Wstęp
W latach dziewięćdziesiątych zdecydowanie zmienił się pogląd na rolę i miejsce
informatyki w przedsiębiorstwie: informacja nabiera znaczenia strategicznego, stanowi
zasób, którym trzeba zarządzać, podobnie jak pracą czy kapitałem. Nie można jej
traktować wyłącznie jako przedmiotu, podlegającego obróbce komputerowej, i cały
problem sprowadzać do jej przetwarzania.
Polskie przedsiębiorstwa okresu transformacji ustrojowej, budując struktury
orientacji strategicznej, obejmują swym potencjalnym działaniem także obszar
technologii informatycznych i systemów informacyjnych. Na stały rozwój orientacji
strategicznej, obejmującej domenę informacji organizacji gospodarczej, oddziaływać
będzie rosnący nacisk konkurencji i pełnego włączenia w orbitę gospodarki
europejskiej. Przedsiębiorstwa nie są bezbronne, mogą bowiem korzystać z doświadczeń
i teorii krajów zaawansowanych w tworzeniu techniki i biznesowym zastosowaniu systemów
informatycznych. Naszym zdaniem, zarówno dynamika technik informatycznych, jak i
zarządzania strategicznego współczesnego świata informacyjnego wymaga skrócenia czasu
dojścia do zadowalającego stanu konkurencyjności.
Tom Integracja i architektury systemów informacyjnych przedsiębiorstw
traktujemy jako ofertę teoretyczną, tworzącą pewien zarys działań strategicznych
firm w zakresie informatyki. Tematyka integracji systemów informacyjnych i narzędzia
służącego tej integracji: architektur systemów, jak wynika z ewolucji zarządzania
systemami informatycznymi, stanowi centralny problem. Jest to zrozumiałe w świetle
wymagań stawianych dziś systemom informacyjnym. Informacje muszą być dostępne w tym
miejscu firmy, w którym są potrzebne, w odpowiednim zakresie i powinny odzwierciedlać
aktualny stan rzeczy. Tego rodzaju rozproszenie i rozpowszechnienie danych zakłada
jednakże, że stosowane w organizacji systemy informatyczne, budowane w postaci
"wysp informacyjnych" w izolacji od siebie, muszą wzajemnie się komunikować,
wymieniać informacjami i współpracować.
Wyzwanie integracyjne tworzy zarazem bazę dla działań strategicznych, skierowanych
na rynek, na zaspokojenie potrzeb klientów, na polepszenie pozycji konkurencyjnej. Do
wewnętrznych korzyści firmy, wynikających z integracji, należy zaliczyć wyższą
jakość komunikacji wewnętrznej, wyższą elastyczność w przestawianiu programów
produkcyjnych i dostosowaniu do życzeń odbiorcy.
Integracja systemów informacyjnych jest stanem docelowym, w różnym stopniu już
osiągniętym w krajach zachodnich. Obserwuje się, zresztą w pełni zrozumiale,
wywołane tempem rozwoju technik informatycznych, spojrzenie czysto techniczne na systemy.
W systemie zintegrowanym mamy do czynienia ze wzajemnymi oddziaływaniami pojedynczych
systemów (podsystemów), zachowującymi się jak pewna regulowana i sterowana całość.
W systemie zintegrowanym zmiana jednego z jego komponentów wpływa na zmiany w całym
systemie.
W prezentowanym czytelnikowi tomie opisujemy kierunki integracji systemów
informacyjnych na tle ewolucji zarządzania systemami oraz ich miejsce w zarządzaniu
strategicznym przedsiębiorstw.(...) Poszczególne rozdziały umieściliśmy w trzech
blokach tematycznych: wprowadzeniu do strategii integracji systemów informacyjnych,
zintegrowanych systemach informacyjnych i równoległym do ostatniego - bloku technik
integracji systemów informacyjnych.
W bloku pierwszym Tadeusz Kasprzak (rozdział I), zajmuje się rolą technologii
informatycznych w zarządzaniu strategicznym, możliwymi korzyściami z zastosowań
systemów i szkicuje najtrudniejszy problem: powiązania myślenia technicznie
zorientowanego z podejściem biznesowym. Integracja wewnętrzna i zewnętrzna stanowi
fazę w ewolucji systemów. Przedstawia alternatywne koncepcje integracji informacji,
korzystając z najnowszych osiągnięć w tym zakresie. Tadeusz Kasprzak, akcentujący
strategie i polityki inwestowania, wprowadza do problematyki integracji wewnętrznej. Jej
pełną teorię przedstawia Mirosława Lasek w rozdziale II: Integracja w przetwarzaniu
informacji gospodarczych. Uzasadnia w nim konieczność modelowania przetwarzania
informacji, traktując modelowanie jako podstawę systemów zintegrowanych. Omawia także
platformy integracji.
Blok drugi stanowi rozwinięcie idei integracji wewnętrznej na dwóch obszarach:
integracji informacji systemów wytwarzania CIM oraz integracji systemów informacyjnych
zarządzania SIZ.
Integrację w sferze produkcji, słynny system docelowy CIM (Computer Integrated
Manufacturing) omawia w podrozdziałach drugim i trzecim rozdziału pierwszego Tadeusz
Kasprzak. Przedstawia różne wersje systemu CIM, wychodząc z założenia, że inwestycja
w CIM nie musi być aktem jednorazowym, lecz etapowym. Podejmuje problem polityki
inwestowania w CIM, analizuje różne strategie konkurencyjnego systemu CIM i kończy
analizę omówieniem polityki przestawienia strategii z kosztowej na strategię
dyferencjacji, odpowiednią dla firm okresu transformacji.
CIM nie jest w Polsce rozpowszechniony, natomiast dużym popytem cieszy się
skromniejszy system: zintegrowanej informacji wytwarzania MRP II (Material Resource
Planning), opisany w rozdziale czwartym przez Tomasza Parysa. Przedstawiono istotę
systemu oraz jego ewolucję w kierunku systemu obejmującego informację o kapitale firmy:
ERP (Enterprise Resouce Planning).
W rozdziale trzecim Witold Chmielarz podjął się zadania prezentacji rozwoju
integracji systemów informacyjnych zarządzania. Przedstawia go patrząc przez pryzmat
typologii systemów informacyjnych SIZ. W podsumowaniu czytelnik otrzymuje wskazówki
służące lepszej orientacji w wyborze systemów informatycznych zarządzania SIZ. To
nowy podział SIZ, przeprowadzony ze względu na zmiany zachodzące w kompozycji
systemów, zmiany w architekturze SIZ.
Do bloku narzędziowego zaliczyliśmy dwa rozdziały: Mirosławy Lasek, Modele
referencyjne struktur procesowych przedsiębiorstw oraz Renaty Gabryelczyk i Mirosławy
Lasek, Architektury zintegrowanych systemów informacyjnych przedsiębiorstw.
Oba rozdziały są ściśle ze sobą powiązane: modele referencyjne to narzędzie
ułatwiające spojrzenie całościowe przez pryzmat procesów. Firmy przekraczają bariery
funkcjonalne wkraczając w świat procesów. Modele referencyjne, przede wszystkim ARIS o
zasięgu światowym oraz nie mniej znane SAP R/3, są wykorzystywane dla potrzeb
integracji ogólnej i dla Business Process Reengineering.
W ostatnim rozdziale, Architektury zintegrowanych systemów informacyjnych
przedsiębiorstw, Renata Gabryelczyk i Mirosława Lasek przedstawiają przykładowe
rozwiązania architektur referencyjnych, takich jak CIMOSA, GRAI/GIM, PERA, GERAM, SOM,
IFIP, ARIS. Autorki akcentują reguły stosowane w ramach architektur referencyjnych,
dające w efekcie integrację sfery biznesowej i sfery technologii informatycznych.
262 strony, B5, miękka oprawa