Sędziowski nadzór penitencjarny
Polski model nadzoru i kontroli nad legalnością i prawidłowością wykonywania
środków o charakterze izolacyjnym
Monografia T. Kalisza przedstawia problemy natury teoretycznej, prawnej i
praktycznej, związane z sędziowskim nadzorem penitencjarnym.
\Przedmiotowa instytucja należy do szeroko rozumianych mechanizmów kontrolnych
istniejących w toku postępowania wykonawczego, gwarantujących jego prawidłowy
przebieg. Nadzór penitencjarny jest w doktrynie prawa karnego wykonawczego instrumentem o
charakterze kontrolno-nadzorczym, uruchamianym w toku wykonywania środków o charakterze
izolacyjnym. Ponieważ środki reakcji na przestępstwo związane z izolacją traktuje
się obecnie jako najdalej ingerujące w sferę praw i wolności obywatelskich, wymagają
one odpowiednich gwarancji prawnych zabezpieczających pozycję skazanego. Przykładem
może być nadzór penitencjarny, który koncentruje się na kontroli legalności i
prawidłowości wykonywania kary pozbawienia wolności, kary aresztu, tymczasowego
aresztowania, zatrzymania oraz środka zabezpieczającego związanego z umieszczeniem w
zakładzie zamkniętym, a także kar porządkowych i środków przymusu skutkujących
pozbawieniem wolności. Warto zauważyć, że problematyka ta nie była dotąd zbyt
szeroko analizowana w polskiej literaturze prawniczej.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1
Kodeksowe i pozakodeksowe instrumenty gwarantujące prawidłowy tok wykonywania
środków o charakterze izolacyjnym
1.1. Uwagi wprowadzające
1.2. Kodeksowy system kontroli w toku postępowania wykonawczego
1.2.1. Wnioski o wszczęcie postępowania, zażalenia na postanowienia incydentalne oraz
procedura z art. 24 k.k.w
1.2.2. Skargi, wnioski i prośby
1.2.3. Tryb skargowy z art. 7 k.k.w
1.2.4. Kontrola społeczna nad postępowaniem wykonawczym
1.2.5. Nadzór administracyjno-służbowy. Kontrola wewnętrzna w ramach jednostek
organizacyjnych więziennictwa
1.3. Inne procedury kontrolne dotyczące środków izolacyjnych
1.3.1. Mechanizmy międzynarodowej kontroli i ochrony praw człowieka
1.3.2. Rzecznik Praw Obywatelskich
1.3.3. Skarga konstytucyjna
1.3.4. Kontrola parlamentarna
1.3.5. Monitoring organizacji pozarządowych
Rozdział 2
Ewolucja nadzoru penitencjarnego w Polsce
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Okres dwudziestolecia międzywojennego
2.2.1. Kształtowanie się jednolitego systemu penitencjarnego
2.2.2. Rozporządzenie w sprawie organizacji więziennictwa z 1928 r
2.2.3. Kodeks karny z 1932 r. i ustawa o organizacji więziennictwa z 1939 r
2.3. Lata 1945-1969
2.3.1. Pierwsze lata po zakończeniu II wojny światowej
2.3.2. Narodziny sędziowsko-prokuratorskiego modelu nadzoru penitencjarnego
2.3.3. Ustawa o Prokuraturze PRL z 1967 r
2.4. Kodeks karny wykonawczy z 1969 r
2.4.1. Kodeksowy zakres działań nadzorczych
2.4.2. Wydziały penitencjarne w sądach wojewódzkich
2.4.3. Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie zakresu i trybu sprawowania
nadzoru penitencjarnego z 1981 r.
2.4.4. Ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych z 1985 r. oraz ustawa o Prokuraturze
Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1985 r.
2.4.5. W stronę reformy prawa karnego wykonawczego
Rozdział 3
Nadzór penitencjarny - definicja, charakter prawny i teleologiczne podstawy
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Rozgraniczenie terminów kontrola i nadzór. Definicja pojęcia sędziowski nadzór
penitencjarny
3.2.1. Pojęcie kontroli i jej istota
3.2.2. Kontrola a nadzór
3.2.3. Pojęcie sędziowskiego nadzoru penitencjarnego i jego charakter prawny
3.3. Cele, zakres i kryteria nadzoru penitencjarnego
3.3.1. Cele działań kontrolnych a cele nadzoru penitencjarnego
3.3.2. Rodzaje i zakres kontroli a zakres nadzoru penitencjarnego
3.3.3. Kryteria kontroli a kryteria nadzoru penitencjarnego
3.4. Procedury kontrolne i ich jakość a problemy związane z realizacją nadzoru
penitencjarnego
3.4.1. Fazy (stadia) kontroli
3.4.2. Jakość i wyniki kontroli
3.4.3. Środki realizacji nadzoru penitencjarnego
3.4.4. Klasyfikacja problemowa nadzoru penitencjarnego
3.5. Teorie uzasadniające istnienie nadzoru penitencjarnego
3.5.1. Teoria rozszerzonego postępowania incydentalno-wykonawczego
3.5.2. Teoria ochrony praw podmiotowych skazanego
3.5.3. Teoria wnikania czynnika legalności do dziedziny wykonawczej
3.5.4. Teoria samodzielnej prawnej natury kary pozbawienia wolności
Rozdział 4
Pozycja i kompetencje sędziego penitencjarnego w ujęciu k.k.w. z 1997 r
4.1. Sędzia penitencjarny jako organ prawa karnego wykonawczego
4.1.1. Pojęcie organu postępowania wykonawczego
4.1.2. Podział organów postępowania wykonawczego
4.1.3. Organy sądowe
4.1.4. Sąd penitencjarny - sędzia penitencjarny
4.2. Pojęcie kompetencji
4.3. Kompetencje wykonawcze sędziego penitencjarnego
4.4. Kompetencje nadzorcze sędziego penitencjarnego
4.4.1. Zespół kompetencji nadzorczych i ich klasyfikacja
4.4.2. Własne środki korekcyjne
4.4.3. Wstrzymanie wykonania aktu prawnego
4.4.4. Środki tak zwanej pośredniej ingerencji
4.4.5. Zatwierdzenie (udzielenie zgody)
4.4.6. Żądanie informacji oraz powiadomienie (środki informacyjne)
4.4.7. Środki doradcze (poradnictwo)
Rozdział 5
Szczegółowe problemy związane z nadzorem penitencjarnym realizowanym poza
zakładem karnym
5.1. Nadzór penitencjarny nad tymczasowym aresztowaniem, zatrzymaniem oraz w
zakresie wykonywania kar porządkowych i środków przymusu skutkujących pozbawieniem
wolności
5.1.1. Problemy definicyjne
5.1.2. Zakres problemowy działań nadzorczych
5.1.3. Cele wykonywania tymczasowego aresztowania
5.1.4. Status prawny osoby tymczasowo aresztowanej (aspekt wykonawczy)
5.1.5. Nadzór penitencjarny a nadzór procesowy nad zatrzymaniem
5.1.6. Nadzór penitencjarny a nadzór procesowy nad tymczasowym aresztowaniem
5.2. Nadzór w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym oraz zakładzie leczenia odwykowego
5.2.1. Izolacyjne środki zabezpieczające. Zakres problemowy działań nadzorczych
5.2.2. Status prawny osoby internowanej
5.2.3. Kontrola pomieszczeń i posiadanych przedmiotów, kontakty ze światem zewnętrznym
oraz stosowanie środków przymusu bezpośredniego
5.2.4. Typologia instytucji dctcncyjnych a nadzór penitencjarny
5.2.5. Kompetencje nadzorcze i formy realizacyjne stosowane w ramach kontroli wykonywania
środków zabezpieczających
5.2.6. Inne procedury nadzorczo-kontrolne nad środkami zabezpieczającymi
5.3. Nadzór penitencjarny związany z wykonywaniem orzeczeń sądów wojskowych
5.3.1. Sądownictwo wojskowe wojskowy sędzia penitencjarny
5.3.2. Zakres i właściwość
5.3.3. Orzeczenia sądów wojskowych objęte nadzorem penitencjarnym
Rozdział 6
Nadzór penitencjarny w świetle badań empirycznych
6.1. Założenia metodologiczne badań empirycznych
6.2. Nadzór penitencjarny w percepcji sędziów penitencjarnych
6.2.1. Charakterystyka grupy sędziów uczestniczących w badaniach
6.2.2. Ocena wybranych zagadnień związanych z wykonywaniem środków izolacyjnych
6.2.3. Sugestie i oceny dotyczące instytucji nadzoru penitencjarnego
6.3. Sprawozdania wizytacji jednostek penitencjarnych za lata 2004-2008
6.3.1. Zakres analizy oraz strona formalna sprawozdań
6.3.2. Strona materialna sprawozdań oraz kierunek i treść zaleceń powizytacyjnych
6.3.3. Wnioski końcowe i zalecenia powizytacyjne
Wnioski końcowe
Wykaz piśmiennictwa
Wykaz aktów prawnych
Spis tabel, wykresów i wykazów
Aneks. Zbiór aktów normatywnych regulujących problematykę nadzoru penitencjarnego w
Polsce (1918-2010)
Wzór ankiety
Summary
516 stron, B5, oprawa miękka
