Chcia³em poznaæ przebieg i przyczyny
deprawacji s³awnej niegdy¶ niemieckiej socjologii oraz filozofii i przyjrzeæ siê
¶wiat³u u¿yczanemu przez nie zdehumanizowanej dyktaturze, wystêpuj±cej pod mianem
Trzeciej Rzeszy". Nie by³a to - pisze autor - praca radosna.
"Temat narzuca³ siê natrêtnie. Do
niewiedzy i ciekawo¶ci dosz³o przekonanie o jego ogólniejszej donios³o¶ci, a meandry
w³asnej biografii dostarczy³y argumentów przeciwko tematom alternatywnym".
Stanis³aw Tyrowicz by³ cz³owiekiem znakomitego umys³u i piêknego charakteru.
Biografiê mia³ - jak wielu ludzi z jego pokolenia - nie³atw±. W m³odo¶ci prze¿y³
fascynacjê komunizmem. W epoce Polskiego Pa¼dziernika by³ rzecznikiem radykalnej
destabilizacji. Odwrót od Pa¼dziernika spowodowa³, ¿e - jako jeden z pierwszych -
rozsta³ siê z czerwon± legitymacj± PZPR. Zosta³ uczonym w Katedrze Historii My¶li
Spo³ecznej Uniwersytetu Warszawskiego, kierowanej przez prof. Ninê Assorodobraj-Kulê.
Ksi±¿ka ta jest pioniersk± analiz±
dziejów humanistyki III Rzeszy.
Autor stawia zarazem materia³owi historycznemu
pytania wspó³czesne: o relacje ¶wiata w³adzy totalitarnej ze ¶wiatem nauk
humanistycznych; o mechanizmy niszczenia nauki przez funkcjonariuszy partii wyposa¿onej w
jedynie s³uszn± ideologiê; o degeneracjê pojêcia narodu w publikacjach ideologów
nazizmu; wreszcie o degeneracjê samego narodu deprawowanego nazistowsk± nauk±, kultur±
i propagand±. To bardzo pouczaj±ca lektura i bezcenne ¼ród³o wiedzy o epoce nazizmu.
Trzeba te¿ pamiêtaæ o jej kontek¶cie polskim. Powsta³a w II po³owie lat 60., a
obroniona zosta³a jako dysertacja doktorska w czerwcu 1968 r. By³ to czas, gdy drêtwa i
nudna ideologia PZPR nabra³a nieoczekiwanej dynamiki, wzbogacona o w±tki faszystowskiei
antysemickie. Dlatego ksi±¿kê Stanis³awa Tyrowicza nale¿y czytaæ równie¿ jako
swoist± odpowied¼ na ekscesy polskiego komunizmu, przyodzianego w barwê brunatn±.
SPIS TRE¦CI
Od autora
Wstêp
Rozdzia³ I. Socjologia w III Rzeszy
1. Kontrowersje i dylematy socjologii mieszczañskiej
2. W stronê socjologii narodowej
3. Socjologiczne wyobra¿enia "wspólnoty
narodowej" i jej elementy
4. Socjologiczne pojêcia i teorie narodu
5. Socjologia stosowana
6. Socjologia "biologiczna" a ¶wiadomo¶æ
socjologiczna
7. Socjologia III Rzeszy a darwinizm spo³eczny
Rozdzia³ II. W poszukiwaniu filozofii "rodzaju
niemieckiego"
1. Przedmiot badañ i jego zakres
2. ¦rodowisko filozoficzne oraz zasiêg jego oddzia³ywania
3. Filozofia w "pañstwie ¶wiatopogl±dowym"
4. "Tradycjonali¶ci" i
"antytradycjonali¶ci" w filozofii akademickiej III Rzeszy
a) Sytuacja spo³eczno-polityczna i aktywizacja tre¶ci
historycznych
b) Spór o tradycjê jako przejaw ¶wiadomo¶ci filozoficznej
c) Doktryna wobec tradycji
5. Dwa programy filozofii "rodzaju niemieckiego"
a) Hermann Glockner - "tradycjonalista"
b) Franz Bohm - "antytradycjonalista"
6. Baeumler - filozof i pedagog
7. Moloch historii i dyskredytacja filozofii
Rozdzia³ III. Paramilitarna alternatywa nauki
liberalnej
1. Mundur przeciw todze
2. Uniwersytet paramilitarny
3. Humanistyka zdeprawowana
4. W matni urzêdowego ¶wiatopogl±du
Bibliografia
256 stron, A5, oprawa miêkka