Prezentowana monografia poświęcona jest instytucjom prawa umów
służącym jako narzędzia, za pomocą których system prawny wspiera zaufanie jednego
podmiotu do drugiego, niezbędne do podjęcia decyzji o zawarciu umowy.
Przedmiotem pracy są między innymi zasady przypisania i wykładni
oświadczenia woli, reguły działania pełnomocnika, regulacje nakazujące udzielenia
informacji oraz zachowania otrzymanych informacji w tajemnicy, przepisy określające
skutki działania w błędzie, zasady rządzące nabyciem prawa od osoby nieuprawnionej
oraz odpowiedzialnością za szkodę. Autor dokonuje analizy funkcjonowania tych regulacji
prawnych i bada, na ile są one w stanie wpływać na zachowania podmiotów w taki
sposób, by skłonić je do podjęcia ryzyka polegającego na przystąpieniu do procedury
zawierania umowy. Rozważania te poprzedzone są obszerną analizą zjawiska zaufania,
jego wpływu na obrót gospodarczy i jego związków z systemem prawnym.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział I. Ryzyko i zaufanie w świecie współczesnym
1. Ryzyko i zaufanie - wstępne ustalenia
2. Społeczeństwo nowoczesne
Rozdział II. Zaufanie, jego rodzaje i źródła
1. Sposoby badania zaufania
2. Analiza funkcjonalna Niklasa Luhmanna
3. Zaufanie w ujęciu Anthony\'ego Giddensa
4. Racjonalne teorie zaufania (zaufanie strategiczne)
a) wprowadzenie
b) poglądy Jamesa S. Colemana
c) zaufanie w ujęciu Diega Gambetty
d) strategiczna koncepcja zaufania Russela Hardina - zaufanie jako zawarty interes
5. Zaufanie moralne
6. Zaufanie a role społeczne
7. Koncepcja Piotra Sztompki
8. Wnioski płynące z teorii gier
a) uwagi wstępne
b) dylemat więźnia
c) jednostronna gra w zaufanie
d) wnioski
9. Podsumowanie - pojęcie zaufania przyjęte w pracy
10. Rodzaje zaufania
a) rodzaje zaufania ze względu na jego adresata
b) rodzaje zaufania ze względu na treść
c) rodzaje zaufania ze względu na jego charakter
11. Czynniki wpływające na powstanie zaufania
a) uwaga wstępna
b) czynniki poznawcze
c) cechy osobiste podmiotu udzielającego zaufania
d) reguły kulturowe
e) przypadek szczególny - kształtowanie się zaufania w kontaktach internetowych
Rozdział III. Wzajemna relacja i koordynacja zaufania i prawa jako dwóch narzędzi
kontroli społecznej (analiza w zakresie prawa umów)
1. Funkcje zaufania
2. Zaufanie, prawo, współpraca
a) zaufanie a prawo - uwagi ogólne
b) funkcje zaufania w dziedzinie umów
c) rola zaufania z punktu widzenia ekonomii kosztów transakcyjnych
3. Ryzyko kontraktowania
a) wprowadzenie
b) ryzyka fazy przedkontraktowej
c) ryzyka fazy wykonywania umowy
4. Reakcja systemu prawnego na istnienie ryzyka kontraktowania
a) zadania prawa umów
b) redukcja asymetrii informacyjnej
c) celowość istnienia prawnych sankcji naruszenia zaufania
d) rodzaje sankcji naruszenia zaufania
e) zagrożenia związane z mechanizmami prawnej ochrony zaufania
5. Tak zwane umowy szczególnego zaufania
Rozdział IV. Ochrona oczekiwań zawarcia skutecznej umowy
1. Oczekiwania co do woli i zdolności do zawarcia umowy
a) uwaga wstępna
b) przypisanie oświadczenia woli ze względu na uzasadnione oczekiwania
c) sankcja odszkodowawcza
d) brak ochrony zaufania w przypadku braku zdolności do zawarcia umowy i wadliwości
decyzji drugiej strony
2. Zaufanie co do tożsamości i właściwej reprezentacji drugiej strony
a) oczekiwania co do tożsamości drugiej strony
b) oczekiwania związane z działaniem w cudzym imieniu - uwagi ogólne
c) zaufanie wobec reprezentowanego i sankcja polegająca na realizacji oczekiwań
d) zaufanie wobec reprezentanta
Rozdział V. Ochrona zaufania co do treści zobowiązania
1. Rola drugiej strony w kształtowaniu informacyjnych podstaw decyzji o zawarciu umowy
2. Realizacja oczekiwań strony dokonywana przez wykładnię oświadczeń woli
3. Moc wiążąca oświadczeń przedkontraktowych
4. Problem rozszerzenia ochrony uzasadnionych oczekiwań strony
5. Przepisy o błędzie, podstępie i wyzysku jako instrumenty restytucyjnej ochrony
zaufania
a) błąd i podstęp
b) wyzysk
Rozdział VI. Ochrona oczekiwań co do możliwości wykonania umowy
1. Uwagi wstępne
2. Problem obiektywnej niemożliwości świadczenia
3. Nabycie prawa od nieuprawnionego
a) zagadnienia ogólne
b) nabycie własności nieruchomości
c) nabycie własności rzeczy ruchomej
d) nabycie wierzytelności
e) nabycie prawa na podstawie czynności pozornej
f) nabycie prawa należącego do spadku
g) wnioski co do polskiej regulacji nabycia od nieuprawnionego
Rozdział VII. Ochrona oczekiwań właściwego wykorzystania przekazanej drugiej
stronie informacji
1. Potrzeba ochrony
2. Instrument ochrony
Rozdział VIII. Odpowiedzialność za naruszenie zaufania według przepisów o
czynach niedozwolonych
1. Podstawy odpowiedzialności
2. Obiektywna nieprawidłowość czynu
3. Wina
4. Odpowiedzialność za cudze czyny
5. Zakres obowiązku naprawienia szkody
Literatura
212 stron, oprawa miękka
