Prace wybitnego polskiego cywilisty prof. Alfreda Ohanowicza zachowują do
dziś swą aktualność dzięki jego wnikliwym badaniom, ukazywaniu genezy instytucji i
stosowaniu metody prawnoporównawczej, a także umiejętności rozpoznania funkcji
społecznej, jakim służyć miały instytucje praw cywilnego.
Wybór obejmuje monografie, studia i artykuły pozwalające prześledzić
rozwój myśli cywilistycznej XX wieku oraz kształtowanie się obowiązujących obecnie
instytucji prawa cywilnego. Prace zamieszczone w Wyborze dotyczą problemów kodyfikacji
(od Kodeksu Stanisława Augusta Poniatowskiego po kodyfikacji praw socjalistycznego),
problematyki ogólnej prawa cywilnego (m.in. zbiegu norm), prawa rzeczowego i spadkowego,
a także prawa zobowiązań, w tym bezpodstawnego wzbogacenia oraz odpowiedzialności
odszkodowawczej.
Alfred Ohanowicz
(1888-1984) pochodził z rodziny polskich Ormian. Urodził
się w Lwowie i tam spędził młodość. W 1919 r. przeniósł się do Poznania, gdzie
powierzono mu Katedrę Prawa Cywilnego. Był uczniem prof. W. Abrahama, O. Balcera i E.
Tilla, odbył studia w Berlinie pod kierunkiem prof. J. Kohlera i T. Kippa. Działalność
naukową łączył z praktyką prawniczą. Był dziekanem Wydziału Prawno-Ekonomicznego
Uniwersytety Poznańskiego, syndykiem i radcą generalnym Poznańskiego Ziemstwa
Kredytowego, członkiem Trybunału Kompetencyjnego oraz senatorem, a po wojnie m.in.
redaktorem naczelnym "Ruchu Prawniczego, Ekonomicznego i Socjologicznego".
Do najważniejszych jego prac należą monografie dotyczące ciężarów państwowych
duchowieństwa (1911), współwłasności w prawie prywatnym austriackim (1916),
przyrzeczenia publicznego (1920), niesłusznego wzbogacenia (1956) zbiegu norm w polskim
prawie cywilnym (1963). Był też autorem wielu cennych komentarzy i glos. Na
podręcznikach prof. A. Ohanowicza wychowało się wiele pokoleń prawników. Do grona
jego uczniów należ m.in. profesorowie A. Agopszowicz, S. Buczkowski, J. Górski, W.
Górski W. Ludwiczak, Z.K. Nowakowski, Z. Radwański, A. Stelmachowski.
Wstęp - Zbigniew Radwański
Od wydawcy - Andrzej Gulczyński
Nota bibliograficzna
Wykaz skrótów
Rozdział I. Historia prawa
1. Ciężary państwowe duchowieństwa w Polsce w drugiej połowie XV i w początkach XVI
wieku (1447-1530) (1911)
Rozdział II. Kodyfikacja prawa
1. Ostatnia próba kodyfikacji prawa cywilnego w Rzeczypospolitej szlacheckiej (Kodeks
Stanisława Augusta) (1952) Współautor Zbigniew Radwański
2. Unifikacja i reforma prawa cywilnego (1959)
3. Kodeks cywilny (1964)
4. W sześćdziesiątą rocznicę [odzyskania niepodległości] (1978)
5. Nowy Kodeks cywilny Niemieckiej Republiki Demokratycznej (1978)
Rozdział III. Problematyka ogólna prawa cywilnego
1. Nowe poglądy na stanowisko sędziego cywilnego przy stosowaniu ustaw (Referat na V.
Zjazd prawników i ekonomistów polskich) (1911)
2. Zbieg norm w polskim prawie cywilnym (1963)
3. Zbieg norm w Kodeksie cywilnym (1965)
4. Zbieg norm w Kodeksie cywilnym (1966)
5. Umowy z niezdolnymi do działań w Kodeksie zobowiązań (1937)
6. Zakres dopuszczalności umarzania dokumentów (1948)
7. Wady oświadczenia woli w projekcie Kodeksu cywilnego (1949)
8. Przepis art. 59 Kodeksu cywilnego a tzw. ius ad rem (1966)
Rozdział IV. Prawo rzeczowe i spadkowe
1. Współwłasność w prawie prywatnym austriackim (1916)
2. Spory graniczne w drugiej noweli do ustawy cywilnej (1917)
3. O rozrządzaniu właściciela hipoteką w trzeciej noweli do ustawy cywilnej (1917)
4. W sprawie listów zastawnych dolarowych i żytnich Poznańskiego Ziemstwa Kredytowego
(1927)
5. Hipoteka listowa (w związku z projektem prawa rzeczowego) (1938)
6. Spadkowe prawo. Województwa zachodnie (1939)
7. Przyjęcie i odrzucenie spadku w nowym prawie spadkowym (1947)
Rozdział V. Prawo zobowiązań
1. Przyrzeczenie publiczne. Studium z prawa cywilnego (1920)
2. Wolność umów w przyszłym polskim Kodeksie cywilnym (1926)
3. Centralna instytucja długoterminowego kredytu rolniczego (1929)
4. Wymowa (wymiar) w projekcie polskiego Kodeksu cywilnego (1930)
5. Określenie świadczenia przez osobę trzecią w Kodeksie zobowiązań (1936)
6. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli w Kodeksie zobowiązań (1938)
7. Wierzytelności w walutach obcych w dekrecie o zobowiązaniach pieniężnych (1950)
8. Rękojmia przy sprzedaży a odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte
wykonanie świadczenia (1962)
9. Wstąpienie osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela (1969)
10. Zobowiązania przemienne (1974)
11. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika (1981)
Rozdział Va. Bezpodstawne wzbogacenie
1. Niektóre problemy niesłusznego wzbogacenia (1954)
2. Niesłuszne wzbogacenie (1956)
3. Bezpodstawne wzbogacenie w projekcie Kodeksu cywilnego PRL (1960) ....
4. Bezpodstawne wzbogacenie (1965)
5. Przedmiot przepadku niegodziwego wzbogacenia (1970)
6. Przepadek niegodziwego wzbogacenia (na tle wytycznych Sądu Najwyższego) (1974)
Współautor Edmund Wengerek
7. Bezpodstawne wzbogacenie (1981)
Rozdział Vb. Problematyka odpowiedzialności odszkodowawczej
1. Odpowiedzialność cywilna pracownika w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu
Najwyższego (1956)
2. Odpowiedzialność za czyny niedozwolone w projekcie Kodeksu cywilnego PRL (1960)
3. Rodzaje odpowiedzialności za szkodę wedle Kodeksu zobowiązań i ich wzajemny
stosunek (1961)
4. Odpowiedzialność za szkodę z tytułu ryzyka a wina własna poszkodowanego (1964)
5. Podstawa odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy
państwowych (Na marginesie wytycznych wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej)
(Tendencje rozwojowe) (1974)
Rozdział VI. Nauka i nauczanie prawa
1. O pracach magisterskich na wydziałach prawa (1958)
2. Prace magisterskie na wydziałach prawa (1962)
3. Prace magisterskie na wydziałach prawa (1965)
4. Ankieta na temat miejsca dyscyplin historycznoprawnych wśród nauk historycznych i
prawnych (1969)
5. Uwagi o współpracy między dyscyplinami szczegółowymi a teorią prawa (1971)
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
1234 strony, oprawa twarda