. Prawa szczególne osób należących do mniejszości narodowych
6. Równość i przeciwdziałanie dyskryminacji etnicznej
7. Integracja mniejszości narodowych oraz społeczne granice akceptacji ich praw
8. Zakończenie: mniejszości narodowe w państwie demokratycznym w Europie
Rozdział 2. Mniejszości narodowe w Polsce a wyniki narodowego spisu
powszechnego z 2002 roku - Andrzej Sadowski
1. Obawy i nadzieje związane z pytaniem o narodowość
2. Pytanie o narodowość - uwagi metodologiczne
3. Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego w zakresie deklaracji narodowości, a skład
narodowościowy mieszkańców
Rozdział 3. Muzułmanie w Europie. Dystans kulturowy, szanse
asymilacji i integracji
- Katarzyna Górak-Sosnowska
1. Integracja muzułmanów w Europie - casus polskich Tatarów
2. Specyfika muzułmanów napływowych
3. Perspektywy integracji imigrantów muzułmańskich - badanie EFFNATIS
4. Polityka integracyjna i jej wpływ na identyfikację drugiego pokolenia imigrantów
5. Zakończenie
Część IV
ZMIANY SPOŁECZNE W STARYCH I NOWYCH PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH
UNII EUROPEJSKIEJ - WYBRANE PRZYKŁADY
Rozdział 1. Zmiany społeczne w Zjednoczonych Niemczech - wybrane
problemy
- Piotr Błędowski
1. Zmiany w strukturze demograficznej społeczeństwa niemieckiego
2. Struktura gospodarstw domowych
3. Zatrudnienie w gospodarce niemieckiej
4. Bezrobocie w Niemczech
5. Sytuacja dochodowa ludności Niemiec
6. Ubóstwo we współczesnych Niemczech
7. Zakończenie
Rozdział 2. Struktura społeczna Wielkiej Brytanii
- Jacenty
Siewierski
1. Uwarunkowania strukturalne i historyczne
2. Struktura demograficzna
3. Struktura zatrudnienia
4. Struktura dochodów
5. Segmenty struktury społecznej w Wielkiej Brytanii
6. Rozpiętości majątkowe i ruchliwość społeczna w Wielkiej Brytanii
7. Struktura etniczna
8. Zróżnicowanie religijne
9. Zakończenie
Rozdział 3. Zmiany społeczno-gospodarcze w Hiszpanii
- Rafał
Towalski
1. Hiszpania po II wojnie światowej
2. Gospodarka
3. Społeczeństwo
4. Procesy społeczne
5. Zakończenie
Rozdział 4. Społeczeństwo francuskie - główne tendencje zmian
- Leszek Gilejko
1. Nowe procesy i ich skutki
2. Kryteria stratyfikacji - społeczeństwo grup społeczno-zawodowych
3. Ubóstwo i marginalizacja
4. Perspektywy zmian w strukturze społecznej
Rozdział 5. Czechy i Słowacja - zmiany strukturalne w procesie
transformacji i integracji z Unią Europejską
- Rafał Towalski
1. Procesy demograficzne
2. Rynek pracy w republikach Czeskiej i Słowackiej
3. Edukacja
4. Inne aspekty związane ze strukturą społeczną
5. Zakończenie
Rozdział 6. Pozycja Polski w Unii: gospodarka, ludność,
struktura społeczna, jakość administracji
- Jacenty Siewierski
1. Struktura gospodarki i poziom zaawansowania gospodarczego
2. Struktura demograficzna, prognozy ludnościowe i ruchy migracyjne
3. Struktura społeczna i jej wpływ na stabilność polityczną
4. Jakość administracji i służby publicznej
Rozdział 7. Przemiany klas i warstw społecznych w Polsce okresu
transformacji na tle przemian w Europie Zachodniej
- Tadeusz Popławski
1. Państwo transformujące a klasowy wymiar nierówności społecznych
2. Specyfika pejzażu społecznego Polski okresu transformacji na tle krajów
transformacyjnych oraz centralnych w Europie
3. Zakończenie
Część V
SPOŁECZEŃSTWA EUROPEJSKIE W MIĘDZYNARODOWYCH BADANIACH
SOCJOLOGICZNYCH
Rozdział 1. Rzeczywistość społeczna Europy i narzędzia jej
diagnozowania - programy badawcze
- Arkadiusz Łankowski
1. Krajowe programy badawcze - wybrane przykłady
2. Międzynarodowe programy badawcze
3. Zakończenie
Rozdział 2. Stosunek do innych narodów w badaniach polskich i
międzynarodowych
- Jolanta Polakowska-Kujawa
1. Wpływ wiedzy o innych krajach na sympatie i antypatie
2. Wpływ stereotypów na sympatie i antypatie w Europie
3. Stosunek Polaków do narodów europejskich w badaniach socjologicznych
Część VI
ZMIANY W ZACHOWANIACH I ORIENTACJACH EUROPEJCZYKÓW
Rozdział 1. Zachowania konsumenckie społeczeństw europejskich i
ich uwarunkowania kulturowe
- Jolanta Polakowska-Kujawa
1. Uwarunkowania wzorów konsumpcji
2. Konsumpcja jako cel i wartość w cywilizacji zachodniej
3. Wyobrażenia o wartościach: konsumpcja jako wartość
4. Krytyka orientacji na konsumpcję jako krytyka cywilizacji zachodniej
5. Kultura a zachowania konsumpcyjne
6. Zakończenie
Rozdział 2. Kontynent dwóch prędkości? Europa wobec wyzwań
społeczeństwa informacyjnego i konsumpcyjnego
- Anna Kulpa-Ogdowska
1. Sieciowość organizacji społeczeństwa
2. Indywidualizacja pracy. Nowe grupy wygranych i przegranych
3. Relacje między kapitałem twórczym a kapitałem społecznym
4. Konsumeryzm jako strategia zagłuszania nowych form ryzyka
Rozdział 3. Rzecznictwo interesów organizacji konsumenckich w
Unii Europejskiej
- Urszula Kurczewska
1. Bureau Europeen des Unions de Consommateurs (BEUC)
2. The Confederation of Family Organizations in the European Community (COFACE)
3. European Community of Consumer Cooperatives, czyli Euro Coop
4. Zakończenie
Rozdział 4. Kształtowanie europejskiej przestrzeni edukacyjnej z
polskiej perspektywy
- Tadeusz Kowalewski
1. Geneza Deklaracji Bolońskiej
2. Dostosowanie polskiego prawodawstwa edukacyjnego
3. Współpraca europejskich instytucji w zakresie polityki edukacyjnej
4. Międzynarodowe programy współpracy edukacyjnej w Polsce
5. Finansowanie edukacji
6. Rola sektora B+R w rozwoju edukacji
7. Wyzwania edukacyjne
8. Zakończenie
539 stron, B5, miękka oprawa