W książce Budżet ogólny Unii Europejskiej pokazano - krok po kroku - jak udało
się przekonać państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej do angażowania swoich
środków w finansowanie współpracy międzynarodowej. Dzięki pozyskanym w ten sposób
środkom utworzona organizacja integracyjna stała się jedną z najprężniej
rozwijających się struktur międzynarodowych, stanowiących wzór dla innych regionów.
Zgromadzone w ramach budżetu ogólnego środki zmieniają nie tylko państwa
członkowskie, a także państwa sąsiadujące z nimi, przygotowując je do członkostwa.
Autorka wyjaśnia zastosowane mechanizmy umożliwiające redystrybucję środków z
państw bogatych do mniej zamożnych. Pokazuje inteligencję reformatorów budżetu UE,
którzy - mimo istotnych różnic w rozwoju państw członkowskich - zagwarantowali jego
równowagę, a także możliwość wzrostu liczby państw członkowskich w przyszłości.
Spis treści
Wstęp 11
Rozdział I
Pojęcie Finanse Wspólnot Europejskich 16
1. Zasady finansowania organizacji i jej działanie 18
2. Pierwsze kroki w finansowaniu współpracy europejskiej 22
3. Kryzys finansów europejskich i jego źródła 41
4. Problem dotyczący kompetencji instytucji 42
5. Nierównowaga budżetu – problem państw członkowskich 48
6. Rosnąca luka miedzy potrzebami a możliwościami ich finansowania we Wspólnotach
Europejskich 50
Pytania i zagadnienia kontrolne 52
Rozdział II
Reformowanie finansów Wspólnot Europejskich 53
1. Pierwsze próby reformowania finansów Wspólnot Europejskich 53
2. Reformy finansów europejskich 55
3. Ramy reformy finansowej Wspólnot Europejskich 56
3.1. Pułap dla nowych źródeł własnych 57
3.2. Nowe źródła finansowe budżetu Wspólnot Europejskich 57
3.3. Wielka Brytania i utrzymanie mechanizmu korygującego 59
4. Dyscyplina budżetowa 60
5. Wydatki na Wspólną Politykę Rolną 64
6. Dyscyplina dotycząca wydatków nieobligatoryjnych 66
7. Zarządzanie wydatkami 67
8. Reforma funduszy strukturalnych 68
9. Ocena skuteczności reformy wprowadzonej w ramach pakietu Delorsa I 70
Pytania i zagadnienia kontrolne 78
Rozdział III
Reformy w ramach pakietu Delorsa II (1993-1999) 79
1. Wprowadzone zmiany do procedury ustalania budżetu w ramach pakietu Delorsa II 79
2. Realizacja perspektywy budżetowej 1993-1999 po reformie wprowadzonej w ramach
pakietu Delorsa II 89
3. Ocena realizacji perspektywy finansowej 1993-1999 99
Rozdział IV
Agenda 2000 104
1. Agenda 2000. Propozycje komisji 106
2. Agenda 2000. Ostateczne wyniki negocjacji 112
3. Agenda 2000. Realizacja 122
Rozdział V
Perspektywa finansowa 2007-2013 125
1. Propozycja komisji europejskiej nowego porozumienia międzyinstytucjonalnego 125
2. Przyjęte porozumienie międzyinstytucjonalne 131
3. Możliwość wprowadzenia zmian do ram finansowych 137
4. Instrumenty poza przyjętymi ramami finansowymi 137
5. Poprawa warunków współpracy międzyinstytucjonalnej 139
6. Bezpieczne zarządzanie finansami 139
7. Realizacja perspektywy finansowej 2007-2013: pierwsze lata 139
7.1. Wyzwania przed polityka spójności w UE-27 140
7.2. Budżet ogólny na 2007 rok 141
7.3. Budżet ogólny na 2008 rok 154
7.4. Ocena pierwszego roku realizacji perspektywy finansowej 2007-2013 161
Pytania i zagadnienia kontrolne 164
Rozdział VI
Podstawy prawne finansowania Wspólnot Europejskich 165
1. Instrumenty prawne określające procedury budżetowe 168
2. Zasady rządzące budżetem wspólnotowym 169
3. Harmonogram procedury ustalania i przyjmowania budżetu ogólnego 171
4. Realizacja budżetu 176
4.1. Realizacja budżetu – podstawy prawne 177
4.2. Zarządzanie finansami Unii europejskiej w praktyce 179
5. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) 185
6. Ustalenia dotyczące finansowania działań w II i III filarze 188
6.1. Specjalne rozwiązania dotyczące II i III filaru 189
6.2. Wzmocniona współpraca 190
6.3. Skutki finansowe braku uczestnictwa państwa członkowskiego w określonych
działaniach 191
Pytania i zagadnienia kontrolne 192
Rozdział VII
Budżet Wspólnot Europejskich (perspektywa finansowa) – dyscyplina 193
1. Osiem faz kształtowania budżetu Wspólnot Europejskich 193
2. Faza pierwsza lata 1958-1970 195
3. Faza druga lata 1971-1975 197
4. Faza trzecia lata 1976-1982 198
5. Faza czwarta lata 1983-1987 198
6. Faza piąta lata 1988-1992 200
7. Faza szósta lata 1993-1999 (pierwsza perspektywa finansowa) 202
8. Faza siódma lata 2000-2006 (druga perspektywa finansowa) 202
9. Faza ósma lata 2007-2013 (trzecia perspektywa finansowa) 207
Pytania i zagadnienia kontrolne 211
Rozdział VIII
Składniki budżetu i ich ewolucja 212
1. Ewolucja dochodów budżetu 216
2. Analiza obciążeń narodowych wpłat do budżetu Wspólnot Europejskich 219
3. Wzajemne przepływy miedzy budżetem ogólnym a krajem członkowskim na przykładzie
Polski 226
4. Obciążenia budżetu ogólnego akcjami dla nowych państw członkowskich z
poszerzenia w 2004 roku 229
5. Alternatywne źródła wpłat do budżetu ogólnego 233
6. Wydatki budżetu ogólnego i ich ewolucja 236
Pytania i zagadnienia kontrolne 239
Rozdział IX
Polityczne znaczenie budżetu 240
Pytania i zagadnienia kontrolne 244
Rozdział X
Problem kursu 245
Pytania i zagadnienia kontrolne 257
Rozdział XI
Problem stopy procentowej i inflacji 258
Pytania i zagadnienia kontrolne 271
Rozdział XII
Budżet Unii Europejskiej a budżet państwa członkowskiego 272
1. Wpłaty do budżetu ogólnego 272
2. Wpłaty do budżetu ogólnego a uczestnictwo w Unii Gospodarczej i Walutowej 276
3. Rozwiązania wprowadzone do transferów środków strukturalnych
w perspektywie 2007-2013 280
4. Przykład Polski w perspektywie 2007-2013 282
Pytania i zagadnienia kontrolne 287
Rozdział XIII
Problem rabatu brytyjskiego 288
1. Wprowadzenie rabatu brytyjskiego i jego ewolucja w latach 1974-2007 289
2. Zmiana warunków decydujących o wprowadzeniu rabatu 294
3. Zmiana warunków naliczania rabatu 295
4. Korzyści Wielkiej Brytanii wynikające z rabatu 296
5. Stanowisko państw członkowskich Unii Europejskiej wobec rabatu 298
6. Stanowisko Polski w sprawie rabatu brytyjskiego 302
7. Stanowisko Unii Europejskiej w sprawie rabatu brytyjskiego 303
8. Wnioski 310
Pytania i zagadnienia kontrolne 310
Rozdział XIV
Budżet a interwencjonizm 311
Pytania i zagadnienia kontrolne 316
Rozdział XV
Budżet a konkurencyjność 317
Pytania i zagadnienia kontrolne 331
Rozdział XVI
Budżet ogólny Unii europejskiej a polityka poszerzenia 332
Pytania i zagadnienia kontrolne 335
Rozdział XVI
Budżet Unii Europejskiej w kontekście globalnym 336
1. Pojęcie globalnych dóbr publicznych 339
2. Enumeracja globalnych dóbr publicznych 344
3. Gradacja globalnych dóbr publicznych 346
4. Globalne dobra publiczne a globalne zarządzanie 347
5. Udział Unii europejskiej w zarządzaniu i niezbędne do tego atrybuty 350
6. Wizje dotyczące przyszłości ewolucji zarządzania w sferze globalnych dóbr
publicznych 351
Pytania i zagadnienia kontrolne 354
Zakończenie 355
Spis skrótów 362
Spis tabel 364
Spis rysunków 368
Bibliografia 370
Indeks 375
388 stron, oprawa miękka